Ważne zmiany dla klientów

Zgodnie z przepisami 1 października br. w Polsce ruszy system kaucyjny. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m kw., będą musiały odbierać puste opakowania po napojach i oddawać klientom kaucję. Natomiast mniejsze sklepy będą pobierać kaucję, ale przystąpienie do systemu odbioru opakowań w ich przypadku będzie dobrowolne.

Jak oceniła wiceprezeska ds. public affairs dla Europy Północno-Wschodniej w grupie Tomra (firmy sprzedającej urządzenia do zwracania opakowań po napojach) Anna Sapota w komentarzu dotyczącym nadchodzących zmian, faktyczne wejście w życie systemu kaucyjnego będzie odbywało się stopniowo, a pierwszy dzień obowiązywania systemu "nie przyniesie natychmiastowej rewolucji".

- Dopiero po tygodniach, a może nawet miesiącach, zobaczymy zauważalną zmianę produktów na półkach i pojawią się pierwsze znaczące ilości zwracanych opakowań. (...) Operatorzy, na podstawie udzielonego zezwolenia i w porozumieniu z producentami, których reprezentują, mogą zdecydować o uruchomieniu systemu 1 października, ale także w późniejszej dacie. I ta data będzie sygnałem dla producenta, że może wprowadzić napoje w opakowaniach kaucyjnych na rynek - poinformowała Sapota.

Dodała, że niezależnie od tej decyzji, do końca br. producentów będzie też obowiązywał trzymiesięczny okres przejściowy. Będzie to czas na wyprzedanie zapasów produktów w dotychczas używanych opakowaniach (niekaucyjnych). Przekazała też, że okresy przejściowe są standardem na rynkach kaucyjnych i pojawiały się w większości systemów uruchamianych w ostatnich latach.

Przedstawicielka Tomry zwróciła również uwagę, że system kaucyjny w Polsce będzie nieobowiązkowy, co oznacza, że producenci będą mogli nie uczestniczyć ze swoim produktem w systemie kaucyjnym. W takiej sytuacji będą jednak musieli uiszczać opłatę produktową, która w 2025 r. wyniesie 10 groszy za kilogram opakowań wprowadzonych na rynek, a w 2026 r. wzrośnie do 3 zł. Zaznaczyła, że decyzja o przystąpieniu (lub nie) oraz o terminie przystąpienia do systemu kaucyjnego zależy od kalkulacji finansowej producenta.

- To oznacza, że od 1 października, nawet do końca 2025 roku, nie możemy spodziewać się sklepowych półek wypełnionych napojami w opakowaniach kaucyjnych. Będą się one pojawiały stopniowo - oceniła.

Sapota przypomniała też, że sklepy, które nie będą miały w swojej ofercie napojów w opakowaniach objętych przepisami o systemie kaucyjnym, nie będą miały obowiązku zbiórki. Zwróciła też uwagę, że sklepy będą mogły zdecydować o stopniowym wchodzeniu w obowiązek zbiórki, by najpierw pozbyć się zapasów opakowań niekaucyjnych. Nie mają na to jednak przewidzianego końcowego terminu, a w efekcie wszystkie napoje w niekaucyjnych opakowaniach mogą zostać zaoferowane i zużyte przez konsumentów.

Celem systemu kaucyjnego jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Po stworzeniu systemu kaucyjnego, kaucja pobierana będzie od każdego wprowadzonego na rynek napoju w opakowaniu objętego tym systemem.

Zwrot tej kaucji użytkownikowi końcowemu będzie następował również za pomocą systemu, bez konieczności okazywania paragonu nabycia napoju.

Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań.

System ma objąć trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, metalowe puszki do 1 litra, a także - od 1 stycznia 2026 r. - szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra.