IPN szuka grobów "Inki" i "Zagończyka"

Poszukiwaniem grobów działaczy AK kieruje historyk prof. Krzysztof Szwagrzyk, pełnomocnik prezesa Instytutu Pamięci Narodowej ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego.

W ubiegłym tygodniu specjaliści badali za pomocą georadaru pewien obszar gdańskiego Cmentarza Garnizonowego i przeprowadzono wstępną analizę wyników tych badań. - Wykazała ona, że w wielu miejscach mamy do czynienia z anomaliami w strukturze ziemi – powiedział w poniedziałek prof. Szwagrzyk. Dodał, że anomalie te mogą wskazywać na pochówki, z których część może pochodzić z innego okresu niż ten interesujący historyków. - Część miejsc wykazujących anomalie może też kryć korzenie drzew, które są obecne na tym obszarze – zaznaczył prof. Szwagrzyk.

Historyk poinformował, że wiosną przyszłego roku w miejscach wyłonionych dzięki analizie zapisu z georadaru, badacze chcą przeprowadzić prace ziemne. Będą one wykonywane na obszarze kilkuset metrów kwadratowych w wolnych przestrzeniach pomiędzy współczesnymi grobami. - Oczywiście istniejące groby pozostaną nienaruszone – zaznaczył profesor. Naukowiec dodał też, że trwają ustalenia z członkami rodzin Danuty Siedzikówny i Feliksa Selmanowicza dotyczące pobrania od nich próbek DNA, które posłużyłyby do porównań z ewentualnymi szczątkami odnalezionymi na gdańskim cmentarzu. Jak przypomniał prof. Szwagrzyk, miejsce pochówku „Inki” i „Zagończyka” jest nieznane. Obydwoje mają symboliczne - sąsiadujące ze sobą, groby na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku, nieopodal więzienia, w którym zginęli. Historycy sądzą, że cmentarz ten może być rzeczywistym miejscem pochówku; z różnych źródeł wiadomo, że na terenie tej nekropolii tuż po wojnie chowano skazanych na śmierć za działalność w AK czy podobnych organizacjach.

Hipotezę mówiącą o pochowaniu „Inki” i „Zagończyka” na Cmentarzu Garnizonowym potwierdziło dodatkowo pismo znalezione niedawno w gdańskim Archiwum Państwowym przez pracownika Muzeum II Wojny Światowej Waldemara Kowalskiego. Był to dokument sporządzony w Areszcie Śledczym w Gdańsku (to właśnie tu byli przetrzymywani i zabici "Inka" oraz "Zagończyk" - red.), w którym informowano członków rodziny "Zagończyka", że ten działacz AK został pochowany na dawnym cmentarzu bezwyznaniowym, który dziś jest częścią Cmentarza Garnizonowego.

Danuta Siedzikówna ps. Inka urodziła się 3 września 1928 r. w Guszczewinie na skraju Puszczy Białowieskiej. W 1943 r. 15-letnia Danuta złożyła przysięgę AK i odbyła szkolenie sanitarne. W czerwcu 1945 r. została aresztowana przez grupę NKWD-UB za współpracę z antykomunistycznym podziemiem. Z konwoju uwolnił ją patrol wileńskiej AK Stanisława Wołoncieja "Konusa", podkomendnego mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki" i "Inka" znów działała jako sanitariuszka i łączniczka uczestnicząc w akcjach przeciwko NKWD i UB. W czerwcu 1946 r. została wysłana do Gdańska po zaopatrzenie medyczne. 20 lipca 1946 r. została aresztowana przez funkcjonariuszy UB i osadzona w więzieniu w Gdańsku. Po ciężkim śledztwie 3 sierpnia 1946 r. skazana została na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku. Wyrok wykonano 28 sierpnia 1946 r. w gdańskim więzieniu przy ul. Kurkowej. Wraz z nią śmierć poniósł 42-letni ppor. Feliks Selmanowicz ps. Zagończyk, również skazany na karę śmierci. Feliks Selmanowicz "Zagończyk" urodził się 6 czerwca 1904 r. w Wilnie. Jako ochotnik uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Od stycznia 1944 był żołnierzem 3. Wileńskiej Brygady AK Gracjana Fróga "Szczerbca", z której przeniesiony został do 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. "Łupaszki", gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy plutonu. Został aresztowany w lipcu 1946 roku. W 1991 r. Sąd Wojewódzki w Gdańsku uznał, iż działalność "Inki" i jej współtowarzyszy z 5. Brygady Wileńskiej AK zmierzała do odzyskania niepodległego bytu państwa polskiego.

Badania odbyły się na terenie gdańskiego Cmentarza Garnizonowego:

Autor: dp/par / Źródło: PAP