Pokojowa Nagroda Nobla dla Baracka Obamy wzbudziła wiele kontrowersji i wątpliwości, czy nie był to aby wybór polityczny. Kto więc przyznaje to prestiżowe wyróżnienie i dlaczego Alfred Nobel nie powierzył decyzji o jego przyznaniu Szwedom?
O tym, do kogo powędruje Pokojowa Nagroda Nobla decyduje Norweski Komitet Noblowski. Składa się on z pięciu członków, wyznaczonych przez Storting - norweski parlament.
Zgodnie z zasadami, członkowie Komitetu są wybierani na sześć lat i dozwolona jest ich reelekcja. Skład tego ciała powinien odzwierciedlać siłę poszczególnych partii w Stortingu - czytamy na oficjalnej stronie Pokojowej Nagrody Nobla.
Choć nie jest to zapisane wprost, a wcześniej na ten temat podejmowano dyskusje, do tej pory w grupie wyłaniającej zwycięzcę znajdowali się wyłącznie Norwegowie.
Nagroda polityczna
"Decyzja, kto zrobił najwięcej dla promowania pokoju, jest wysoce polityczna kwestią" - czytamy na stronie nobelprize.org. "Zadanie to wymaga zdolności i woli, by spojrzeć na konflikty w społeczności międzynarodowej tak obiektywnie, jak to możliwe, przy jednoczesnym silnym oddaniu pewnym powszechnym moralnym i politycznym wartościom".
W związku z tym pojawiają się kluczowe pytania, czy członkowie Norweskiego Komitetu Noblowskiego nie podejmują aby decyzji bardziej kierując się interesem narodowym, niż obiektywnymi dokonaniami zgłoszonych kandydatów. Podobne głosy słychać już od początku XX wieku.
Kontrowersyjne decyzje
Kolejne pytania, co do niezależności Norweskiego Komitetu Noblowskiego wzbudziły kontrowersyjne decyzje. Taką była m.in. decyzja o nagrodzeniu w 1994 roku oskarżanego o terroryzm przywódcy Palestyńczyków Jasera Arafata.
Norwegowie twierdzą jednak, że ciało przyznające nagrodę jest politycznie niezależne, bo od lat 30. XX wieku nie zasiadają w nim członkowie norweskiego rządu. Nie znaczy to jednak, że nie ma w nim polityków, na przykład przewodniczącym Norweskiego Komitetu Noblowskiego w tym roku został były premier Thorbjoern Jagland, wybrany pod koniec września na stanowisko Sekretarza Generalnego Rady Europy.
Tajemnica Nobla
Zmarły w w 1896 roku Alfred Nobel nigdy nie zdradził, dlaczego powierzył przyznawanie Pokojowej Nagrody Nobla nie swoim rodakom - Szwedom - ale wybrał grupę wybraną przez norweski parlament.
Wiadomo, że genialny wynalazca podziwiał Bjornstjerna Martinusa Bjornsona - norweskiego pisarza, który w 1903 roku zdobył... literacką nagrodę Nobla. Innym wytłumaczeniem jest fakt, że to właśnie norwescy parlamentarzyści byli pierwszymi, którzy przegłosowali poparcie dla międzynarodowego ruchu pokojowego.
Rzekomych powodów zaskakującej decyzji Alfreda Nobla jest wiele, ale z ciekawszych spekulacji można wymienić fakt, że na przełomie XIX i XX wieku Norwegia znajdowała się na obrzeżu wielkiej polityki i peryferiach Europy, co mogłoby skutkować większą niezależnością.
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: the-nobel-prize.com