W ciągu minionego roku pożegnaliśmy wielu wspaniałych Polaków. Wśród nich były legendy polskiej kultury i sztuki, działacze społeczni czy bohaterowie walki o wolną Polskę. W dniu Wszystkich Świętych przypominamy o nich.
Pod koniec stycznia oczy Polaków były zwrócone na Nanga Parbat. Wybitny himalaista Tomasz Mackiewicz wspólnie z Francuzką Elisabeth Revol podjęli próbę zimowego wejścia na szczyt. Po jego zdobyciu 25 stycznia, w trakcie schodzenia, warunki znacznie się pogorszyły, a kontakt z Mackiewiczem się urwał. 27 stycznia na ratunek wspinaczom ruszyli członkowie polskiej wyprawy na K2 - Adam Bielecki, Denis Urubko, Piotr Tomala i Jarosław Bator.
Revol udało się uratować, Mackiewicz został w jednej ze szczelin. W akcie zgonu, jaki otrzymał z Pakistanu ojciec himalaisty, jako datę śmierci wpisano dzień 30 stycznia.
Tomasz Mackiewicz urodził się w Działoszynie. Gdy miał 12 lat, rodzice zdecydowali o przeprowadzce do Częstochowy. Mackiewicz, wyrwany ze swojego środowiska, wpadł w złe towarzystwo, uzależnił się od heroiny. Zaczął się wspinać razem ze swoim przyjacielem Markiem Klonowskim. Zdobyli nagrodę Kolosa za trawers na Loganie w Kanadzie, największym masywie górskim na świecie. Pierwsze próby wspinaczki na Nanga Parbat też podjęli razem.
Mackiewicz w ostatnich latach mieszkał w Irlandii, był mechanikiem. Jednak - jak mówił - tylko w górach czuje się "prawdziwie wolny". - Całkowita wolność, nic dookoła, sam, żadnego dźwięku, nic - mówił.
"Serialowa Krystyna"
24 lutego rodzina Agnieszki Kotulanki za pośrednictwem nekrologu opublikowanego w "Gazecie Wyborczej" poinformowała, że aktorka zmarła 20 lutego.
Urodzona 26 października 1956 roku Kotulanka znana była przede wszystkim z roli Krystyny Lubicz w telenoweli "Klan".
Występowała również w wielu spektaklach telewizyjnych, m.in. "Sile komicznej" z roku 2003.
W latach 1981-1989 była aktorką Teatru Współczesnego w Warszawie. Po roku 2000 współpracowała z Teatrem Syrena w Warszawie.
Serialowy Maliniak
"Z wielkim smutkiem żegnamy wspaniałego aktora i kolegę, Romana Kłosowskiego (1929-2018) - zespół Teatru Syrena" - brzmiała informacja opublikowana 11 czerwca.
Roman Kłosowski urodził się 14 lutego 1929 roku w Białej Podlaskiej. Był absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Debiutował w 1953 roku. Od początku lat 80. pracował w Teatrze Syrena.
Najbardziej znany był z roli Romana Maliniaka, w którego wcielił się w 1974 roku w popularnym serialu "Czterdziestolatek".
Kłosowski zagrał także w takich filmach, jak "Zamach", "Hydrozagadka", "Eroica", "Baza ludzi umarłych", "Kramarz", "Czy jest tu panna na wydaniu?".
W latach 1976-1981 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru Powszechnego w Łodzi.
Królowa polskiej lekkiej atletyki
29 czerwca w warszawskim szpitalu przy ul. Szaserów zmarła Irena Szewińska, jedna z najwybitniejszych polskich lekkoatletek. Na świat przyszła 24 maja 1946 roku w Leningradzie
Szewińska podkreślała przy różnych okazjach, że podporządkowanie życia sportowi miało swoje plusy. - Dzięki temu poznałam wiele niezwykłych osób - mówiła siedmiokrotna medalistka olimpijska podczas wernisażu poświęconej jej wystawy zdjęć i obrazów w 2014 roku.
W 1964 roku na stadionie w Tokio nastoletnia dziewczyna z Warszawy rozpoczęła największą karierę w historii polskiego sportu. Na igrzyskach w Japonii zdobyła trzy medale olimpijskie. Jako jedyna, biła rekordy na wszystkich trzech dystansach sprinterskich (100, 200 i 400 m).
Na igrzyskach w Meksyku (1968) najpierw zdobyła brązowy medal olimpijskim na 100 m, a następnie na dystansie 200 m wynikiem 22,58 ustanowiła rekord świata.
W 1970 roku na świat przyszedł jej syn Andrzej. Po krótkim urlopie macierzyńskim Szewińska wróciła na bieżnię, godząc obowiązki matki i zawodniczki ze studiowaniem ekonomii. Pierwsze sukcesy po przerwie, już w 1971 roku, choć nie na miarę jej możliwości, to dwa medale mistrzostw Europy - srebrny w sofijskiej hali w skoku w dal i brązowy na stadionie w Helsinkach na 200 m.
