Pomnik pianisty i polityka Ignacego Jana Paderewskiego, którego wizyta w Poznaniu w grudniu 1918 r. doprowadziła do wybuchu Powstania Wielkopolskiego, stanie na placu Stefana Stuligrosza przy Akademii Muzycznej. Miejsce nie jest przypadkowe - poznańska Akademia Muzyczna nosi bowiem imię Paderewskiego. Koszt jego powstania to około 800 tys. złotych. Ufundowano go ze składek darczyńców - bez sięgania po publiczne pieniądze.

Stanie w maju

- Postać Paderewskiego ma około 3,30 metra, stanie na cokole o wysokości około 1,40 m. Odlew jest już gotowy, chcemy by stanął na początku maja - mówi dr Marian Król, prezydent Towarzystwa im. Hipolita Cegielskiego, które jest inicjatorem budowy pomnika.

W środę wmurowano akt erekcyjny monumentu. - Paderewski jest symbolem myślenia o niepodległości kraju, symbolem Polaka-patrioty, a dla muzyków pianisty-wirtuoza, kompozytora i człowieka kultury - mówiła podczas uroczystości rektor Akademii Muzycznej prof. Halina Lorkowska.

"Głowa z latającymi rękoma"

O budowie pomnika Paderewskiego było głośno przed dwoma laty, kiedy przedstawiono jego wstępny projekt. Miał mieć on zupełnie inna formę niż obecnie - wizualizacja przedstawiała klapę od fortepianu, ręce grające na klawiaturze i głowę Paderewskiego, umieszczoną na cokole. Na podstawie pomnika umieszczony był polski orzeł oraz słowa wielkiego kompozytora i polityka: "Uwielbiam muzykę, ale jeszcze bardziej kocham moją ojczyznę".

Formę pomnika negatywnie ocenili eksperci, radni i mieszkańcy. - Ciekawe czy "to" będzie miało mechanizm i czy paluszki będą się ruszać na klawiaturze? – ironizował Cezary Ostrowski, inicjator petycji przeciwko budowie pomnika w proponowanej wówczas formie.

W podobnym tonie wypowiadała się większość zabierających osób głos. - Ten pomnik to karykatura. Tak ważna postać dla Poznania jak Paderewski zasługuje na godniejszą formę. W takiej będzie obiektem kpin i żartów. Jest ryzykowna i trudno mi ją obronić. Z całym szacunkiem dla intencji autora i pomysłodawców pomnika, mi osobiście przypomina pojemnik do cukierków z odchylaną głową - mówił Franciszek Sterczewski, poznański happener, student architektury i sygnatariusz listu otwartego.

Głos zabrał także Piotr Libicki, historyk sztuki a dziś plastyk miejski. - Nie mam nic przeciwko upamiętnieniu Paderewskiego, proponowana forma jest jednak koszmarna: sama głowa z latającymi rękoma. Nie jest to najszczęśliwszy projekt - oceniał w rozmowie z tvn24.pl.

Zmieniono projekt i przepisy

Powszechna fala krytyki spowodowała, że z realizacji monumentu wycofał się jej autor, prof. Józef Petruk.

- Dobrze się stało, że tak ta sprawa się zakończyła. Pomnik Paderewskiego ma łączyć poznaniaków a nie dzielić - przyznał wówczas dr Marian Król.

Nowa forma pomnika, której autorem jest poznański rzeźbiarza - Rafał Nowak nie budzi już większych kontrowersji.

Negatywne opinie mieszkańców, społeczników i radnych o formie pomnika Paderewskiego spowodowały, że ci ostatni w zeszłym roku zmienili zasady stawiania nowych pomników w mieście. Teraz o ich wyglądzie i lokalizacji zadecyduje otwarty konkurs, debata publiczna oraz zespół ekspertów.

Mariusz Wiśniewski, dziś wiceprezydent Poznania, o uchwale pomnikowej (20 maja 2014 r.):

Uchwała pomnikowa: mniej swobody dla twórców

Inicjator powstania

Ignacy Jan Paderewski (1860-1941) był artystą koncertującym na całym świecie, jednym z największych pianistów swojej epoki. W czasie I wojny światowej, wykorzystując liczne znajomości w świecie polityki, wspierał dążenia Polski do odzyskania niepodległości.

W 1919 r., już jako premier i minister spraw zagranicznych odrodzonej Polski, stanął razem z Romanem Dmowskim na czele delegacji polskiej na konferencję pokojową w Paryżu i podpisał w imieniu Polski traktat wersalski.

Jego wizyta w Poznaniu stała się bezpośrednią przyczyną wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Jego przyjazd 26 grudnia 1918 r. był okazją do zorganizowania manifestacji patriotycznej. Następnego dnia Polacy gromadzili się pod budynkiem Bazaru, w którym zatrzymał się pianista. Swoje pochody zorganizowali również Niemcy. W wyniku zamieszek wywiązała się walka i rozpoczęło powstanie.

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Wojska powstańcze wyzwoliły spod władzy niemieckiej niemal całą Wielkopolskę. Za koniec powstania historycy uznają likwidację Frontu Wielkopolskiego 8 marca 1920 r., choć powstańcze zdobycze dał odrodzonej Polsce traktat wersalski z 28 czerwca 1919 roku.

Autor: FC/kv / Źródło: TVN 24 Poznań / PAP