Decyzje w sprawie przyszłości Europejskiego Centrum Solidarności mają zapaść w najbliższy weekend - muzeum zostało pozbawione trzech milionów złotych dotacji przez ministra kultury Piotra Glińskiego. Minister pieniądze da, ale po spełnieniu pewnych warunków. Tymczasem pomorski urząd marszałkowski i władze miasta Gdańska zwiększają swoje dotacje. W piątek ma też ruszyć społeczna zbiórka pieniędzy na funkcjonowanie ECS.
Podczas konferencji prasowej w czwartek rano pełniąca obowiązki prezydenta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz poinformowała, że urząd marszałkowski i urząd miasta zwiększają kwotę dotacji na Europejskie Centrum Solidarności w tym roku.
- Pan marszałek, jako jeden z organizatorów zwiększył dotację o 200 tysięcy złotych. Miasto Gdańsk zwiększa swoją dotację o pół miliona złotych - przekazała Dulkiewicz. To oznacza, że marszałek przekaże w sumie milion złotych, a urząd miasta trzy miliony złotych. - Chcemy dać dobry przykład - dodała komisarz Gdańska.
Dulkiewicz: nie chodzi o wystawę, ale o chęć przejęcia ECS
Dulkiewicz potwierdziła także, że odpowiedź na propozycje resortu w sprawie ECS trafią do ministra kultury w przyszłym tygodniu, po omówieniu sprawy przez Radę Centrum. Członkowie rady mają spotkać się w najbliższą sobotę w południe.
Wcześniej podczas audycji w TOK FM Dulkiewicz powiedziała: "w sporze o Europejskie Centrum Solidarności nie chodzi o wystawę, którą MKiDN ocenia dobrze, ale o chęć przejęcia ECS".
Konflikt wokół ECS wypłynął w mediach pod koniec listopada, po tym, jak minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński zdecydował o obcięciu dotacji rządowej muzeum z siedmiu do czterech milionów złotych. - Jeżeli ta decyzja o tak wysokim obcięciu dotacji nie zostanie zmieniona, to mam obawy, czy ECS będzie w stanie w ogóle funkcjonować – mówił wówczas Bogdan Borusewicz, działacz opozycji w PRL, członek Rady ECS. Podobne obawy wyrażał Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności.
Ministerstwo ucina i przypomina
Ministerstwo przypomniało z kolei, że według zapisów umowy z 8 listopada 2007 roku oraz aneksu ze stycznia 2013 roku minimalny poziom dotacji ze strony resortu powinien wynosić cztery miliony złotych, więc dotychczasowe "wynikały wyłącznie z dobrowolnych decyzji ministra, który uwzględniał prośby instytucji" – tak informowała Anna Bocian, rzecznik resortu.
Przypomniała ona także, że ustalone w tej umowie i aneksach do niej dotacje wojewody oraz miasta Gdańsk również zostały obniżone – na przykład miasto pierwotnie dawało 4,5 milionów złotych, a w 2013 roku obniżyło kwotę do 2,5 miliona złotych.
Negocjacje z ministerstwem zainicjował ówczesny przewodniczący Rady ECS prezydent Gdańska Paweł Adamowicz, który był inicjatorem budowy Centrum. Oddelegowana była wówczas trzyosobowa delegacja członków Rady ECS, ale rozmowy przerwała tragiczna śmierć Adamowicza.
Trudne rozmowy
Wrócono do nich wieczorem we wtorek 22 stycznia. Pełniąca obowiązki prezydenta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, długoletnia współpracownica Pawła Adamowicza, spotkała się z ministrem Glińskim. W spotkaniu uczestniczył także wiceminister kultury Jarosław Sellin oraz marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk.
Strona rządowa zaproponowała, że jako współorganizator o znaczącym zaangażowaniu, będzie mieć prawo do wskazywania wicedyrektora instytucji - dyrektora wskazują obecnie władze Gdańska. Chcą również utworzenia w ramach ECS działu im. Anny Walentynowicz, który zatrudni około 10 osób (przy obecnym zatrudnieniu w ECS na poziomie ponad 60 osób).
- Nie ukrywam, że propozycje, które zostały złożone przez pana premiera, pana ministra są twarde, trudne - powiedziała Dulkiewicz po spotkaniu i dodała, że "bardzo by nie chciała, żeby instytucja została przejęta przez ministerstwo kultury, tak jak to się stało z Muzeum II Wojny Światowej".
Kompromis czy szantaż
- Myślę, że poznaliśmy wzajemnie swoje intencje i uważamy wszyscy razem, że to jest bardzo ważna instytucja na mapie polskich instytucji kultury i polskich instytucji zajmujących się polityką historyczną, polityką pamięci - podkreślał z kolei Sellin, zapewniając, że resort jest otwarty na kompromis.
Te zapewnienia nie uspokoiły jednak osób związanych z ECS i polityków opozycji. Głośno zaczęto mówić o "szantażu", dzięki któremu Prawo i Sprawiedliwość miałoby przejąć kontrolę nad muzeum lub przynajmniej jego częścią.
