Sanepid. Jak wyrobić tzw. książeczkę sanepidowską?

● Głównym zadaniem Sanepidu jest nadzór i kreowanie działań mających na celu dobro i zdrowie publiczne obywateli, a także minimalizowanie skutków zdarzeń niekorzystnie wpływających na życie Polaków. ● Kierunki działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej ustala Główny Inspektor Sanitarny, który jest również odpowiedzialny za koordynowanie i nadzorowanie działalności tej instytucji. ● W niektórych branżach w Polsce wymagane jest posiadanie tzw. książeczki sanepidowskiej, czyli orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych potwierdzającego, że konkretna osoba nie choruje na żadną zakaźną chorobę.

Państwowa Inspekcja Sanitarna, zwyczajowo nazywana Sanepidem, to wyspecjalizowana instytucja, która realizuje zadania z zakresu zdrowia publicznego. Sanepid sprawuje nadzór nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia, jak również gromadzi m.in. dane epidemiologiczne dotyczące niektórych chorób oraz wydaje decyzje np. w zakresie chorób zawodowych.

Zajmując się praktycznie każdą czynnością człowiek jest narażony na działanie niekorzystnych czynników:

– fizycznych, – chemicznych, – rakotwórczych lub mutagennych, – biologicznych, – psychofizycznych.

W zależności od ich stopnia, mogą one stać się szkodliwymi lub niebezpiecznymi dla zdrowia. Aby zminimalizować oraz wykluczyć ryzyko, jakie ze sobą niosą, Sanepid i jego stacje zlokalizowane w różnych miastach prowadzą różnorodne działania, m.in. poprzez:

– prowadzenie szczepień ochronnych (co skutkuje nabywaniem odporności przed kontaktem z drobnoustrojami); – przypominanie o szczepieniach w momencie wyjazdu do egzotycznych krajów (jedynym obowiązkowym szczepieniem w momencie podróży na inne kontynenty, takie jak Afryka i Ameryka Południowa, jest szczepienie przeciw żółtej gorączce); – sprawowanie kontroli nad jakością jedzenia i napojów (przeprowadzanie badań laboratoryjnych).

Do zadań stacji sanitarno-epidemiologicznej należy również nakładanie kwarantanny oraz kontrolowanie osób, które uległy niebezpiecznemu zakażeniu wirusowemu. W ramach edukowania oraz umieszczania ważnych informacji dotyczących zdrowia publicznego powstała strona internetowa www.gis.gov.pl. Zawarte w niej komunikaty informują np. o niebezpiecznych produktach wycofanych ze sklepów.

Książeczka sanepidowska jest obowiązkowa dla osób, które pracują na stanowiskach związanych z żywością oraz wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi, a także przy pracy związanej z lekami doustnymi. Musi ją także posiadać osoba, która zajmuje się myciem naczyń i pojemników przeznaczonych na żywność, wodę lub leki oraz pracownik, który ma kontakt z dużą liczbą ludzi lub dziećmi do 6. roku życia.

Książeczka ta, a właściwie orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych potwierdzi, że konkretna osoba nie jest zakażona pałeczkami duru brzusznego, durów rzekomych A, B, C, pałeczkami Salmonella i Shigella. W ramach badania możliwe jest także wykrycie, czy pracownik jest nosicielem prątków gruźlicy lub innych czynników chorobotwórczych, których nosicielstwo wyklucza możliwość pracy przy żywności.

Art. 6.  ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi określony na podstawie art. 10 ust. 2 pkt. 2 wyjaśnia, kto dokładnie podlega badaniom sanitarno-epidemiologicznym. Wykonanie badań, krok po kroku wiąże się z:

– zgłoszeniem się w najbliższej placówce sanitarno-epidemiologicznej wraz z materiałem do badań (3 razy wymaz kału o podłożu żelowym – w odstępie co 24h, z opisem m.in.: imię, nazwisko, data i godzina pobrania próbki), – po otrzymaniu wyników, udanie się do lekarza medycyny pracy, który wydaje orzeczenie (umożliwiające bądź wykluczające podjęcie pracy) lub zleca kolejne badania.

Badania sanitarno-epidemiologiczne powinien zalecić oraz opłacić pracodawca (zgodnie z art. 8 ust. 4 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi), aczkolwiek w praktyce wygląda to zupełnie inaczej i niekiedy koszty ponosi osoba starająca się o wydanie orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych.