Waloryzacja emerytur. Krytyka rządowej propozycji

Rząd zaproponował RDS zwiększenie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent z FUS w 2026 r. na poziomie 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w 2025 r. Oznaczałoby to, jak podano, że w przyszłym roku emerytury i renty wzrosłyby o co najmniej 4,9 proc.

Związki zawodowe postulowały, aby wskaźnik waloryzacji emerytur i rent wynosił nie mniej niż średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług w 2025 r., zwiększony o co najmniej 50 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia za pracę w roku 2025. Propozycje strony pracodawców były z kolei bliższe propozycjom strony rządowej.

Łukasz Kozłowski z Federacji Przedsiębiorców Polskich, przedstawiając sprawozdanie z czerwcowego posiedzenia Zespołu ds. ubezpieczeń społecznych i Zespołu ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych w RDS, podkreślił, że strona rządowa odrzuciła możliwość modyfikacji propozycji na obecnym etapie.

Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski przypomniał, że "nie rozstrzygamy w tej chwili o samym wskaźniku waloryzacji emerytur i rent, lecz jedynie o wysokości, o kształcie elementu płacowego".

- Taka propozycja ze strony Rady Ministrów wynika po pierwsze z tego, że w świetle prognoz, które zostały przygotowane przez ministra finansów, nie będziemy mieli do czynienia w tym roku z sytuacją, w której wzrost płac byłby większy od wzrostu cen, a jednocześnie prognozowany wzrost inflacji jest na tyle niski, że nie można powiedzieć, ażeby ten element płacowy musiał uzupełniać ten element cenowy - zaznaczył.

Podczas dyskusji krytyczne stanowisko wobec rządowej propozycji wyraziły związki zawodowe. Przedstawiciele pracodawców, w tym Polskie Towarzystwo Gospodarcze, Konfederacja Lewiatan czy Business Centre Club, poparli ją.

Krzysztof Kisielewski z Forum Związków Zawodowych podkreślił, że procentowy wskaźnik wzrostu emerytur i rent sprawia, że realny wzrost nie jest jednakowy dla wszystkich. Zaznaczył, że dla osób pobierających emerytury niższe od minimalnych jest to kwota "dramatycznie niska".

Zdaniem Szymona Wawrzyszki z NSZZ "Solidarność" propozycja rządu "leży w kategoriach imperatywu, a nie wyjścia naprzeciw dialogowi społecznemu".

- Rząd przedkłada nam propozycje na poziomie określonym w ustawie i nic ponadto - zaznaczył.

Witold Michałek z Business Centre Club podkreślił, że tempo waloryzacji emerytur i rent z FUS w 2026 r. nie powinno być wyższe niż to, jakie wynika z przedstawionego przez rząd podstawowego algorytmu. Dodał, że w następnych latach możliwe jest wypracowanie nowego algorytmu dającego szansę emerytom i rencistom na większy udział w korzyściach wynikających ze wzrostu gospodarczego.

Jaromir Ćwikła z Polskiego Towarzystwa Gospodarczego poparł propozycję rządową. - Jednocześnie apelujemy o stworzenie systemu zachęt dla przedsiębiorców i pracodawców, to jest zatrudniania osób, które osiągnęły wiek emerytalny, a z drugiej strony zachęcania pracowników, żeby pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego, nadal pozostawali aktywni zawodowo - zaznaczył.

Wiceminister Gajewski, odnosząc się do głosów strony społecznej, podkreślił, że waloryzacja emerytur i rent ma na celu utrzymanie siły nabywczej świadczeń, "żeby emeryci, renciści mogli z roku na rok kupić za swoją emeryturę czy rentę tyle samo produktów i usług, które są do życia potrzebne".

Zgodnie z przepisami, jeżeli RDS w ustawowym terminie nie uzgodni propozycji zwiększenia wskaźnika waloryzacji, to w terminie 21 dni od zakończenia negocjacji, biorąc pod uwagę informacje o prognozowanych wielkościach makroekonomicznych, w tym wielkość wskaźnika inflacji, stanowiących podstawę do opracowania projektu ustawy budżetowej na rok następny, w drodze rozporządzenia decyzję podejmuje Rada Ministrów.

Świadczenia emerytalno-rentowe wypłacane przez ZUS co roku są waloryzowane. Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS waloryzacja opiera się na średniorocznym wskaźniku cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów, który w 2024 r. wyniósł 103,6 proc., oraz realnym wzroście przeciętnego wynagrodzenia, który osiągnął 9,5 proc.

Od 1 marca 2025 r. najniższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta rodzinna i renta socjalna wynoszą 1878,91 zł. Z kolei najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy to 1409,18 zł.