W 1972 roku Szewińska nie osiągnęła co prawda optymalnej formy, ale z Monachium wróciła z brązowym medalem olimpijskim na 200 m, zaś cztery lata później, z Montrealu, ze złotym na 400 m i rekordem świata 49,28. Jako lekkoatletka pożegnała się z zawodniczą karierą w 1980 roku w Moskwie, podczas igrzysk olimpijskich. Chciała zakończyć medalowym akcentem. Niestety, w półfinałowym biegu na 400 m doznała kontuzji.
Irena Szewińska nigdy nie rozstała się ze sportem. Zeszła z bieżni i rozpoczęła działalność w wielu organizacjach sportowych. Od 1980 do 2009 roku zasiadała w zarządzie Polskiego Związku Lekkiej Atletyki, pełniąc w latach 1997–2009 funkcję prezesa. Od 1998 roku była członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. W 2016 r. otrzymała Order Orła Białego.
Na początku 2014 roku przeszła chemioterapię, ponieważ wykryto u niej nowotwór, z którym walczyła już wcześniej. Rak jednak wrócił.
Piosenkarka, artystka, intelektualistka
"Z ogromnym żalem i rozpaczą informujemy, że dziś o 5.30 na swoim ukochanym Roztoczu w otoczeniu najbliższych osób, ukochanych zwierząt i wspaniałej przyrody zmarła Kora. Wielka artystka, piosenkarka, poetka, malarka" - poinformowali 28 lipca bliscy Olgi Jackowskiej-Sipowicz. Artystka odeszła po kilkuletniej walce z nowotworem.
Kora była wokalistką rockową, autorką tekstów oraz solistką zespołu Maanam w latach 1976–2008. Urodziła się 8 czerwca 1951 w Krakowie. Jako nastolatka była silnie związana z krakowskim środowiskiem artystycznym i hippisowskim. W tamtym czasie przyjęła pseudonim Kora. W grudniu 1971 roku poślubiła muzyka Marka Jackowskiego. Ich małżeństwo trwało do 1984 roku.
Zadebiutowała w jego zespole M-a-M. Grupa zyskała nową nazwę Maanam, a Kora została główną wokalistką.
w latach 80. zespół wylansował takie przeboje, jak "Boskie Buenos", "O! Nie rób tyle hałasu", "Kocham cię, kochanie moje", "To tylko tango" czy "Lucciola". Większość tekstów do piosenek Maanamu napisała Kora.
Po drugim zawieszeniu działalności grupy w 2008 roku, wokalistka rozpoczęła karierę solową. W czerwcu 2010 roku premierę miał utwór "Zabawa w chowanego", który wzbudził kontrowersje z powodu poruszanej w niej tematyki pedofilii wśród księży. Teledysk do piosenki zdobył główną nagrodę festiwalu operatorów filmowych Camerimage, czyli Złotą Żabę.
W listopadzie 2011 roku ukazała się płyta "Ping Pong", która była pierwszym solowym albumem w karierze Kory z całkowicie premierowym repertuarem.
Kora przez pięć lat walczyła z genetycznym rakiem jajnika. O chorobie poinformowała w 2014 roku. Miała dwóch synów. W 2013 roku sformalizowała trwający od 40 lat związek z Kamilem Sipowiczem.
Jeden z najwybitniejszych europejskich jazzmanów
Dzień po śmierci Kory pojawiła się kolejna smutna informacja: w warszawskim szpitalu onkologicznym zmarł 29 lipca Tomasz Stańko - kompozytor, trębacz i jeden z najoryginalniejszych europejskich artystów jazzowych ostatnich dekad.
Stańko urodził się 11 lipca 1942 roku w Rzeszowie. Należał do najważniejszych artystów polskiej sceny jazzowej. Nagrał około czterdziestu albumów, komponował muzykę filmową.
Jego kwintet z lat 1968-1973 uznany został za jedną z najlepszych formacji w historii polskiego jazzu. Stańko miał swój charakterystyczny styl, łatwo rozpoznawalny od pierwszych dźwięków utworu. Koncertował na całym świecie.
Był wielokrotnie nagradzany, został m.in. pierwszym laureatem Europejskiej Nagrody Jazzowej w 2003 roku.
Bohaterski uczestnik Powstania Warszawskiego
3 sierpnia wieku 101 lat zmarł generał brygady, pilot Zbigniew Ścibor-Rylski, bohater wojenny i uczestnik Powstania Warszawskiego, współzałożyciel i prezes Związku Powstańców Warszawskich. Brał udział w Kampanii Wrześniowej 1939 roku. Podczas próby ewakuacji do Rumunii dostał się do niemieckiej niewoli. Pracował w cegielni w Pyrlitz, skąd uciekł 1 lipca 1940 roku. Gdy dotarł do okupowanej Warszawy, związał się z konspiracyjnym Związkiem Walki Zbrojnej. W latach 1941-1943 był partyzantem na Kowelszczyźnie.
