Olga Tokarczuk wyczuwa Europę, tętno Europy współczesnej, przemiany, które się tam dokonują i jest po stronie właśnie takiej Europy: bardzo bogatej, zróżnicowanej, pełnej własnych pomysłów, ale równocześnie kierującej się dobrem wspólnym. To jest w jej książkach bardzo widoczne - podkreśla w rozmowie z TVN24 pisarz i krytyk literacki Stefan Chwin. Przypominamy najważniejsze dzieła polskiej noblistki.
Olga Tokarczuk, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za 2018 rok, jako powieściopisarka debiutowała książką "Podróż ludzi Księgi" w 1993 roku.
"Prawiek i inne czasy"
Ogromną popularność w Polsce przyniosła jej trzecia powieść "Prawiek i inne czasy" (1996 r.), za którą otrzymała pierwszą z pięciu nagród Nike Czytelników, Paszport "Polityki" oraz nagrodę Fundacji im. Kościelskich.
"Prawiek…" niedługo po publikacji uznana została za jedną z najambitniejszych powieści, jakie powstały w latach 90. XX wieku.
Tytułowy Prawiek to wieś w centralnej Polsce, gdzie to, co rzeczywiste miesza się z tym, co mityczne, a codzienność góruje nad historycznymi wydarzeniami. Kilka pokoleń rodzin zamieszkujących miejscowość mierzy się przede wszystkim z walką o szczęście i przyszłość.
"Dom dzienny, dom nocny"
W 1998 roku ukazała się kolejna powieść autorki - "Dom dzienny, dom nocny". Razem z główną bohaterką, która wprowadza się do domu u podnóża Sudetów, czytelnicy poznają kolejne opowieści mieszkańców.
Historie pozwalają zrozumieć nie tylko rzeczywistość miejsca, ale także przekroczyć granice czasu. Rzeczywistość uchwycona w "Domu dziennym, domu nocnym" balansuje między jawą a snem, tworząc uniwersalny obraz natury ludzkiej.
Powieść została doceniona między innymi Brücke Berlin-Preis.
"Dom dzienny, dom nocny" został w 2000 roku udostępniony w internecie w formie pliku tekstowego. Była to pierwsza polska powieść, która trafiła do sieci w formie elektronicznej, przez co traktowana jest jako pionierka polskiego rynku e-booków.
"Prowadź swój pług przez kości umarłych"
Akcja powieści "Prowadź swój pług przez kości umarłych" (2009), którą sama autorka określiła jako "thriller moralny", rozgrywa się w Kotlinie Kłodzkiej.
Główną bohaterką jest Janina Duszejko, kiedyś inżynier mostów, dziś wiejska nauczycielka angielskiego, geografii i dozorczyni domów letniskowych. Jej pasją jest astrologia, a wielką miłością - wszelkie zwierzęta. Gdy dzieje im się krzywda, Janina staje w ich obronie i upomina się o szacunek dla nich.
Nikt nie przejmuje się kobietą, która uważa, że świat jest odbiciem tego, co zapisane w gwiazdach, a w wolnych chwilach czyta i tłumaczy Williama Blake'a. W okolicy, gdzie mieszka Janina, zaczynają umierać kłusownicy i krzywdziciele zwierząt.
Liczba zgonów rośnie. Janina ma teorię na temat motywu i sprawcy tych zbrodni, ale policja ignoruje ją, traktując jak nieszkodliwą dziwaczkę.
Na podstawie tej powieści Agnieszka Holland i Kasia Adamik nakręciły "Pokot", który doceniony został na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie.
"Bieguni"
"Bieguni" (2007 r.) to literacka monografia zjawiska ruchliwości, poruszania się, niepokoju podróżnego. Zdaniem autorki, turystyka stała się współczesnym sposobem zaspokajania bardzo starego, atawistycznego, nomadycznego popędu. Osią, wokół której zbudowała książkę, nie jest postać czy pojedyncza historia, tylko fenomen, jakim jest podróżowanie.
Tytuł książki nawiązuje do nazwy rosyjskiej sekty z XVIII wieku, której członkowie uważali, że świat jest dziełem szatana, a kiedy się zatrzymujemy, szatan ma do nas najlepszy dostęp. Żeby uciec przed diabłem, musimy się cały czas poruszać. Tokarczuk pisze, że spotkała współczesnych biegunów, niedobitków tej sekty, którzy przez cały czas przemieszczają się metrem po Moskwie.
Autorka opisuje świat permanentnych podróżników, którzy mają swoje produkty, kosmetyki podróżne (małe tubki past, miniaturowe szampony, składane szczoteczki do zębów, jednorazowe kapcie), swoje choroby, związane ze zmianami czasu, własny język: prosty, sfunkcjonalizowany angielski. Istnieje nawet odrębna gałąź psychologii, która ich opisuje - psychologia podróżna.
- To jest książka o tęsknocie fragmentu za całością, tęsknocie do tego, co przeczuwamy jako całość. W tym sensie jest to książka, która wyraża wołanie współczesnego człowieka żyjącego w takim rozedrganym, rozkawałkowanym świecie o sens, o całościowy sens, który odpowiadałby na wszystkie pytania jednym zdaniem, jednym aforyzmem - mówiła pisarka.
W Wielkiej Brytanii została wydana w przekładzie pod tytułem "Flights" przez wydawnictwo Fitzcarraldo Editions. Tłumaczenie to zostało docenione Międzynarodową Nagrodą Bookera w 2018 roku.
"Księgi Jakubowe"
"Księgi Jakubowe" (2014) to licząca ponad tysiąc stron powieść historyczna o Jakubie Lejbowiczu Franku, samozwańczym XVIII-wiecznym mesjaszu z Podola.
Frank to natchniony żydowski mistyk, który czcił Matkę Boską, zręczny hochsztapler, ale i utalentowany polityk, człowiek, który doprowadził dużą grupę polskich Żydów do przyjęcia chrztu w 1759 roku.
- To książka, która opowiada o ludziach szukających swojego miejsca w świecie, świecie skomplikowanym, obcym, wrogim, pełnym przemocy - mówiła Tokarczuk, odbierając w 2015 roku Literacką Nagrodę "Nike" właśnie za "Księgi Jakubowe".
- Pisałam tę książkę długo, przez siedem lat, ale jakoś tak się stało, że ona teraz stała się wyjątkowo aktualna. Nagle okazuje się, że można ją czytać jako metaforę, jako znak tego, co się dzieje tutaj, teraz u bram Europy i przypomina nam odwieczną opowieść o ludziach, którzy są w ruchu, którzy poszukują bezpiecznego miejsca. Opowiada też o tym, jak trudny jest proces przyjmowania tych ludzi, proces asymilacji, proces przystosowywania się. Ale też mówi jedną prawdę: nie ma społeczeństw, które są czyste etnicznie - zauważyła.
Autor: tmw//kg / Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: mat. prasowe