Substancje typu Nowiczok, ale odmienne od środka użytego w ataku na Siergieja Skripala w Wielkiej Brytanii, są syntetyzowane w Czechach w mikroskopijnych ilościach w celu szkolenia wojska w zakresie obrony przeciwchemicznej - poinformował w piątek czeski resort obrony. W czwartek prezydent Czech powiedział, że nowiczok "w niewielkiej ilości" był produkowany w tym kraju, ale został zniszczony.
W komunikacie czeskiego resortu obrony poinformowano, że substancja jest likwidowana bezpośrednio po zakończeniu testów, nic nie jest magazynowane. Środek A-234 użyty podczas ataku na Skripala różni się od A-230 testowanego w laboratorium w Brnie - podkreśliło z kolei czeskie MSZ. Oba ministerstwa wykluczyły możliwość wycieku substancji.
Prezydent o nowiczoku
O tym, że w Czechach, w specjalnym laboratorium wojskowym w Brnie, produkowano substancję nowiczok poinformował w czwartek prezydent Milosz Zeman. - Był u nas produkowany nowiczok, chociaż w niewielkiej ilości i był później zniszczony. Byłoby obłudą udawanie, że tak nie było – mówił Zeman w programie TV Barrandov.
Prezydent otrzymał od wywiadu cywilnego raport, w którym stwierdzano, że w Brnie produkowano do celów badawczych inną substancję niż ta, którą w Wielkiej Brytanii otruto podwójnego agenta, Rosjanina Siergieja Skripala i jego córkę. Wywiad określił substancję mianem A-230. Ta z Wielkiej Brytanii miała nosić oznaczenie A-234 – napisały w piątek „Lidove Noviny”.
Zeman zlecił przygotowanie raportu także wywiadowi wojskowemu, który stwierdził, że wyprodukowana i badana w Czechach substancja to nowiczok. Po zapoznaniu się z dwoma raportami prezydent przyjął wersję wywiadu wojskowego.
Portal Aktualne.cz, powołując się na dwa źródła w organach bezpieczeństwa, napisał, że substancji, jakiej użyto do otrucia Skripala i jego córki, na terenie Czech nie było. Te słowa potwierdziła przewodnicząca państwowego urzędu do spraw bezpieczeństwa jądrowego Dana Drabova oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych. W swoim komunikacie ministerstwo obrony podkreśliło, że w celu wykrywania środków trujących, ochrony przed nimi oraz dla zagwarantowania bezpieczeństwa obywateli Republiki Czeskiej testowane są także inne substancje, jak na przykład sarin lub tabun. Również one są syntezowane w ilości kilku miligramów.
Krytyka Zemana
Przedstawiciele prawicowych partii politycznych zarzucili prezydentowi, że pomaga rosyjskiej propagandzie – napisała agencja CTK.
Przewodniczący centroprawicowej Obywatelskiej Partii Demokratycznej (ODS) Petr Fiala ocenił, ze wypowiedzi Zemana nie służą interesom kraju i jego bezpieczeństwu. Przewodniczący ruchu Burmistrzowie i Niezależni (STAN) Petr Gazdik stwierdził, że Zeman zachowuje się jak aktywny agent Kremla.
Wypowiedź Zemana o produkcji trucizny w Czechach Rosjanie wykorzystali jako argument, że Brytyjczycy kłamią w sprawie otrucia byłego podwójnego agenta i jego córki – napisała agencja CTK. Stronę prezydenta wzięli natomiast przedstawiciele skrajnej partii Wolność i Bezpośrednia Demokracja (SPD) oraz partii komunistycznej (KSCzM). Przewodniczący SPD Tomio Okamura oświadczył, że "przecież nie można na prawdę patrzeć w ten sposób, że jeśli jest nieprzyjemna dla Brukseli lub rusofobów, to się jej zaprzecza”. Przewodniczący KSCzM Vojtiech Filip napisał dla CTK: "Wydaje mi się, że stwierdzenia prezydenta uspokoiły czeskie społeczeństwo, które dowiedziało się, że testowano u nas nowiczok, ale że nie mógł być nigdzie wykorzystany, bo został zniszczony. Poza czeskim społeczeństwem to uspokoi także zagraniczne służby wywiadowcze”.
Atak na Skripala
Skripal - były pułkownik rosyjskiego wywiadu wojskowego GRU, w przeszłości skazany w Rosji za szpiegostwo na rzecz Wielkiej Brytanii - oraz towarzysząca mu córka Julia 4 marca trafili do szpitala w stanie krytycznym, gdy stracili przytomność w centrum handlowym w Salisbury na południowy zachód od Londynu. W toku śledztwa, prowadzonego z udziałem m.in. policyjnych sił antyterrorystycznych i wojskowych ekspertów od broni chemicznej, odkryto, że do próby otrucia wykorzystano produkowaną w Rosji broń chemiczną typu Nowiczok. Na początku kwietnia Julia Skripal opuściła szpital i obecnie jest objęta ochroną brytyjskich służb w nieujawnionej lokalizacji. Jej ojciec nadal pozostaje pod opieką lekarzy. O próbę zabójstwa Skripalów brytyjskie władze oskarżyły Rosję, co doprowadziło do najpoważniejszego kryzysu dyplomatycznego w relacjach między tymi państwami od zakończenia zimnej wojny.
Autor: momo//kg / Źródło: PAP