W czwartek na terenie Muzeum Treblinka odbędą się uroczystości upamiętniające bunt więźniów tego obozu śmierci, który wybuchł 2 sierpnia 1943 roku. Wezmą w nich udział między innymi przedstawiciele władz państwowych i społeczności żydowskiej.
Czwartkowe uroczystości 75. rocznicy buntu więźniów obozu śmierci Treblinka II rozpoczną się przed południem pod pomnikiem w centralnym miejscu pamięci Muzeum Treblinka.
Wezmą z nich udział przedstawiciele społeczności żydowskiej oraz władz państwowych, między innymi podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski, ambasador Izraela w Polsce Anna Azari oraz dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego Piotr Szpanowski. Podczas uroczystości głos zabierze także wdowa po uczestniku buntu, Samuelu Willenbergu, Ada Krystyna Willenberg. Część oficjalną obchodów zakończy modlitwa odmówiona przez naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha.
Uroczystości zakończą się otwarciem wystawy "Szmul Zygielbojm. Milczeć nie mogę i żyć nie mogę" w budynku Muzeum Treblinki.
Bunt w Treblince
Obóz zagłady w Treblince wybudowany został przez Niemców w połowie 1942 roku obok istniejącego w pobliżu karnego obozu pracy. Pierwszym komendantem był doktor medycyny Irmfried Eberl, po nim funkcję tę objął Franz Stangl. Pierwszy transport pojawił się 23 lipca 1942 r., znaleźli się w nim Żydzi z getta warszawskiego; kolejne transporty pochodziły z terenów okupowanej Polski oraz między innymi z Niemiec, Austrii, Francji, Czechosłowacji i ZSRS. Według szacunków historyków, w Treblince zginęło około 900 tysięcy osób. Większość z nich - około 760 tysięcy - pochodziła z terenów polskich.
2 sierpnia 1943 roku w obozie wybuchł bunt przygotowany przez grupę konspiracyjną, w skład której wchodziło między innymi kilku wojskowych umiejących posługiwać się bronią. Zaatakowano strażników i podpalono zbiornik z paliwem. Głównym celem było sforsowanie ogrodzenia i ucieczka do lasu.
Jak pisał Michał Wójcik, autor książki "Treblinka 43. Bunt w fabryce śmierci", w buncie wzięło udział około 700 osób z ponad 800 przebywających wtedy w obozie. 300 zginęło w wyniku strzelaniny i na drutach okalających obóz, a 400 udało się z niego wydostać. Około 100 przeżyło wojnę. W wyniku zrywu obóz niemal doszczętnie spłonął.
Obóz w Treblince powstał w ramach Akcji Reinhardt, czyli zaplanowanej przez Niemców zagłady Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa, która rozpoczęła się od likwidacji getta w Lublinie w nocy z 16 na 17 marca 1942 roku. Już we wrześniu 1941 roku Niemcy zdecydowali o budowie na tym obszarze obozów zagłady, które powstały między innymi w Bełżcu, Sobiborze, na Majdanku i w Auschwitz-Birkenau. Do listopada 1943 roku zamordowano około 2 miliony Żydów. Łączną liczbę przedstawicieli ludności żydowskiej, zamordowanych przez Niemców i ich sojuszników w trakcie II wojny szacuje się na około 6 milionów.
Autor: ads//now / Źródło: PAP, onet.pl
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock