"Historia pochodzenia alfabetu może być zupełnie inna"

Źródło:
PAP, jhu.edu
Złoty pierścionek znaleziony podczas prac archeologicznych
Złoty pierścionek znaleziony podczas prac archeologicznychZamek Królewski na Wawelu
wideo 2/14
Odkrycia archeologiczne

Pismo alfabetyczne może być o pół tysiąclecia starsze, niż sądzono - twierdzą naukowcy, który odkryli gliniane cylindry na terenie Syrii. Wydaje się, że są na nich wyryte jedne z najstarszych alfabetycznych zapisów wykonanych w historii ludzkości.

Zespół naukowców z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa i z Uniwersytetu Amsterdamskiego prowadził trwające 16 lat wykopaliska archeologiczne w Tell Umm-el Marra, jednym z pierwszych średniej wielkości ośrodków miejskich, które pojawiły się w zachodniej Syrii.

Badacze odkryli tam grobowce pochodzące z wczesnej epoki brązu. Jeden z najlepiej zachowanych zawierał sześć szkieletów, złotą i srebrną biżuterię, naczynia kuchenne, grot włóczni oraz nienaruszone ceramiczne naczynia.

Obok naczyń archeolodzy znaleźli cztery lekko wypalone gliniane cylindry wielkości palca, a na nich były wyryte znaki, które wydają się być pismem alfabetycznym - poinformowano. Zapis ten, datowany na około 2400 rok przed naszą erą, wyprzedza inne znane pisma alfabetyczne o około 500 lat.

Wiek grobowców, obecnych w nich artefaktów i napisów naukowcy potwierdzili z pomocą techniki datowania radiowęglowego.

"Znacznie wcześniej i w innym miejscu, niż dotychczas przypuszczaliśmy"

Według badaczy ta informacja zmienia dotychczasową wiedzę archeologów na temat pochodzenia alfabetów, sposobu ich rozprzestrzeniania się między społeczeństwami oraz tego, co to mogły one oznaczać dla wczesnych cywilizacji miejskich. - Alfabety zrewolucjonizowały pismo, czyniąc je dostępnym dla ludzi spoza kręgów królewskich i społecznej elity. Pismo alfabetyczne zmieniło sposób życia ludzi, ich sposób myślenia i komunikowania się - podkreśla profesor Glenn Schwartz, autor badań. - Te nowe informacje pokazują, że ludzie eksperymentowali z nowymi technologiami komunikacyjnymi znacznie wcześniej i w innym miejscu, niż dotychczas przypuszczaliśmy - dodaje.

Jeden z cylindrów z pismem odnaleziony w SyriiJohns Hopkins University

Jak przypomina naukowiec, do tej pory uważano, że alfabet został wynaleziony w Egipcie lub w jego okolicach, gdzieś po 1900 roku p.n.e. - Jednak nasze artefakty są starsze i pochodzą z innego regionu, co sugeruje, że historia pochodzenia alfabetu może być zupełnie inna, niż dotychczas sądziliśmy - zaznacza.

Jako archeolog specjalizujący się w tematyce Bliskiego Wschodu, prof. Schwartz bada, jak wczesne obszary miejskie rozwijały się na terenie Syrii oraz jak w tym regionie powstawały mniejsze miasta.

Co jest napisane na cylindrach?

Naukowcy mają teorię dotyczącą przeznaczenia znalezionych przedmiotów.

- Cylindry mają perforowaną budowę, więc wyobrażam sobie, że mogły być przymocowane sznurkiem do jakiegoś obiektu, pełniąc rolę etykiety. Może opisują zawartość naczynia, jego pochodzenie lub właściciela. Bez możliwości przetłumaczenia tego pisma możemy jedynie spekulować - tłumaczy prof. Schwartz.

Autorka/Autor:ps

Źródło: PAP, jhu.edu

Źródło zdjęcia głównego: Johns Hopkins University

Pozostałe wiadomości

Najbliższe dni przyniosą zmienną pogodę. Do piątku dominować będzie pochmurna, miejscami mroźna aura z niewielkimi opadami. Później do Polski dotrą dynamiczne niże znad północnego Atlantyku, które przyniosą silny wiatr o prędkości do 90 km/h. W niedzielę sypnie śniegiem, ale już następnego dnia temperatura maksymalna wzrośnie nawet do 10 stopni Celsjusza.

Dynamiczne niże dotrą do Polski. W pogodzie będzie się działo

Dynamiczne niże dotrą do Polski. W pogodzie będzie się działo

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W sporej części kraju nawierzchnie w nocy będą niebezpiecznie śliskie. Sprawdź, gdzie zachować szczególną ostrożność.