"Po wczorajszych rozmowach w Warszawie wicepremiera Glińskiego i wiceministra kultury Sellina z (pełniącą obowiązki - red.) prezydenta Gdańska i marszałkiem województwa, wiadomo już, o co chodzi. PiS chce zmienić na swoją modłę pamięć historyczną" – napisał Borusewicz na swoim profilu społecznościowym. "Chce przejąć naszą pamięć, nasze życie i naszą walkę, w której uczestniczyliśmy. PiS-owi nie podoba się wystawa: za mało Kaczyńskiego i Walentynowicz" – kontynuował.
"Która Solidarność jest prawdziwa?"
Tym, co najbardziej miało zaboleć opozycjonistów z Rady ECS, było określenie, jakiego użyć miał minister Gliński. Według Bogdana Lisa, jednego z członków Rady, minister miał powiedzieć, że nowy dział imienia Anny Walentynowicz miałby zajmować się krzewieniem historii "prawdziwej Solidarności". - Nie wiem, co ma to oznaczać. Która Solidarność jest prawdziwa? - denerwuje się opozycjonista.
Minister podczas spotkania miał też twierdzić, że "miliony ludzi nie utożsamia się z ekspozycją" i "nie czuje się tam dobrze". Wskazać miał tu rodzinę Anny Walentynowicz czy Andrzeja Gwiazdę.
Potwierdziło to oświadczenie resortu opublikowane w środę po południu. Czytamy w nim: "ECS nie powinien – i nie może – być wykorzystywany instrumentalnie do bieżących działań polityczno-partyjnych. Nie może wykluczać ludzi Solidarności, takich ludzi jak Joanna i Andrzej Gwiazdowie, Krzysztof Wyszkowski, Andrzej Kołodziej czy Andrzej Rozpłochowski. Oni też powinni być współgospodarzami tego miejsca, powinni odnajdować w nim wartości, które są im bliskie".
"Nikogo nie pominięto"
Z tym z kolei nie zgadzają się twórcy ekspozycji. – Staraliśmy się uhonorować wszystkich bohaterów tej opowieści - zapewnia Andrzej Trzeciak, współtwórca wystawy. Podkreśla także, że już na samym wejściu do muzeum wita nas suwnica – identyczna z tą, jaką obsługiwać miała legenda Solidarności. – Pani Anna była jedną z najistotniejszych postaci, bo jej zwolnienie odegrało rolę iskry, od której zaczął się wielki strajk – uważa.
Zdaniem twórców muzeum wszystkie osoby związane z Solidarnością, które jakoby miałyby być zdaniem ministerstwa "wykluczone" w ECS, są wielokrotnie upamiętnione w ekspozycji i w żaden sposób ich nie pominięto. - Ta historia byłaby niepełna bez wszystkich bohaterów Solidarności. Obok Anny Walentynowicz i Lecha Kaczyńskiego można zobaczyć Lecha Wałęsę i Alinę Pienkowską - przekonuje nas Magdalena Jarkin-Chaszcza z działu promocji ECS.
Rusza społeczna zbiórka na ECS
W piątek ma ruszyć społeczna zbiórka pieniędzy na funkcjonowanie Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku - zapowiedziała w czwartek p.o. prezydenta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz.
- Jesteśmy na etapie kończenia organizowania zbiórki na Facebooku, najprawdopodobniej jutro znana, lubiana mieszkanka nieodległych Kowal, pani Patrycja Krzymińska, odpali zbiórkę na Europejskie Centrum Solidarności - zapowiedziała w czwartek na konferencji prasowej w siedzibie ECS Dulkiewicz.
Po tragicznej śmierci Pawła Adamowicza pochodząca z gminy Pruszcz Gd. Patrycja Krzymińska (wcześniej mieszkająca w Gdańsku) zainicjowała spontanicznie na Facebooku akcję zbiórki do wirtualnej "puszki prezydenta". Zbiórka ta zakończyła się w nocy z 22 na 23 stycznia. Zebrano 16 milionów złotych.
- To, na czym nam najbardziej zależy, żeby ECS, to dziecko pana prezydenta Pawła Adamowicza, człowieka wychowanego w ideałach Solidarności, człowieka otwartego, żeby było nadal takim miejscem. Wielokrotnie już o tym mówiłam, że ja wypełnię testament pana prezydenta Adamowicza. I na pewno nigdy nie dopuszczę do tego, żeby takie miejsce jak Europejskie Centrum Solidarności było miejscem, które kogokolwiek wyklucza, którego działalność nie mówi językiem Solidarności. Europejskie Centrum Solidarności to miejsce otwarte dla każdego, niezależnie od jego pochodzenia, poglądów, wieku. I każdy tu znajduje swoje miejsce - mówiła Dulkiewicz. - I, panie dyrektorze, za to dziękuję. I obiecuję, że będziemy was w tym wspierać" - dodała, zwracając się do szefa ECS Basila Kerskiego.
Jeśli chcielibyście nas zainteresować tematem związanym z Waszym regionem - czekamy na Wasze sygnały/materiały. Piszcie na Kontakt24@tvn.pl.
Autor: eŁKa/gp / Źródło: TVN24 Pomorze/PAP
Źródło zdjęcia głównego: tvn24