Od stycznia 1944 r., pod pseudonimem "Motyl" walczył z UPA i wojskami niemieckimi w składzie 27. Wołyńskiej Dywizji Armii Krajowej, w ramach operacji "Burza", przechodząc jej cały szlak bojowy jako dowódca jednej z kompanii. W połowie lipca 1944 r. został wysłany do Warszawy, gdzie trwały już przygotowania do wybuchu Powstania. W powstaniu dowodził kompanią "Motyl", wchodzącą w skład batalionu Czata 49. Walczył na Woli, Muranowie, uczestniczył w próbie zdobycia Dworca Gdańskiego. W nocy z 30 na 31 sierpnia 1944 roku brał udział w desancie kanałowym na pl. Bankowy. Na Górnym Czerniakowie objął dowodzenie I batalionem 9. pułku piechoty. Był jedynym oficerem AK dowodzącym podczas Powstania Warszawskiego oddziałami armii gen. Zygmunta Berlinga.
Za postawę w Powstaniu Warszawskim dwukrotnie został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, także dwukrotnie - Krzyżem Walecznych.
Po upadku Powstania w grupie kilkunastu oficerów zgrupowania w ubraniach cywilnych wyszli z Warszawy z ludnością cywilną. Początkowo osadzony został w obozie przejściowym w Pruszkowie, z którego po kilku dniach uciekł do Łowicza. Tam doczekał końca wojny.
Po wojnie pracował w przedsiębiorstwach transportowych i działał w ruchach kombatanckich. Już w latach 80. należał do grupy inicjatywnej utworzenia Muzeum Powstania Warszawskiego, był też w składzie Rady Honorowej Budowy Muzeum. Od 1 grudnia 2004 był członkiem Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. W 2005 roku został awansowany do stopnia generała brygady. Od 1990 roku był prezesem Związku Powstańców Warszawskich.
"Człowiek o niezwykłej odwadze życia"
8 października zmarł Piotr Pawłowski, prezes Fundacji Integracja. Od ponad 25 lat aktywnie działał na rzecz osób niepełnosprawnych. "Człowiek o niezwykłej odwadze życia, energii, którą poświęcał dla dobra innych. Zmienił myślenie i wizerunek osób niepełnosprawnych, sam stając się niezwykłym przykładem" - napisała Janina Ochojska, założycielka i prezes Polskiej Akcji Humanitarnej.
Pawłowski był absolwentem Instytutu Studiów nad Rodziną Uniwersytetu imienia Stefana Kardynała Wyszyńskiego i Podyplomowego Studium Etyki i Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Był doktorantem Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
Na stronie internetowej Integracji zaznaczono, że Piotr Pawłowski (urodzony w 1966 roku) mieszkał i pracował w Warszawie. "Od ponad 25 lat był aktywnym dziennikarzem, działaczem społecznym, pracującym na rzecz likwidacji barier architektonicznych, cyfrowych, społecznych i prawnych. Był ambasadorem przemian społecznych w naszym kraju. Twórcą i prezesem Fundacji Integracja i Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji" - podkreślono.
Za swoje działania Pawłowski został uhonorowany między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Nagrodą im. Andrzeja Bączkowskiego, Medalem Rzecznika Praw Obywatelskich, Medalem Rzecznika Praw Dziecka.
Pozostawił po sobie prawie 20 tysięcy prac
28 października odszedł jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich malarzy i grafików Edward Dwurnik.
Artysta urodził się w 1943 roku. W latach 1963-70 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie - malarstwo oraz rzeźbę. Jak twórca zasłynął już w latach 60. cyklem obrazów "Podróże autostopem". Jest również twórcą między innymi serii "Od Grudnia do Czerwca" traktującej o ofiarach stanu wojennego czy "Drogi na Wschód", która upamiętnia ofiary stalinizmu.
Edward Dwurnik otrzymał wiele nagród. Został między innymi uhonorowany Nagrodą Kulturalną "Solidarności" (1983), Nouvelle Biennale de Paris (1985), nagrodą Olimpiady Sztuki w Seulu (1988) i Nagrodą Fundacji Sztuki Współczesnej (1992).
Artysta wykonał blisko pięć tysięcy obrazów, około 14 tysięcy prac na papierze i 3,5 tysiąca grafik. Stworzył też rysunki i gwasze do filmów animowanych "Wawrzyniak, 360 stopni" (2007 rok) oraz "Oaza" (2009 rok) w reżyserii Andrzeja Barańskiego.
O twórczości Dwurnika powstało kilka filmów dokumentalnych między innymi "Owoce Ziemi" (rok 1977), "Portret z natury" (1984), "Polska Nike" (1978) w reżyserii Andrzeja Szczygła oraz "Podróże Edwarda Dwurnika" (1995) w reżyserii Grażyny Banaszkiewicz.
Autor: tmw / Źródło: tvn24.pl, PAP, Reuters