Agencja Reutera ujawniła europejską kontrpropozycję wobec amerykańskiego planu pokojowego w niedzielę 23 listopada.
W dokumencie znalazł się zapis o tym, że Ukraina otrzyma od USA gwarancje podobne do tych z artykułu 5 NATO, a sam Sojusz zgadza się nie rozmieszczać na stałe na Ukrainie w czasie pokoju wojsk znajdujących się pod swoim dowództwem - podał w niedzielę Reuters.
Europejski projekt przewiduje też zobowiązanie Ukrainy do powstrzymania się od prób militarnego odzyskania okupowanych obszarów swojego państwa i przeprowadzenie negocjacji w sprawie terytoriów.
W kontrpropozycji jest również mowa o tym, że po podpisaniu porozumienia pokojowego na Ukrainie odbędą się wybory "najszybciej jak to możliwe".
Różnice względem amerykańskiego planu
Zmiana dotyczy wątku polskiego. W amerykańskim planie mowa jest o "europejskich myśliwcach stacjonujących w Polsce". Z kolei kontrpropozycja zakłada, że to będą "myśliwce NATO", co oznacza, że mogą to być również siły amerykańskie.
Zmieniony został również język punktu siódmego, dotyczącego dalszego rozszerzania się NATO. Oryginalny plan zakłada, że "Ukraina nie będzie przyjęta do Sojuszu w przyszłości". Europejski plan z kolei stanowi, że to członkowie NATO sami będą o tym decydować. Zaznaczono jednak, że taki konsensus "obecnie nie istnieje".
Strona europejska proponuje także ograniczenie liczebności ukraińskiej armii do 800 tysięcy żołnierzy w czasie pokoju, a nie - jak przewidywał plan USA - do 600 tysięcy. Obecna liczba aktywnego personelu wojskowego Ukrainy szacowana jest na około 900 tysięcy.
Zmianą jest również wyeliminowanie wątku dotyczącego amnestii. Amerykański plan zakłada, że "wszystkie strony zaangażowane w ten konflikt objęte zostaną pełną amnestią za czyny popełnione podczas wojny i zgodzą się, by nie wysuwać żadnych roszczeń ani rozpatrywać żadnych skarg w przyszłości." Europejska propozycja całkowicie pomija ten wątek, mówi zamiast tego o podjęciu środków "w celu złagodzenie cierpienia ofiar konfliktu".
W kontrpropozycji jest również mowa o tym, że negocjacje w sprawie wymiany terytoriów rozpoczną się od terenów, które znajdują się na obecnej lini frontu, a nie według założenia, że niektóre obszary powinny zostać uznane za "de facto rosyjskie" - pisze dalej Reuters.
Europejski plan został opracowany przez Wielką Brytanię, Francję i Niemcy - poinformowało źródło zaznajomione z dokumentem.
Kontrpropozycja punkt po punkcie
Reuters opublikował 23 listopada cały tekst kontrpropozycji. Dokument opiera się na planie USA, omawiając go punkt po punkcie i sugerując zmiany.
- Potwierdzenie suwerenności Ukrainy.
- Zostanie osiągnięte całkowite i kompletne porozumienie o nieagresji między Rosją, Ukrainą i NATO. Wszelkie niejednoznaczności z ostatnich 30 lat zostaną rozwiązane.
- (Punkt 3. planu USA został usunięty. Projekt planu, do którego dotarła agencja Reutera, głosił: "Będzie oczekiwane, że Rosja nie dokona inwazji na swoich sąsiadów, a NATO nie będzie się dalej rozszerzać").
- Po podpisaniu porozumienia pokojowego zostanie powołany dialog między Rosją a NATO, aby omówić wszystkie kwestie bezpieczeństwa i stworzyć środowisko deeskalacji, zapewniające bezpieczeństwo globalne oraz zwiększające możliwości kontaktów i przyszłe możliwości gospodarcze.
- Ukraina otrzyma zdecydowane gwarancje bezpieczeństwa.
- Liczebność ukraińskich sił zbrojnych zostanie ograniczona do 800 tysięcy w czasie pokoju.
- Przystąpienie Ukrainy do NATO zależy od konsensusu członków NATO, który obecnie nie istnieje.
- NATO zgadza się nie rozmieszczać na stałe wojsk pod swoim dowództwem na Ukrainie w czasie pokoju.
- Myśliwce NATO będą stacjonować w Polsce.
- Gwarancja USA, która odzwierciedla art. 5.: a. USA otrzymają odszkodowanie za gwarancję, b. jeśli Ukraina zaatakuje Rosję, utraci gwarancję, c. Jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, oprócz zdecydowanej i skoordynowanej odpowiedzi militarnej, przywrócone zostaną wszystkie globalne sankcje, a wszelkie uznania nowego terytorium i wszelkie inne korzyści wynikające z tej umowy zostaną cofnięte.
- Ukraina kwalifikuje się do członkostwa w Unii Europejskiej i uzyska krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, na czas jego ewaluacji.
