W poniedziałek mija szósta rocznica śmierci Tadeusza Mazowieckiego - działacza opozycji demokratycznej, redaktora naczelnego "Tygodnika Solidarność" i pierwszego po II wojnie światowej niekomunistycznego premiera w Polsce.
Były premier pierwszego niekomunistycznego rządu po II wojnie światowej zmarł około godziny 6 nad ranem 28 października 2013 roku. Miał 86 lat.
Tadeusz Mazowiecki był ostatnim premierem PRL i pierwszym premierem III Rzeczypospolitej, wybranym po wyborach 4 czerwca 1989 roku. Urząd ten sprawował do 1991 roku.
Był ponad to jednym ze współzałożycieli oraz przewodniczącym Unii Demokratycznej i Unii Wolności, a także posłem na Sejm PRL III, IV i V kadencji, posłem na Sejm RP I, II i III kadencji (w latach 1991-2001).
Od 2010 roku pełnił funkcję doradcy prezydenta do spraw polityki krajowej i międzynarodowej. Był kawalerem Orderu Orła Białego.
Mazowiecki urodził się 18 kwietnia 1927 roku w Płocku.
W wieku 11 lat stracił ojca. Bronisław Mazowiecki, znany lekarz, zmarł rok przed wybuchem II wojny światowej. W 1946 roku Tadeusz ukończył Liceum Ogólnokształcące imienia Stanisława Małachowskiego w Płocku, potem rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, których nie ukończył.
W 1949 roku związał się ze Stowarzyszeniem Pax. Początkowo, do 1951 roku, działał w grupie tygodnika "Dziś i Jutro", potem w latach 1950-1952 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego "Słowa Powszechnego".
Był współzałożycielem, a w latach 1953-1955 redaktorem naczelnym "Wrocławskiego Tygodnika Katolików". W 1953 roku w "WTK" opublikował artykuł krytykujący działalność biskupa Czesława Kaczmarka, skazanego w tym samym roku w procesie pokazowym.
W Paksie pracował do 1955 roku. Wówczas został usunięty jako przywódca tak zwanej paksowskiej frondy - odłamu przeciwnego polityce zbytniego zbliżenia z komunistyczną władzą i wchodzenia w konflikty z hierarchią kościelną. Środowisko frondystów przeszło później do powstających od 1956 roku Klubów Inteligencji Katolickiej, których Mazowiecki był współzałożycielem.
W 1958 roku uzyskał zgodę władz na wydawanie miesięcznika "Więź", którego naczelnym pozostał aż do roku 1981.
Jako reprezentant środowiska katolików pozytywnie oceniających zmiany gomułkowskie w 1961 roku wystartował do Sejmu z listy katolickiego koła i pierwszy raz został posłem na Sejm PRL. Wybierany był przez kolejne trzy kadencje (III, IV i V) aż do czasu, kiedy jego przemówienia były niewygodne i skreślono go z listy kandydatów.
W 1981 roku Tadeusz Mazowiecki został redaktorem naczelnym "Tygodnika Solidarność". Po wprowadzeniu stanu wojennego został aresztowany, po czym internowano go w Strzebielinku, potem w Jaworzu, a na koniec w Darłówku. Wyszedł na wolność jako jeden z ostatnich w dniu 23 grudnia 1982 roku.
W maju i sierpniu 1988 roku uczestniczył w strajkach w Stoczni Gdańskiej. Rok później uczestniczył w przygotowaniach Okrągłego Stołu i jako doradca Lecha Wałęsy stał się jednym z współautorów tego porozumienia.
Rząd Tadeusza Mazowieckiego
Po czerwcowych wyborach w 1989 roku Mazowiecki został posłem Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, a dwa miesiące później przyjął propozycję szefa NSZZ "Solidarność" Lecha Wałęsy utworzenia rządu koalicyjnego, w którym obok polityków opozycji antykomunistycznej znaleźli się działacze ZSL i SD.
24 sierpnia 1989 roku Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko Prezesa Rady Ministrów, a 12 września przyjął przedstawione przez premiera założenia programowe i proponowany skład nowego rządu.
W ten sposób Mazowiecki przeszedł do historii jako premier pierwszego po wojnie niekomunistycznego rządu, który przeprowadził wiele gruntowych reform, zwłaszcza gospodarczych, w tym tak zwany plan Balcerowicza.
W wyborach prezydenckich w listopadzie 1990 roku Tadeusz Mazowiecki został kandydatem ROAD i FPD, jednak przegrał je i finalnie zajął w nich trzecie miejsce.
W kwietniu 1994 roku na Kongresie Zjednoczeniowym Unii Demokratycznej i Kongresu Liberalno-Demokratycznego Tadeusz Mazowiecki został wybrany przewodniczącym nowo powstałej partii - Unii Wolności. Był nim do maja 1995 roku. Z Unii Wolności odszedł w listopadzie 2002 roku.
W latach 1992-1995 (z przerwami) pełnił funkcję specjalnego sprawozdawcy konfliktu w byłej Jugosławii, jako jedyny wysoki funkcjonariusz ONZ.
Otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Sarajewa, został także odznaczony Złotym Orderem Herbu Bośni oraz uhonorowany nagrodą Srebrenica 1995.
W dniu 12 października 2010 roku prezydent Bronisław Komorowski powołał Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko Strategicznego Doradcy Prezydenta RP.
Autor: akw//now / Źródło: tvn24.pl