Pojazd znaleziono na terenie lotniska w Kluczewie koło Stargardu w kwietniu 2011 r. - Do punktu złomu zaczęły trafiać elementy niemieckiego czołgu i to doprowadziło nas do jego odnalezienia – powiedział dyrektor kołobrzeskiego Muzeum Oręża Polskiego Aleksander Ostasz.

Jak mówi, nikt się wtedy nie spodziewał, że cały czołg zakopany jest około 5 metrów pod ziemią. Akcja wydobywcza trwała cały dzień i kierował nią dr Andrzej Ossowski z Zakładu Medycyny Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.

"Pancerni Magicy" znów w akcji

Złożenie pojazdu było tytaniczną pracą. Podjął się jej Artur Zys, właściciel przedsiębiorstwa usług komunalnych w Pławcach. Pomagali mu pracownicy, którzy utworzyli grupę "Pancernych Magików". Prace nadzorował ppłk Tomasz Ogrodniczuk z Muzeum Broni Palnej w Poznaniu.

- Rekonstrukcja czołgu była jak układanie puzzli z 1000 kawałków. Czołg zachował się w 85 proc. Żołnierze radzieccy ograbili go z całego wyposażenia w środku. Następnie został on wysadzony, gdyż planowano przetransportować go na złomowisko. Z nieznanych względów Rosjanie zakopali go. Dlaczego tak się stało, nigdy się tego nie dowiemy. Dla nas to wielkie szczęście, że znaleźliśmy go, zrekonstruowaliśmy, a teraz jest on prezentowany w muzeum – mówił Ostasz.

Jak podkreśla, to unikatowy militarny zabytek techniki, jedyny taki w Polsce. - Wszystkie niemieckie czołgi tuż po wojnie były wysyłane do hut na złom, dlatego nie przetrwały do naszych czasów - powiedział.

Szukają gąsienic

Muzeum Oręża Polskiego apeluje teraz o pomoc w skompletowaniu czołgu. - Szukamy gąsienic, a także drobnych elementów wyposażenia. Być może są ludzie, którzy mają w domach lub gospodarstwach pozostałości po czołgach. Być może ktoś wie, gdzie pojazdy z II wojny światowej są zakopane, zasypane lub zatopione. My chętnie sprawdzimy te miejsca – mówi dyrektor muzeum.

Ważący 25 ton PzKpfw.IV był najpopularniejszym czołgiem średnim pozostającym na wyposażeniu Panzerwaffe. Jego seryjną produkcję rozpoczęto w 1936 r., a zakończono w 1945 r. Historycy Muzeum Oręża Polskiego ustalili, że znaleziony w Kluczewie czołg to PzKpfw. IV Ausf. J. Był to ostatni wariant tego pojazdu. Wozy te wprowadzono do jednostek Panzerwaffen w marcu 1944 r.

Pewna liczba czołgów służyła także po zakończeniu II wojny światowej, m.in. w Bułgarii, Jugosławii, Finlandii, Egipcie, Hiszpanii, Jordanii i Turcji. Ostatni raz bojowo PzKpfw. IV zostały użyte w 1967 r. podczas wojny sześciodniowej. Wojska syryjskie wykorzystały je do obrony Wzgórz Golan przez atakiem Izraelczyków.

Służył na Pomorzu

W muzeach broni pancernej na świecie znajduje się obecnie 35-40 egzemplarzy PzKpfw.IV. Niektóre z nich są w pełni sprawne.

Według historyków prezentowany w muzeum w Kołobrzegu czołg służył w 10. Dywizji Pancernej Waffen SS Frundsberg (prawdopodobnie był to 2. Batalion 10. Pułku Pancernego).

W 1945 r. jednostka ta walczyła na Pomorzu, biorąc udział w trwającej trzy dni (15-19 lutego) ofensywie "Sonnenwende", która miała powstrzymać natarcie 1. Frontu Białoruskiego. W Kluczewie znajdowało się wówczas stanowisko dowodzenia dywizji Frundsberg. Niemieckie natarcie odniosło jedynie niewielki sukces, którym było odblokowanie na moment okrążonego przez Armię Radziecką Choszczna. Po czym z braku paliwa, amunicji i sprawnego dowodzenia, atak załamał się. Po zakończeniu działań wojennych PzKpfw.IV został wysadzony przez czerwonoarmistów.

Autor: FC / Źródło: PAP