Ostrzeżenia dla dziesięciu województw

Ostrzeżenia dla dziesięciu województw

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej opublikował długoterminową eksperymentalną prognozę na kolejne cztery miesiące. Sprawdź, jaka pogoda czeka nas podczas zimy 2024/2025 i wczesną wiosną.

Czy zima będzie zimna? Długoterminowa prognoza IMGW

Czy zima będzie zimna? Długoterminowa prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Nieznany nauce gatunek skorupiaka został odkryty u wybrzeży Chile. To pierwsze tak duże zwierzę, jakie znaleziono w tym miejscu - żyje ono w Rowie Atakamskim na głębokości prawie 8000 metrów. Dulcibella camanchaca jest także prawdziwym gigantem wśród swoich najbliższych kuzynów.

Z oceanu wyłowiono dużego drapieżnika. Poluje w całkowitej ciemności

Z oceanu wyłowiono dużego drapieżnika. Poluje w całkowitej ciemności

Źródło:
Instituto Milenio de Oceanografía, Woods Hole Oceanographic Institution

Aktywność słoneczna utrudnia pracę... rolnikom. Jest to związane z oddziaływaniem burz geomagnetycznych na systemy GPS. W sytuacjach gdy do burzy na Słońcu dochodzi w sezonie siewów lub zbiorów, praca na roli może zostać przerwana nawet na kilka dni.

"Nasze ciągniki zachowywały się jak opętane przez demona"

"Nasze ciągniki zachowywały się jak opętane przez demona"

Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli na czwartek 12.12. Nocą prawie we wszystkich częściach kraju poprószy śnieg. W dzień opadów będzie już mniej, a niebo może się rozpogadzać. Termometry pokażą do 4 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - czwartek 12.12. Przed nami noc pod znakiem chmur i śniegu

Pogoda na jutro - czwartek 12.12. Przed nami noc pod znakiem chmur i śniegu

Źródło:
tvnmeteo.pl

W kalifornijskim Malibu trwa walka z pożarem Franklin, który w ciągu kilkudziesięciu godzin opanował ponad 1600 hektarów. W mieście trwa ewakuacja, a wśród osób, które opuściły swoje domy, są także gwiazdy i celebryci. Płomienie zagrażają liniom energetycznym, co zmusiło operatorów do odcięcia dostaw prądu do tysięcy domów.

"To było 20 traumatycznych godzin". Pożar w Malibu szaleje, Cher musiała opuścić swój dom

"To było 20 traumatycznych godzin". Pożar w Malibu szaleje, Cher musiała opuścić swój dom

Aktualizacja:
Źródło:
CNN, AP, Washington Post, tvnmeteo.pl

W 2024 roku dziura ozonowa nad Antarktydą zachowywała się inaczej niż w czterech poprzednich latach - wynika z danych unijnego programu obserwacji Ziemi Copernicus. Naukowcy podkreślają, że obszar niskiego stężenia ozonu rozwijał się w sposób bardziej typowy i zaczął zamykać się już na początku grudnia. Tym samym przerwana została trwająca kilka lat seria, kiedy dziura ozonowa utrzymywała się do ostatnich dni tego miesiąca.

Dziura ozonowa zaczęła się zamykać

Dziura ozonowa zaczęła się zamykać

Źródło:
Copernicus

10 osób cierpiących od października na tajemniczą chorobę w Demokratycznej Republice Konga uzyskało pozytywny wynik testu na malarię - poinformowała Światowa Organizacja Zdrowia. Jak zaznaczono, objawy, na które skarżą się pacjenci, głównie dzieci, mogą świadczyć o tym, że cierpią na więcej niż jedną chorobę.

Zmarło ponad sto osób. "Możliwe, że w grę wchodzi więcej niż jedna choroba"

Zmarło ponad sto osób. "Możliwe, że w grę wchodzi więcej niż jedna choroba"

Źródło:
The Guardian, Reuters, tvnmeteo.pl

Zwykle przepełnione pomarańczowo-czarnymi motylami siedliska w kalifornijskim mieście Goleta w tym roku świecą pustkami. Każdego roku na okres zimowy migrowały tam tysiące danaidów wędrownych, zwanych również monarchami. W grudniu pracownicy liczący populację owadów naliczyli zaledwie cztery okazy.

Spodziewano się tysięcy motyli monarchów, przyleciały cztery okazy

Spodziewano się tysięcy motyli monarchów, przyleciały cztery okazy

Źródło:
CNN, NPR, City of Goleta

W niektórych regionach Chorwacji śnieg sypał od niedzieli. Miejscami spadło go już ponad 30 centymetrów. Przez nagromadzenie dużej ilości opadów niektórzy mieszkańcy zmagają się z brakiem prądu.

