Gdy przestali wypasać owce, zniknęły krokusy. Dotacje dla tatrzańskich baców

Wypas owiec na terenie tatrzańskich hal jest jednym z czynników pozwalających na zachowanie bioróżnorodności. W latach 60, gdy wstrzymano całkowicie wypas na tych terenach okazało się, że polany i hale zarastają lasem, co wypiera z nich gatunki roślin i zwierząt bytujące wyłącznie na trawiastych obszarach – między innymi krokusy, będące obecnie jednym z symboli Tatr.

Konkurs pod nazwą "Małopolski wypas kulturowy – ekstensywne metody gospodarowania jako ekologiczny sposób zachowania bioróżnorodności i krajobrazu" w 2024 roku organizuje Zarząd Województwa Małopolskiego.

Jak wyjaśnił w komunikacie wicemarszałek Województwa Małopolskiego Łukasz Smółka, Samorząd Województwa Małopolskiego wspiera w ten sposób ochronę bioróżnorodności i krajobrazu przyrodniczego i kulturowego gór.

Czytaj też: Redyk w Małopolsce. Dwa stada owiec mieszają się i łączą w jedno. Zobacz nagranie

- Przykładem takich działań jest m.in. czynna ochrona przyrody poprzez przeprowadzenie wypasu kulturowego owiec na obszarach cennych przyrodniczo i krajobrazowo. Wypas kulturowy owiec zapobiega procesowi zaniku polan reglowych, na których znajdują się siedliska rzadkich roślin. Zachowanie gospodarki pasterskiej w górach jest też ważne ze względu na wielowiekowe tradycje lokalnej ludności - wyjaśnił wicemarszałek Smółka.

Łąki i pastwiska są półnaturalnymi zbiorowiskami roślin i pełnią istotną rolę dla podtrzymania poziomu różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Aby zapobiec degradacji środowiska, konieczne są działania w ramach jego czynnej ochrony. Jednym z nich jest prowadzenie gospodarki pasterskiej, mające na celu podtrzymanie użytków zielonych. Konieczne jest zatem powstrzymanie procesu sukcesji wtórnej, czyli zarastania i zaniku tych cennych przyrodniczo obszarów województwa poprzez prowadzenie wypasu kulturowego owiec – czytamy w komunikacie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.

Wypas owiec na górskich halach jest również konieczny dla otrzymania owczego mleka, z którego wyrabia się produkty tradycyjne, czyli bryndzę, oscypek oraz bundz.

Zarząd Województwa Małopolskiego po raz trzeci przeznacza fundusze na kulturowy wypas owiec. W 2022 r. na ten cel przeznaczono 1,87 mln zł. Środki trafiły do 86 baców. W ubiegłym roku udzielono dotacji na łączną kwotę 2 mln zł, a ze środków skorzystało 92 baców.