Komisja Wenecka pozytywnie o nowelizacji ustawy o KRS. Adam Bodnar "dziękuje za zaufanie"

Komentując opinię Komisji Weneckiej, minister sprawiedliwości Adam Bodnar napisał w tweecie: "Dziękuję Komisji Weneckiej za współpracę i zaufanie. Na pewno opinia ta przyczyni się do ostatecznego tekstu ustawy". Dodał, że polski rząd zobowiązuje się do wykorzystania ekspertyzy Komisji Weneckiej.

Opinia Komisji Weneckiej (KW), jak nazywana jest Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo, została opracowana razem z Dyrekcją Generalną Praw Człowieka i Praworządności w Radzie Europy. Z wnioskiem o wydanie opinii "w trybie pilnym" wystąpił minister sprawiedliwości Adam Bodnar. Opinia ma zostać przyjęta podczas sesji plenarnej w Wenecji w czerwcu.

Komisja Wenecka i Dyrekcja Generalna zaleca, aby ponownie rozważyć kryteria, na podstawie których kwalifikowano sędziów do KRS. W opinii zaznaczono, że zapisany w nowelizacji wybór 15 sędziów-członków KRS przez środowiska sędziowskie jest "sposobem zapewnienia szerokiej reprezentacji sędziów" w Radzie.

"Cel projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, jakim jest poszanowanie i stosowanie zasady wyboru jej członków przez sędziów, jest nie tylko prawnie uzasadniony, ale także wymagany przez decyzje Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Komisji Weneckiej i Dyrekcji Generalnej do spraw Praw Człowieka i Praworządności w Radzie Europy" - wyjaśniono.

Ponadto w opinii podkreślono, że projekt nowelizacji ustawy przyznaje wszystkim sędziom prawo do zgłaszania kandydatów do KRS i do głosowania. W dokumencie odniesiono się też do zapisanego w projekcie utworzenia przy KRS Rady Społecznej, która będzie doradzała w sprawach dotyczących rozpatrywania i oceny kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziowskich i asesorskich.

Jak zaznaczono, zasadniczym celem jest zwiększenie wpływu społeczeństwa obywatelskiego na KRS, zwłaszcza że - jak wskazano - polska konstytucja nie odnosi się w sposób odpowiedni do tej sprawy.

"Mogą pojawić się pytania dotyczące konstytucyjności Rady Społecznej wobec braku jasnego konstytucyjnego podłoża. Co więcej, jest miejsce na pytanie, czy taka rada faktycznie zapewnia legalny wpływ społeczeństwa obywatelskiego lub czy wpływ ten będzie ułatwiony przez reformę składu samej KRS" - napisano w opinii.

Komisja Wenecka odnotowała w dokumencie, że "dyskusja nad reformą miała miejsce w politycznym klimacie nieufności i utrzymujących się społecznych napięć".

"Na tym tle odpowiednia i transparentna procedura przyjęcia nowej ustawy ma szczególne znaczenie. Dlatego godne pochwały jest to, że Ministerstwo Sprawiedliwości, a następnie sejmowa komisja sprawiedliwości i praw człowieka przeprowadziły publiczne konsultacje w trakcie przygotowań tej nowej ustawy" - podkreślono.

Odnosząc się do tych konsultacji, Komisja Wenecka i Dyrekcja Generalna do spraw Praw Człowieka i Praworządności oświadczyły, że podejście to jest "znaczącą poprawą w porównaniu z poprzednią praktyką, gdy przyspieszona procedura była wykorzystywana przez polskie władze, by przyjąć ważne reformy sądownictwa, co zostało skrytykowane przez Komisję Wenecką".

"Podczas gdy nowe rozwiązania proponowane przez projekt ustawy są istotne i dalekosiężne, ważne jest zapewnienie ich stabilności. Kontrproduktywne do celu byłoby przywracanie zaufania do sądownictwa, jeśli zasady statutowe mogłyby być zmienione przy następnej zmianie rządu" - zaznaczono w opinii.