Każdy więzień wysłany do S-21 był już martwy. Naczelnik Duch nie żyje

"Duch" zmarł w środę nad ranem w szpitalu w stolicy Kambodży, Phnom Penh - poinformował Neth Pheaktra, rzecznik trybunału badającego zbrodnie Czerwonych Khmerów.

Kaing Guek Eav został tam przewieziony w poniedziałek z powodu problemów z oddychaniem - ujawnił Chat Sineang, naczelnik więzienia Kandal, dokąd trafił Duch po skazaniu go przez trybunał w 2013 roku. Zostanie przeprowadzona sekcja zwłok w celu ustalenia przyczyny zgonu.

Duch był pierwszym wysokiej rangi funkcjonariuszem reżimu Czerwonych Khmerów skazanym przez trybunał działający pod egidą ONZ. W lutym 2012 roku otrzymał wyrok dożywotniego więzienia za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości.

Jako były naczelnik ściśle tajnego więzienia Tuol Sleng o kryptonimie S-21, Duch był jednym z nielicznych Czerwonych Khmerów, który przyznał się do częściowej odpowiedzialności za swoje czyny, a jego proces zawierał jego własne, przejmująco obrazowe świadectwo o tym, jak ludzie byli torturowani.

- Mężczyźni, kobiety i dzieci, postrzegani jako wrogowie reżimu lub nieposłuszni nakazom władz, byli tam więzieni i dręczeni, a tylko garstka przeżyła. Każdy, kto został aresztowany i wysłany do S-21, był już uznawany za zmarłego - mówił Duch w kwietniu 2009 roku.

W Tuol Sleng około 16 tysięcy ludzi poddano torturom przed egzekucją.

Ugrupowanie Czerwonych Khmerów, które łączyło ideologię komunistyczną z khmerskim nacjonalizmem, opanowało Kambodżę w 1975 roku. Po przejęciu władzy nazwę kraju zmienili na Demokratyczna Kampucza.

Kierowany przez członka Komunistycznej Partii Kambodży Pol Pota reżim dążył do stworzenia społeczeństwa rolniczego, bez pieniędzy, medycyny i edukacji. Mieszkańców miast wypędzono na wieś, zmuszając do pracy na polach ryżowych. Kraj zamieniono w wielki obóz pracy, mordując przede wszystkim ludzi wykształconych, których uznawano za wrogów rewolucji. W czasie czteroletnich rządów Czerwonych Khmerów w rezultacie braku opieki medycznej, pracy ponad siły, masowych egzekucji oraz głodu zginęło ponad 1,7 mln ludzi - prawie jedna czwarta ówczesnej populacji kraju.

Krwawe rządy Czerwonych Khmerów trwały do 1979 roku. Wyparci przez wojska wietnamskie ze stolicy kraju Phnom Penh wycofali się do dżungli i kontynuowali wojnę partyzancką aż do 1998 roku.

Pol Pot, zwany Bratem Numer Jeden, zmarł w 1998 roku.

Nuon Chea, czyli Brat Numer Dwa, główny ideolog Czerwonych Khmerów i prawa ręka Pol Pota, skazany na dożywocie za ludobójstwo i zbrodnie przeciwko ludzkości, zmarł w sierpniu 2019 roku w wieku 93 lat. Razem z Nuon Chea sądzony był Khieu Samphan, który jako jeden z niewielu przedstawicieli reżimu Pol Pota kontaktował się ze światem. Również dostał dożywocie.

Trybunał ONZ do spraw ludobójstwa w Kambodży został powołany w 2003 roku, ale pracę rozpoczął dopiero w roku 2006; był wielokrotnie krytykowany za powolne procedury. W Kambodży karę śmierci zniesiono w 1989 roku.