- Solidny Globalny Pakiet Rewitalizacji dla Ukrainy, obejmujący między innymi: a. utworzenie Funduszu Rozwoju Ukrainy w celu inwestowania w sektory o wysokim wzroście, w tym technologie, centra danych i rozwiązania sztucznej inteligencji, b. Stany Zjednoczone będą współpracować z Ukrainą w celu wspólnej odbudowy, rozwoju, modernizacji i eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazowej, w tym rurociągów i magazynów, c. wspólne działania na rzecz odbudowy obszarów dotkniętych wojną, mające na celu odbudowę, przebudowę i modernizację miast i osiedli, d. rozwój infrastruktury, e. wydobycie surowców mineralnych i naturalnych, f. Bank Światowy opracuje specjalny pakiet finansowy, który zapewni finansowanie przyspieszenia tych działań.
- Stopniowa reintegracja Rosji z gospodarką światową: a. zniesienie sankcji będzie omawiane i uzgadniane etapami i indywidualnie dla każdego przypadku, b. Stany Zjednoczone podpiszą długoterminową umowę o współpracy gospodarczej, aby dążyć do wzajemnego rozwoju w obszarach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, pierwiastków ziem rzadkich, wspólnych projektów w Arktyce, a także różnych innych obopólnie korzystnych możliwości biznesowych, c. Rosja zostanie ponownie zaproszona do G8.
- Ukraina zostanie w pełni odbudowana i zrekompensowana finansowo, w tym za pomocą rosyjskich aktywów, które pozostaną zamrożone do czasu, aż Rosja zrekompensuje szkody wyrządzone Ukrainie.
- Zostanie powołana wspólna grupa zadaniowa ds. bezpieczeństwa z udziałem USA, Ukrainy, Rosji i państw europejskich, której zadaniem będzie promowanie i egzekwowanie wszystkich postanowień niniejszej umowy.
- Rosja ustawowo wprowadzi politykę nieagresji wobec Europy i Ukrainy.
- Stany Zjednoczone i Rosja zgadzają się na przedłużenie traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym Fair Start.
- Ukraina zgadza się pozostać państwem niejądrowym w ramach Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.
- Zaporoska Elektrownia Jądrowa zostanie ponownie uruchomiona pod nadzorem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wytworzona energia będzie dzielona sprawiedliwie w stosunku 50:50 między Rosją a Ukrainą.
- Ukraina przyjmie unijne zasady dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych.
- Ukraina zobowiązuje się nie odzyskiwać okupowanych terytoriów suwerennych środkami wojskowymi. Negocjacje w sprawie terytoriów rozpoczną się od Linii Kontaktowej.
- Po uzgodnieniu przyszłych ustaleń terytorialnych, zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do niezmieniania tych ustaleń siłą. Wszelkie gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.
- Rosja nie będzie utrudniać Ukrainie korzystania z Dniepru do celów handlowych i osiągnięte zostaną porozumienia dotyczące swobodnego przepływu zboża przez Morze Czarne.
- Zostanie powołany komitet humanitarny w celu rozwiązania otwartych kwestii: a. wszyscy pozostali więźniowie i ciała zostaną wymienione zgodnie z zasadą "wszyscy za wszystkich" b. wszyscy cywilni więźniowie i zakładnicy zostaną zwróceni, w tym dzieci, c. będzie realizowany program łączenia rodzin, d. zostaną podjęte środki mające na celu złagodzenie cierpienia ofiar konfliktu.
- Ukraina przeprowadzi wybory jak najszybciej po podpisaniu porozumienia pokojowego.
- Zostaną podjęte środki mające na celu złagodzenie cierpienia ofiar konfliktu.
- Niniejsze porozumienie będzie prawnie wiążące. Jego wdrażanie będzie monitorowane i gwarantowane przez Radę Pokoju, której przewodniczy prezydent Donald J. Trump. Za jego naruszenie będą naliczane kary.
- Po zaakceptowaniu niniejszego memorandum przez wszystkie strony, zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po wycofaniu się obu stron z uzgodnionych punktów, które umożliwią rozpoczęcie wdrażania porozumienia. Warunki zawieszenia broni, w tym monitoring, zostaną uzgodnione przez obie strony pod nadzorem USA.
Tusk o punkcie dotyczącym Polski
Premier Donald Tusk w poniedziałek 24 listopada został zapytany o punkt dotyczący stacjonowania w Polsce NATO-wskich lub europejskich myśliwców. Dziennikarz zasugerował, że przy tak brzmiącym zapisie Rosja mogłaby domagać się wycofania sił lądowych ze wschodniej flanki NATO, skoro mowa w nim jest tylko o myśliwcach.
Tusk odpowiedział dziennikarzowi, że "trafił w sedno". - Wszystko wskazuje na to, że ten punkt jest raczej punktem widzenia rosyjskim. To znaczy jest manipulacją, pewną pułapką. Nikt się nie da w nią wciągnąć. Tego punktu, możemy spokojnie uznać, już nie ma - dodał.
Autorka/Autor: mjz/akw
Źródło: Reuters, PAP
Źródło zdjęcia głównego: PAP/EPA/Press service of the 24 Mechanized brigade HANDOUT