"Teorie zostaną potwierdzone, lub powstaną nowe"

Rozmowa z prof. Markiem Jeżabkiem z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie (TVN24)
Rozmowa z prof. Markiem Jeżabkiem z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie (TVN24)
Rozmowa z prof. Markiem Jeżabkiem z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie (TVN24)

- Ewentualne odkrycie cząstki Higgsa potwierdzi istniejące teorie, ale nie zamknie drogi do nowych - komentuje wtorkową konferencję w CERN prof. Maria Krawczyk z Uniwersytetu Warszawskiego. Inny fizyk, profesor Jan Królikowski przypomina, że w eksperymentach CERN biorą udział Polacy.

NA TEMAT CZĄSTEK HIGSSA MOŻESZ PRZECZYTAĆ TUTAJ

We wtorek w ośrodku badawczym CERN pod Genewą ogłoszono wyniki eksperymentów ATLAS i CMS, których celem jest odkrycie cząstki Higgsa lub wykluczenie jej istnienia. Obserwacje naukowców sugerują, że cząstka Higgsa istnieje i najprawdopodobniej ma masę 115-130 GeV.

- Fizycy od dawna oczekiwali potwierdzenia doświadczalnego hipotezy o istnieniu lekkiej cząstki Higgsa, z masą poniżej 200 GeV, czyli 200 mas protonu. Przekonanie to wynika ze struktury teoretycznej Modelu Standardowego i dotychczasowych pomiarów różnych wielkości fizycznych - tłumaczy prof. Maria Krawczyk z Instytutu Fizyki Teoretycznej Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.

"Z czego zbudowany jest wszechświat" - Te badania służą wyjaśnieniu na najbardziej fundamentalnym i dostępnym poziomie, jak zbudowany jest Wszechświat, jak funkcjonuje, jakie są jego najbardziej fundamentalne składniki i jak one ze sobą oddziałują. Cząstka Higgsa w tym całym schemacie odgrywa niezwykle ważną rolę - mówi prof. Marek Jeżabek, dyrektor Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie. - To właśnie dzięki oddziaływaniu wszystkich innych cząstek z Polem Higgsa dostają one masę. Dlatego też bez Pola Higgsa nie możemy zrozumieć tej prostej, codziennej obserwacji, że wszystkie znane nam cząstki elementarne są cząstkami masywnymi - dodaje Jeżabek. Z kolei Maria Krawczyk przypomina wyniki wcześniejszych eksperymentów w CERN (zarówno z użyciem LHC jak i poprzedniego wielkiego akceleratora - LEP), które wykluczyły istnienie cząstki Higgsa lżejszej niż 114 GeV oraz o masie między 145 a 466 GeV. - Dzisiejsze dane z LHC jeszcze bardziej zawężają ten obszar do 115-130 GeV, z pewnym wskazaniem na masę około 125 GeV - podkreśla. Pomyłka możliwa - Błędność tej teorii jest możliwa. Dlatego z taką niecierpliwością, z takim napięciem czekamy na wyniki tych eksperymentów. Nie jest to wykluczone, a wielu teoretyków tak uważa, że model standardowy jest tylko pewnym przybliżeniem rzeczywistości, że w obszarach, które do tej pory zbadaliśmy pracuje doskonale. Gdyby bozonu Higgsa nie udało się znaleźć LHC, to ten pogląd okazałby się słuszny - uważa prof. Jeżabek. - Wydaje mi się, że po wczorajszych prezentacjach odkrycie bozonu Higgsa jest całekim spore i uzasadnione. Dlatego, że dwa zupełnie różne ekseprymenty z dwoma zupełnie różnymi detektorami i bardzo róznymi elementami analizy danych widzą bardzo podobny efekt. Poza tym wiemy już bezwątpienia, że w 2012 roku, jeśli akceleator LHC będzie pracował tak doskonale, to potwierdzenie bądź wykluczenie bozonu Higgsa w tym obszarze masy zostanie dokonana - mówi naukowiec. Wkład w odkrycie polskich naukowców Jak przypomina kierownik polskiej grupy CMS profesor Jan Królikowski z Instytutu Fizyki Doświadczalnej Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, polscy fizycy od wielu lat brali udział w konstrukcji detektorów na potrzeby eksperymentów ATLAS i CMS, a teraz biorą aktywny udział w analizie danych i utrzymywaniu eksperymentów w ruchu. - Grupa uczonych z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, Narodowego Centrum Badań Jądrowych oraz z Politechniki Warszawskiej bierze udział w pracach zespołu CMS od momentu jego powstania w 1991 roku. Grupa warszawska ma istotny wkład w projekt i konstrukcję podzespołów układu, który identyfikuje potencjalnie interesujące zderzenia protonów w LHC - podkreśla. Profesor Królikowski dodaje, że obecnie fizycy, elektronicy i studenci z Warszawy pracują na przykład w centrum sterowania eksperymentem, znajdującym się w Cessy we Francji (obok granicy szwajcarskiej) oraz analizują dane, uzyskane w trakcie eksperymentów. - Obecny i następny rok to bardzo ekscytujący czas dla nas wszystkich, szczególnie, że wielu nas było i jest zaangażowanych w budowę eksperymentu CMS już od ponad 20 lat - zaznacza fizyk.

