Dokładnie 71 lat temu w Moskwie zostało podpisane porozumienie, które przypieczętowało "IV rozbiór" Polski. Podpisy pod tym dokumentem złożyli ministrowie spraw zagranicznych III Rzeszy Joachim von Ribbentrop i ZSRR Wieczysław Mołotow.
Oficjalnie był to tylko pakt o nieagresji pomiędzy obydwoma państwami. Faktycznie zawierał zaś tajny protokół ustalający podział terytorium wielu wówczas jeszcze niepodległych państw na obszarze Europy Centralnej i Wschodniej.
Podpisanie pakty było ostatnim dyplomatycznym przygotowaniem fuhrera III Rzeszy Adolfa Hitlera do napaści na Polskę.
Realpolitk wymaga ofiar
W okresie międzywojennym współpraca na linii Berlin-Moskwa przez wiele lat miała się bardzo dobrze. Wobec ograniczeń nałożonych przez Traktat Wersalski Niemcy testowali swoje technologie wojskowe na radzieckich poligonach. Rosjanie w zamian otrzymywali cześć z owych nowinek technicznych na własne potrzeby.
Po dojściu do władzy skrajnie anty-komunistycznego Hitlera w 1933 roku wydawało się naturalne, że ta współpraca zostanie zawieszona. Tak też się stało i wzajemne relacje uległy ochłodzeniu. Jednakże niemiecki dyktator został zmuszony przez okoliczności do ponownego szukania przyjaźni na Kremlu.
Zabezpieczenie dla agresji
Samotne wystąpienie przeciw Polsce związanej sojuszem z Francją było dla III Rzeszy ryzykowne. Zaangażowanie wojsk na wschodzie odsłaniało zachodnią flankę, teoretycznie zagrożona przez Francuzów.
Hitler potrzebował więc ZSRR do szybszego pokonania Polaków, dzięki czemu mógłby wcześniej przerzucić wojska na zachodnia granicę. Dodatkowo związana sojuszem Moskwa nie zagrażałaby nowej wschodniej granicy III Rzeszy.
Ponadto wobec konfliktu z Francją i potencjalnie Wielką Brytanią, nieunikniona była blokada niemieckiego handlu morskiego. ZSRR mogło służyć w zastępstwie jako niewyczerpane źródło surowców niezbędnych dla machiny wojennej III Rzeszy.
Lawina zdarzeń
Tajne rozmowy na temat potencjalnego zawarcia paktu rozpoczęto w kwietniu 1939 roku. Negocjacje nabrały tempa wobec niepowodzenia wymuszenia na Polsce ustępstw terytorialnych i niechęci państw zachodnich do powtórzenia rozmów podobnych do tych z Monachium.
Stalin prowadził w tym czasie oficjalne negocjacje z Wielką Brytanią i Francją na temat zawarcia porozumienia o współpracy. Ponieważ nie przebiegały one po jego myśli, zostały oficjalnie zerwane, a do Moskwy został zaproszony Ribbentrop.
Rozbiór Europy Wschodniej
23 sierpnia na Kremlu w obecności generalismussa został podpisany pakt. Jego tajny załącznik zawierał zapisy o rozbiorze terytoriów Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Rumunii.
Stalin wyraził również w nim swoje poparcie dla ataku III Rzeszy na Polskę i zobowiązywał się do niego przyłączyć. Traktat zawierał też zapisy o wymianie radzieckich surowców na niemieckie technologie.
Droga ku zagładzie
Podpisanie paktu wywołało zrozumiałe zaniepokojenie w Warszawie. Jednak najgorsza wiadomość, czyli treść tajnego załącznika nie była znana Polakom.
Układ ze Stalinem była ostatnim dokumentem potrzebnym Hitlerowi przed napaścią na Polskę. Podpisanie umowy o pomocy wzajemnej pomiędzy Warszawą a Londynem 25 sierpnia, jedynie opóźniło jego plany o kilka dni.
1 września wojska III Rzeszy przekroczyły polską granicę. 16 dni później Stalin wykonał swoje zobowiązania zawarte w pakcie Ribentropp-Mołotow. Los Polski na wiele lat został przypieczętowany.
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Wikipedia