"Nie ma prądu, nie działa telefon". Atak zimy w części Chorwacji

"Nie ma prądu, nie działa telefon". Atak zimy w części Chorwacji

Źródło:
Jutarnjij, HRT, tvnmeteo.pl

Prawie 44 500 hektarów pochłonęły pożary lasów w tym roku w Grecji, a nawet jedna trzecia wybuchła poza sezonem - poinformowały we wtorek władze. Tegoroczne lato było najgorętsze w historii prowadzenia pomiarów.

"To coś, z czym będziemy musieli mierzyć się w nadchodzących latach"

"To coś, z czym będziemy musieli mierzyć się w nadchodzących latach"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

To, że nadmierne spożycie cukru niekorzystnie wpływa na zdrowie, nie jest tajemnicą. Jak jednak wykazali właśnie szwedzcy naukowcy, całkowite odstawienie słodyczy również może nie być dobre. Ich badanie sugeruje, że najlepsze dla zdrowia może być, gdy od czasu do czasu nie odmawiamy sobie słodkości.

Sporadyczne jedzenie słodyczy może służyć zdrowiu. Nowe badania

Sporadyczne jedzenie słodyczy może służyć zdrowiu. Nowe badania

Źródło:
PAP

W Australii wymierają w zastraszającym tempie bezkręgowce - wynika z najnowszego badania naukowców. Od końca XVIII wieku liczba gatunków tych zwierząt zmniejszyła się o ponad dziewięć tysięcy. Specjaliści zwracają uwagę na to, że konieczne jest podjęcie działań, które mogłyby zastopować ten niebezpieczny dla ludzkości proces.

Ubywa ich z każdym tygodniem. "W ten sposób kończy się świat"

Ubywa ich z każdym tygodniem. "W ten sposób kończy się świat"

Źródło:
Uniwersytet Karola Darwina, ABC.net.au, tvnmeteo.pl

Mieszkańcy Emilii-Romanii, regionu leżącego na północy Włoch, mierzą się ze skutkami ulewnych opadów deszczu, a także śnieżyc, jakie wystąpiły tam w ostatnich dniach. Od poniedziałku lokalni strażacy interweniowali ponad 100 razy.

Włosi drżą przed kolejną powodzią. Ulewny deszcz wrócił do Emilii-Romanii

Włosi drżą przed kolejną powodzią. Ulewny deszcz wrócił do Emilii-Romanii

Źródło:
ENEX, Meteo.it, NewsBiella, La Repubblica, Settesere

Pogoda na Boże Narodzenie. Święta coraz bliżej, a wraz z nimi nadzieje na to, że w tym roku okażą się białe. O to, jak obecnie wygląda końcówka grudnia w modelach meteorologicznych, zapytaliśmy synoptyk tvnmeteo.pl Arletę Unton-Pyziołek.

Najnowsza prognoza na Boże Narodzenie. Czy święta będą białe?

Najnowsza prognoza na Boże Narodzenie. Czy święta będą białe?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Przed nami początek astronomicznej zimy, a wraz z nim najkrótszy dzień w roku. Słońce nad Warszawą wzejdzie wtedy na niespełna osiem godzin. Kiedy przypada ten dzień?

Na kiedy przypadnie najkrótszy dzień w roku

Na kiedy przypadnie najkrótszy dzień w roku

Źródło:
tvnmeteo.pl, timeanddate.com

Intensywne opady śniegu i deszczu spowodowały ryzyko podtopień w północnej Hiszpanii. W dorzeczu Ebro przez trzy dni spadło do 150 litrów deszczu na metr kwadratowy, przez rzekę przechodzi kulminacja fali. W Nawarze w poniedziałek konieczne było zamknięcie kilku dróg, a stan rzek był na bieżąco monitorowany.

Ulewy przeszły nad Hiszpanią. Miasto czeka na kulminację fali powodziowej

Ulewy przeszły nad Hiszpanią. Miasto czeka na kulminację fali powodziowej

Źródło:
Noticias de Navarra, Diario de Navarra

Czy tej zimy na Pacyfiku pojawi się La Nina? Jak wynika z badań Japońskiej Agencji Meteorologicznej, na oceanie występują w tym momencie zjawiska towarzyszące anomalii. Eksperci zastanawiają się jednak, czy La Nina ma szansę się utrzymać i jak długo potrwa.

Czy na oceanie pojawi się La Nina? Najnowsze prognozy

Czy na oceanie pojawi się La Nina? Najnowsze prognozy

Źródło:
JMA, Reuters, tvnmeteo.pl

Kleszcze wykorzystują bioklej, by stabilniej przyczepiać się do skóry. Badania holenderskich naukowców pokazały, że ślina pajęczaków zawiera białka, które zastygając tworzą silne, trudne do rozpuszczenia spoiwo. Poznanie dokładnego mechanizmu krzepnięcia może w przyszłości posłużyć do opracowania nowego sposobu pozbywania się kleszczy - i nie tylko.