40 lat pracy fizyków z całego świata - To efekt kilkudziesięciu lat pracy. Model Standartowy niedługo będzie obchodził 40-lecie swojego sformułowania; 40-lecie sukcesu, ponieważ jest to model, który bardzo dobrze wyjaśnia wszystkie do tej pory znane nam fakty eksperymentalne. Ten model w przeszłości wiele faktów przewidział - podsumowuje Jeżabek. - W tej chwili brakującym elementem tej całej skomplikowanej teorii jest właśnie bozon Higgsa. I potwierdzenie, bądź wykluczenie jego istnienia ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonownia tej teorii. Jeśli okaże się, że zgodnie z tym, co pokazywały wczoraj dwa eksperymenty - ATLAS i CMS, pewien nadmiar sygnału w obszarze 25 GeV, to rzeczywiście będzie to wielki triumf tej teorii i ogromny krok w kierunku zrozumienia najbardziej fundamentalnych praw natury - mówi naukowiec.

Autor: usa,ar//aq / Źródło: TVN24, PAP

Pozostałe wiadomości

Początek roku jedynie miejscami przyniósł nam powrót zimy. W wielu regionach Polski zamiast śniegu pada deszcz, a szare krajobrazy uparcie nie chcą się zabielić. To, czy w styczniu 2025 możemy spodziewać się jeszcze porządnego mrozu, sprawdza nasza synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

"Bestia ze wschodu" śpi, a co z wirem polarnym? Najnowsze prognozy na styczeń

"Bestia ze wschodu" śpi, a co z wirem polarnym? Najnowsze prognozy na styczeń

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W kilku województwach piątek zapowiada się śnieżnie - lokalnie może dosypać nawet 20 centymetrów. Miejscami spodziewany jest również silny wiatr.

Obfite opady śniegu, silny wiatr. Ostrzeżenia IMGW

Obfite opady śniegu, silny wiatr. Ostrzeżenia IMGW

Źródło:
IMGW

Opady śniegu nawiedziły część Polski w piątek rano. Miejscami obficie padało, a warunki na drogach były trudne. Materiały otrzymaliśmy na Kontakt24.

Pokazaliście, gdzie znów zrobiło się biało

Pokazaliście, gdzie znów zrobiło się biało

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Intensywne opady śniegu nawiedziły Japonię. Lokalnie grubość pokrywy śnieżnej wyniosła prawie dwa metry, ponad dwukrotnie więcej niż zwykle o tej porze roku. Część dróg jest nieprzejezdnych, doszło także do zawieszenia części kursów superszybkich pociągów Shinkansen.

