Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka w Brukseli w opublikowanym w środę komunikacie wyraziło zaniepokojenie w związku z malejącą przestrzenią dla funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, zagrożoną niezależnością systemu sądownictwa oraz wzrostem retoryki ekstremistycznej.
Komunikat wydany został po dwóch wizytach przedstawicieli Biura w Polsce, które miały miejsce w grudniu 2017 roku i w lutym 2018 roku.
ONZ: Polska była źródłem inspiracji
"Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka wzywa rząd polski do prowadzenia konstruktywnego dialogu z organizacjami zajmującymi się kwestiami praw człowieka i praworządności oraz do przywrócenia systemu mechanizmów kontroli koniecznych w funkcjonującej demokracji", napisano.
"Polskie społeczeństwo obywatelskie od dawna jest źródłem inspiracji w Europie Środkowej i Wschodniej – a także poza nią" - powiedziała cytowana Birgit Van Hout, przedstawicielka Regionalna Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka w Brukseli.
"Nasza wizyta potwierdziła jednak, że reformy wprowadzane od 2015 roku stopniowo niszczą podstawowe mechanizmy kontrolne w Polsce oraz negatywnie wpłynęły na prawo do wolności zgromadzeń, zrzeszania się i wypowiedzi. To znacznie zmniejszyło przestrzeń konstruktywnego dialogu między rządem a społeczeństwem obywatelskim", podkreśliła.
W komunikacie wskazano, że "przez ostatnie dwa i pół roku, poprzez szereg nowych lub znowelizowanych ustaw, Biuro Prokuratora Generalnego zostało upolitycznione, sądowy nadzór nad działaniami antyterrorystycznymi ograniczony, a władza wykonawcza nad sądownictwem, mediami i funduszami przeznaczonymi na działalność społeczeństwa obywatelskiego umocniła się".
Poczucie "bezbronności"
"Ponadto szereg niezależnych instytucji zostało rozwiązanych, osłabiono ich znaczenie, poddano cięciom finansowym lub zagrożono nimi. Niektóre z organizacji padły ofiarami kampanii oszczerczych zainicjowanych przez czołowych polityków i media", oceniono. W komunikacie przypomniano, że w opinii Komisji Europejskiej wszystko to stanowi zagrożenie dla rządów prawa w Polsce.
Zdaniem Van Hout przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego w Polsce "czują się bezbronni". "Silne i aktywne społeczeństwo obywatelskie, które angażuje się w sprawy publiczne, mówi prawdę władzy, niezależnie od tego jak jest ona niewygodna i stara się chronić prawa wszystkich ludzi, szczególnie tych najbardziej bezbronnych jest podstawowym elementem zdrowej i stabilnej demokracji", dodała.
W dalszej części komunikatu wskazano na zaniepokojenie "wielu ludzi w kraju" wprowadzanymi reformami systemu sądownictwa, które "utorowały drogę dla stronniczej interpretacji Konstytucji oraz prawa krajowego". Zdaniem Van Hout wprowadzenie w życie w proponowanym kształcie reform dotyczących Sądu Najwyższego, Prokuratury i Krajowej Rady Sądownictwa "z praktycznego punktu widzenia będzie poważnym naruszeniem podziału władzy w Polsce".
Prawa kobiet i mniejszości
Wskazano również na zaniepokojenie członków społeczności żydowskiej i muzułmańskiej wywołane "rosnącą mową nienawiści i dyskryminacją obecną w polskim społeczeństwie". Pochwalono przy tym jednak "chęć stosowania przez rząd polityki 'zerowej tolerancji' w odniesieniu do mowy nienawiści oraz plan powołania międzywydziałowej grupy zadaniowej, która (…) zajmowałaby się zwalczaniem mowy nienawiści i ksenofobii".
Birgit Van Hout wskazała również, że niepokoi ją nowelizacja ustawy o IPN, a także opisane przez obrońców praw kobiet "wyraźne niepowodzenia ostatnich kilku lat". Jak zauważono, "mimo demonstracji kobiet w listopadzie 2016 r. i zmuszenia rządu do porzucenia planu zaostrzenia ustawy aborcyjnej, nie nastąpiła żadna zmiana polityki rządu, ale raczej zmiana strategii, ze stopniowymi ograniczeniami praw seksualnych i rozrodczych".
Na koniec Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka zachęciło KE i państwa członkowskie UE do "dalszego angażowania się w sytuację praw człowieka w Polsce". Birgit Van Hout wyraziła także uznanie dla polskiego rządu za "pomoc podczas przygotowania wizyt oraz za wyrażoną gotowość współpracy".
Autor: mm/adso / Źródło: europe.ohchr.org
Źródło zdjęcia głównego: Ludovic Courtès CC BY SA Wikipedia