Położone na Oceanie Spokojnym Wyspy Marshalla oskarżyły w czwartek dziewięć państw posiadających broń atomową o brak realizacji zobowiązań do rozbrojenia nuklearnego. Pozwy złożono w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości w Hadze i amerykańskim sądzie.
Wyspy Marshalla argumentują, że dziewięć państw dysponujących bronią atomową dopuściło się "rażącego naruszenia prawa międzynarodowego", nie realizując postanowień z 1968 roku na mocy układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej. Państwa sygnatariusze zobowiązały się wtedy m.in. do zaprzestania prac nad jej dalszym rozwojem. Zapewniły też, że będą dążyć do rozbrojenia i ograniczenia potencjału atomowego.
Pozwy zostały wsparte przez amerykańską grupę prawników działających na rzecz rozbrojenia nuklearnego. Pozwy skierowano do trybunału w Hadze przeciwko każdemu z dziewięciu krajów, a do amerykańskiego sądu stanowego w San Francisco - przeciwko Stanom Zjednoczonym.
Wyspy Marshalla kontra 9 państw
Reprezentujący Wyspy Marshalla prawnicy przypomnieli, że podstawą wniosku do trybunału w Hadze było niewywiązanie się państw dysponujących bronią atomową z zapisu artykułu 6. układu mówiącego o rozbrojeniu atomowym "w dobrej wierze". W 1968 roku dokument podpisały Stany Zjednoczone, ZSRR, Wielka Brytania, Francja i Chiny. Jednak uznaje się, że zapisy układu dotyczą też państw, które weszły w posiadanie tej broni po 1968 roku - są to Izrael, Indie, Pakistan i Korea Północna.
Natomiast pozew Wysp Marshalla przeciwko USA dotyczy licznych prób atomowych przeprowadzonych przez Amerykanów na terenie tego małego państwa, które uzyskało niepodległość w 1986 roku. Na mocy dwustronnego porozumienia amerykańska administracja zobowiązała się wypłacić ofiarom prób atomowych odszkodowania.
- Nasi obywatele stali się ofiarami katastrofalnych i nieodwracalnych konsekwencji użycia tej broni i dlatego nawołujemy do walki, aby w przyszłości nikt więcej z tego powodu nie ucierpiał - powiedział minister spraw zagranicznych Wysp Marshalla Tony de Brum.
Okupacja i próby atomowe
Wyspy Marshalla, składające się z 31 atoli na Oceanie Spokojnym, znalazły się pod amerykańską okupacją w 1941 roku, od 1947 roku były administrowane przez USA. W latach 1946-1958 USA przeprowadziły tam serie prób broni atomowej i wodorowej. 1 marca 1954 na należącym do Wysp Marshalla atolu Bikini Amerykanie zdetonowali największy ładunek w historii prób USA - 15-megatonową bombę wodorową powodującą poważne skażenia środowiska.
Autor: pk//rzw / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: United States Department of Energy