Dwa metry śniegu i dalej sypie. Stanęły superszybkie pociągi

Dwa metry śniegu i dalej sypie. Stanęły superszybkie pociągi

Źródło:
NHK, Reuters

W hrabstwie Los Angeles trwa walka z pożarami dewastującymi całe miejscowości. Ogień do tej pory zniszczył tysiące budynków. Skalę zniszczeń najlepiej widać na zdjęciach satelitarnych, zrobionych przed i po katastrofie.

Całe dzielnice poszły z dymem. Los Angeles przed i po pożarach

Całe dzielnice poszły z dymem. Los Angeles przed i po pożarach

Źródło:
CNN, PAP, Reuters

Co najmniej 10 osób zginęło w pożarach, które szaleją w hrabstwie Los Angeles. Strażacy walczą z ogniem w pięciu miejscach. Największy pożar Palisades zniszczył do tej pory ponad 10 tysięcy konstrukcji i wciąż nie został opanowany. Walkę z żywiołem utrudniał gorący, porywisty wiatr.

Kolejne ofiary wielkiego pożaru. "Muszę uciekać, ogień jest tuż przed domem"

Kolejne ofiary wielkiego pożaru. "Muszę uciekać, ogień jest tuż przed domem"

Źródło:
CNN, Washington Post, TVN24, tvnmeteo.pl

Zima wróci do Polski w weekend. W niektórych regionach śniegu spadnie naprawdę dużo. Ponadto silnie powieje.

Sypnie śniegiem, miejscami naprawdę mocno. Sprawdź prognozę na weekend

Sypnie śniegiem, miejscami naprawdę mocno. Sprawdź prognozę na weekend

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. W piątek 10.01 prawie wszędzie pojawią się mieszane opady, ale śnieg należy spodziewać się głównie wieczorem. Temperatura w całym kraju będzie wyrównana.

Pogoda na dziś - piątek 10.01. Deszcz, deszcz ze śniegiem i śnieg

Pogoda na dziś - piątek 10.01. Deszcz, deszcz ze śniegiem i śnieg

Źródło:
tvnmeteo.pl

Z powodu obfitych opadów w Szczecinie w czwartek wieczorem kilka linii autobusowych kursowało z problemami. W rejonie ulic Duńskiej i Rostockiej utknęły cztery pojazdy obsługujące linię 87, na ul. Łącznej autobus 68 stanął w poprzek jezdni.

Intensywne opady śniegu w Szczecinie. Autobusy utknęły

Intensywne opady śniegu w Szczecinie. Autobusy utknęły

Źródło:
PAP

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej pokazał długoterminową eksperymentalną prognozę na najbliższe cztery miesiące. Jaka pogoda będzie w lutym i czego spodziewać się wiosną w 2025 roku? Sprawdź.

Wiosna przyjdzie wcześniej? Jest nowa długoterminowa prognoza IMGW

Wiosna przyjdzie wcześniej? Jest nowa długoterminowa prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Listopad był jedynym miesiącem w 2024 roku, w którym średnia temperatura powietrza była w Polsce niższa niż zazwyczaj. Jak podaje Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, wszystkie pozostałe miesiące okazały się cieplejsze niż zwykle, a wśród nich szczególnie wyróżnił się luty.

Te mapy pokazują, jak gorący był 2024 rok w Polsce. "Luty był gamechangerem"

Te mapy pokazują, jak gorący był 2024 rok w Polsce. "Luty był gamechangerem"

Źródło:
IMGW

Silne burze z ulewami spowodowały podtopienia w Galicji w północno-zachodniej Hiszpanii. Woda zalała domy i ulice. Strażacy ratowali kierowców uwięzionych w autach.

Ulewy w Hiszpanii. Kierowcy uwięzieni na drogach

Ulewy w Hiszpanii. Kierowcy uwięzieni na drogach

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Śliskie drogi i opóźnienia na lotniskach - to niektóre skutki fali intensywnych opadów śniegu, jaka nawiedziła Belgię w ostatnich godzinach. Utrudnienia komunikacyjne wystąpiły między innymi w Brukseli. Krajowa Agencja Meteorologiczna wydała pomarańczowe i żółte ostrzeżenia.