Kleszcze produkują supermocny klej. Jedyny w swoim rodzaju

Kleszcze produkują supermocny klej. Jedyny w swoim rodzaju

Źródło:
The Scientist, Science X Network

Naukowcy odkryli dowody na to, że prehistoryczni mieszkańcy Ameryki Północnej z ludu Clovis żywili się mięsem ogromnych ssaków, zwłaszcza mamutów, i było to główny składnik ich diety. Prawdopodobnie przyczyniło się to do szybszego wyginięcia tych zwierząt.

Prehistoryczni Amerykanie zajadali się mięsem mamutów

Prehistoryczni Amerykanie zajadali się mięsem mamutów

Źródło:
CNN, Reuters

W środkowej części Filipin wybuchł wulkan Kanlaon, wyrzucając w niebo ogromną kolumnę popiołu. Mieszkańców okolicznych miejscowości wezwano do ewakuacji.

Kłęby dymu nad miejscowościami. Ewakuacja dziesiątek tysięcy ludzi

Kłęby dymu nad miejscowościami. Ewakuacja dziesiątek tysięcy ludzi

Źródło:
Reuters, CBS News

Chociaż w niektórych częściach świata nasiliły się burze i powodzie, ponad trzy czwarte lądów na Ziemi osuszyło się w ostatnich dekadach - ostrzegają naukowcy w raporcie Konwencji ONZ w sprawie Zwalczania Pustynnienia (UNCCD). Najgorszy scenariusz zakłada, że do 2100 roku nawet pięć miliardów ludzi może żyć na terenach suchych. Skutki to między innymi niedobory wody, degradacja gleby i częstsze pożary.

Ziemia wysycha. ONZ alarmuje

Ziemia wysycha. ONZ alarmuje

Źródło:
PAP

Dwie osoby zostały w sobotę uwięzione przez śnieżycę w północnej Hiszpanii. Jak podały lokalne media, samochód, którym jechały, zakopał się w śniegu. Do niebezpiecznego zdarzenia doszło także na innym szlaku, gdzie ratownicy odnaleźli turystę, który na ośnieżonej górze spędził całą noc.

Atak zimy na północy Hiszpanii. Śnieżyce uwięziły kilka osób

Atak zimy na północy Hiszpanii. Śnieżyce uwięziły kilka osób

Źródło:
Diario del Alto Aragon

Ratownicy odnaleźli ciała kilkunastu osób, które zginęły w wyniku powodzi i osunięć ziemi na indonezyjskiej wyspie Jawa - poinformowały w poniedziałek miejscowe władze. Dwie osoby uważane są za zaginione.

Domy pod zwałami błota. Zabici i zaginieni

Domy pod zwałami błota. Zabici i zaginieni

Źródło:
PAP

Rok 2024 najprawdopodobniej będzie najcieplejszy w historii pomiarów. Potwierdzają to dane z pierwszych 11 miesięcy opublikowane przez europejskie centrum Copernicus. Eksperci ostrzegają, że może być to pierwszy rok, w którym globalna temperatura przekroczy granicę 1,5 stopnia Celsjusza powyżej wartości sprzed epoki przemysłowej.

Może paść rekord, którego nikt nie chce

Może paść rekord, którego nikt nie chce

Źródło:
Reuters, Copernicus

Coraz częściej lekki mróz ma panować nie tylko nocami. Jakiej aury możemy się spodziewać przed świętami Bożego Narodzenia? Sprawdź długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: do świąt na granicy jesieni z zimą

Pogoda na 16 dni: do świąt na granicy jesieni z zimą

Źródło:
tvnmeteo.pl

W Etiopii doszło do erupcji wulkanu Erta Ale. Ten stożek położony jest w jednym z najmniej przyjaznych miejsc na Ziemi, a na jego szczycie znajduje się niezwykle rzadkie jezioro. Zdjęcia otrzymaliśmy na Kontakt24.

Erupcja w "bramie do piekieł"

Erupcja w "bramie do piekieł"

Źródło:
Kontakt24, Smithsonian Institute

Ściśle chroniony gatunek czarnej pszczoły zaobserwowano na kampusie Uniwersytetu Wrocławskiego. Zadrzechnia czarnoroga jest owadem ciepłolubnym, a w Polsce należy do rzadkości.

Czarne pszczoły pojawiły się we Wrocławiu

Czarne pszczoły pojawiły się we Wrocławiu

Źródło:
PAP, uwr.edu.pl