Zrobiło się biało. Poważne utrudnienia komunikacyjne

Zrobiło się biało. Poważne utrudnienia komunikacyjne

Źródło:
The Brussels Times, Reuters

Intensywne opady deszczu w ostatnich dniach doprowadziły do zalań i podtopień w wielu regionach Boliwii. Największe zniszczenia wystąpiły w centralnej i południowo-zachodniej części kraju. Kryzys związany z powodziami trwa w Boliwii od listopada ubiegłego roku. Zginęło 16 osób.

Ostatnia ofiara śmiertelna to niemowlę. Od listopada zginęło 16 osób

Ostatnia ofiara śmiertelna to niemowlę. Od listopada zginęło 16 osób

Źródło:
Ministerio de Defensa Bolivia, PAP, AP, Opinion.com

Mocno sypnęło śniegiem na południu Norwegii. W dzielnicy Disen w Oslo, stolicy kraju, odnotowano rekordowe opady puchu. W ciągu doby spadło go tam ponad 30 centymetrów.

Takiego śniegu w styczniu nie było tu od blisko 30 lat

Takiego śniegu w styczniu nie było tu od blisko 30 lat

Źródło:
ENEX, nrk.no, inyheter.no

Ogromny i jadowity atraks wzbogacił zasoby ogrodu zoologicznego Australian Reptile Park. Okaz został nazwany na cześć braci Hemsworth, słynnych aktorów. - To nasz największy pająk - powiedziała Emma Teni, opiekunka tych zwierząt w parku.

Pająk gigant. Tak wielkiego jeszcze nie widzieli

Pająk gigant. Tak wielkiego jeszcze nie widzieli

Źródło:
CNN

Silne wichury uderzyły w poniedziałek wieczorem w północne i zachodnie Niemcy. Co najmniej trzy osoby zostały ranne. Trudne warunki pogodowe spowodowały zakłócenia w transporcie drogowym, kolejowym i promowym.

Prawie 160 kilometrów na godzinę w Niemczech. Ranni

Prawie 160 kilometrów na godzinę w Niemczech. Ranni

Źródło:
ENEX, tagesspiegel.de, wetteronline.de

Amerykański Park Narodowy Yellowstone stracił jednego ze swoich najsłynniejszych mieszkańców. 11-letnia jednooka wilczyca pod koniec grudnia zginęła w starciu z wrogą watahą.

"Królowa wilków" zabita

"Królowa wilków" zabita

Źródło:
LiveScience

Blisko 40 plaż w stanie Sao Paulo, na południowym wschodzie Brazylii, zostało zamkniętych przez służby sanitarno-epidemiologiczne w związku ze skażeniem wody przez wirusy. Według lokalnych mediów szpitale są przepełnione chorymi turystami.

Zamknięto kilkadziesiąt plaż, turyści skarżą się na wymioty i biegunkę

Zamknięto kilkadziesiąt plaż, turyści skarżą się na wymioty i biegunkę

Źródło:
PAP

W stanie Missouri kierowca w trakcie jazdy wyskoczył z samochodu, gdy ten wpadł w poślizg. Do zdarzenia doszło w sobotę, podczas ataku zimy w środkowych Stanach Zjednoczonych. Mężczyzna tłumaczył później, że po raz pierwszy prowadził w zimowych warunkach i spanikował.

Auto wpadło w poślizg, kierowca - w panikę. Nagranie

Auto wpadło w poślizg, kierowca - w panikę. Nagranie

Źródło:
Local12, CNN

Strata 11-letniej wilczycy z amerykańskiego parku Yellowstone wywołała ogromne poruszenie wśród naukowców. Samica, znana jako 907F, była nazywana "królową wilków" ze względu na swoją dominującą rolę w stadzie. Tak stare okazy nie zdarzają się często w populacjach tego gatunku. Jak się jednak okazuje, w Polsce również znane są przypadki "długowiecznych" wilków. O ich życiu opowiedziała nam prof. Sabina Pierużek-Nowak ze Stowarzyszenia dla Natury "Wilk".

"Królowa" i "król" wilków. Jak jest w Polsce

"Królowa" i "król" wilków. Jak jest w Polsce

Źródło:
tvnmeteo.pl

Grupa orek zaatakowała w rejonie zachodniego wybrzeża Portugalii jacht z dwuosobową załogą na pokładzie. Zwierzęta zniszczyły ster jednostki. To nie pierwszy atak orek na statki w tym regionie, a naukowcy wciąż nie są pewni, co jest powodem takiego zachowania.

Orki zaatakowały jacht u wybrzeży Portugalii

Orki zaatakowały jacht u wybrzeży Portugalii

Źródło:
PAP, CM TV, tvnmeteo.pl

Plastyczność mózgu jest niezbędna, by skutecznie uczyć się zachowań społecznych. Polscy badacze odkryli, że kluczową rolę w tym procesie pełni kora przedczołowa, struktura zaangażowana także w rozwiązywanie problemów. Lepsze poznanie tego mechanizmu może pomóc nam zrozumieć nieprawidłowości w działaniu mózgu w zaburzeniach, w których zmniejszona jest zdolność adaptacji społecznej.

To jest niezbędne "do wyjścia poza istniejące wzorce aktywności mózgu"

To jest niezbędne "do wyjścia poza istniejące wzorce aktywności mózgu"

Źródło:
Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN

Półwysep Iberyjski nawiedziły ulewy związane z niżem Floriane. W związku z gwałtowną aurą portugalscy strażacy przeprowadzili prawie 300 interwencji. W gminie Peniche pojawiła się trąba powietrzna. W Hiszpanii meteorolodzy ostrzegają przed sztormem.

Sztorm, podtopienia i trąba powietrzna. Niespokojnie na Półwyspie Iberyjskim

Sztorm, podtopienia i trąba powietrzna. Niespokojnie na Półwyspie Iberyjskim

Źródło:
PAP, theportugalnews.com, portugalresident.com

Marineland w Antibes na Riwierze Francuskiej, słynny morski park rozrywki, został w niedzielę oficjalnie zamknięty. Los żyjących w nim ponad czterech tysięcy zwierząt, w tym dwóch orek, pozostaje niepewny.

Zamknięto słynny morski park rozrywki. Ważą się losy orek

Zamknięto słynny morski park rozrywki. Ważą się losy orek

Źródło:
PAP, BBC, france24.com

Obfite opady śniegu wywołały potężną lawinę w górach w amerykańskim stanie Utah. Udało się ją uchwycić na nagraniu. Śnieg dotarł do pobliskiej drogi, na kilka godzin ją zamknięto.

Lawina pędzi i schodzi na drogę. Nagranie

Lawina pędzi i schodzi na drogę. Nagranie

Źródło:
Reuters, fox13now.com

32 delfiny zginęły po wycieku mazutu, do którego doszło w połowie grudnia wskutek katastrofy dwóch tankowców w Cieśninie Kerczeńskiej - przekazali w niedzielę aktywiści Centrum Ratownictwa Delfinów Delfa.

Wyciek niebezpiecznej substancji z zatopionych tankowców. Zginęły dziesiątki delfinów

Wyciek niebezpiecznej substancji z zatopionych tankowców. Zginęły dziesiątki delfinów

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

W Kalifornii patrol policji zatrzymał mężczyznę, który przekroczył prędkość i był pod wpływem alkoholu. W jego aucie znaleziono wychudzonego i chorego czepiaka.

Przekroczył prędkość, będąc pod wpływem. W aucie miał wychudzonego czepiaka

Przekroczył prędkość, będąc pod wpływem. W aucie miał wychudzonego czepiaka

Źródło:
ABC7NY