Światowe media o decyzji Trybunału Konstytucyjnego ws. wyższości prawa polskiego nad unijnym

Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie pod przewodnictwem prezes Julii Przyłębskiej uznał w czwartek, że część przepisów Traktatu o Unii Europejskiej jest niezgodna z polską konstytucją. Wyrok zapadł w sprawie zainicjowanej wnioskiem premiera Mateusza Morawieckiego złożonym pod koniec marca.

Zarzuty zawarte w liczącym blisko 130 stron wniosku premiera sprowadziły się między innymi do pytania o zgodność z polską konstytucją zasady pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej oraz zasady lojalnej współpracy Unii i państw członkowskich.

OGLĄDAJ NA ŻYWO W TVN24 GO

Na temat orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego rozpisują się światowe media. "Polska buntuje się przeciwko europejskiemu wymiarowi sprawiedliwości i staje na krawędzi prawnego wyjścia z Unii Europejskiej" – napisał hiszpański "El Pais". Zdaniem publicystów hiszpańskiego dziennika "Polska zrobiła gigantyczny krok w kierunku czołowego zderzenia z pozostałymi partnerami Unii Europejskiej".

Podkreślają, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego jest "równoznaczne z wypowiedzeniem prawnej wojny jednemu z podstawowych filarów UE: prymatowi prawa wspólnotowego nad prawem krajowym".

"La Stampa" zwróciła uwagę, że spośród 14 sędziów Trybunału Konstytucyjnego, 10 zostało powołanych w ostatnich latach przez rządzącą partię Prawo i Sprawiedliwość. "Wśród nich jest Krystyna Pawłowicz, która podczas rozprawy odniosła się do prawa unijnego jako do 'przepisów obcych'" – pisze włoski dziennik.

"Sednem konfliktu między Polską a Unią Europejską jest powołanie przed czterema laty Izby Dyscyplinarnej przy Sądzie Najwyższym, uprawnionej do karania, odwoływania lub przenoszenia dowolnego sędziego w kraju wbrew jego woli" – ocenia "La Stampa".

Amerykański "The Washington Post" w swojej publikacji na temat wyroku Trybunału Konstytucyjnego ocenił, że orzeczenie to "zaostrza konflikt o wartości demokratyczne i wstrząsa fundamentami przyjętego porządku prawnego" Unii Europejskiej.

Dziennikarze zwracają uwagę, że zasady, które podważył wyrokiem Trybunał Konstytucyjny "są niezbędne do właściwego funkcjonowania Unii i rodzą pytania, w jaki sposób Polska chce być nadal częścią bez ich przestrzegania".

Amerykański dziennik przywołuje słowa unijnego komisarza Didiera Reyndersa, który powiedział, że zasady te są "rdzeniem Unii" i powiedział, że Komisja Europejska użyje "wszystkich dostępnych narzędzi" do egzekwowania swoich podstawowych zasad.

Reporter niemieckiego "Der Tagesspiegel" Albrecht Meier ocenia w swoim komentarzu, że "wyrok pokazuje, że polski rząd chce zburzyć porządek prawny Unii Europejskiej i zmierza do 'polexitu prawnego'".

"Wraz z wyrokiem widać też, jaką drogę chce obrać premier Mateusz Morawiecki. Zmierza do prawnego polexitu". "Wątpię, czy ta kalkulacja powiedzie się dla Morawieckiego i szefa nacjonalistycznej konserwatywnej partii PiS Jarosława Kaczyńskiego". Publicysta sugeruje, że odpowiedzią Komisji Europejskiej na orzeczenie TK może być wstrzymanie funduszy dla Polski.

Brytyjski "The Guardian" w swojej publikacji na temat decyzji Trybunału Konstytucyjnego stwierdza, że Polska "robi duży krok w kierunku 'prawnego polexitu' w rezultacie kłótni między rządzącymi nacjonalistami a Brukselą".

"Przeciwstawianie się europejskim normom przez Polskę i Węgry, rządzone przez populistyczne rządy, stawia Unię Europejską przed największym wyzwaniem od czasu brexitu" – ocenia brytyjski dziennik. Dodaje, że kolejne spory dotyczące przyszłego kierunku, w jakim zmierza Unia, pogłębiają przepaść między "starą" i postsowiecką Europą.

"Sueddeutsche Zeitung" przywołuje wypowiedzi unijnych dyplomatów. "Przerażenia nie krył luksemburski minister spraw zagranicznych Jean Asselborn: wyrok niszczy podstawową ideę integracji europejskiej" – zwrócił uwagę niemiecki dziennik.

"Pieniądze Unii Europejskiej nie powinny już napływać do krajów, które opuszczają europejski system prawny" – dodał i zwrócił uwagę, że w "następstwie orzeczenia Komisja Europejska może wszcząć nową procedurę ochrony praworządności, co mogłoby doprowadzić do zmniejszenia środków unijnych dla Polski".

Amerykański "The New York Times" ocenia, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego "kwestionuje nadrzędność prawa europejskiego, która była kamieniem milowym w dążeniach kontynentu do 'zacieśniania unii', odkąd zaczęła ona funkcjonować ponad 60 lat temu".

"Orzeczenie sądu w Warszawie wzbudziło także ryzykowne długofalowe pytania o przyszłość w Unii Europejskiej Polski, najludniejszego i najważniejszego gospodarczo kraju w grupie byłych państw komunistycznych, które przystąpiły do Unii po upadku imperium sowieckiego" – zwrócono uwagę.

Kanał informacyjny Euronews zwraca uwagę, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wywołało gniew w Brukseli i może "jeszcze bardziej zaszkodzić trudnym relacjom Polski z blokiem tworzącym 27 członków". "Większość sędziów stwierdziło, że członkostwo kraju w UE nie oznacza, że unijne sądy mają wyższość, a Polska przeniosła swoją suwerenność na Unię" – wyjaśnił.

Euronews podkreśla, że na orzeczenie zareagował unijny komisarz ds. sprawiedliwości, który podkreślił prymat prawa unijnego nad prawem krajowym. "Główne partie w Parlamencie Europejskim skrytykowały na Twitterze wyrok polskiego Trybunału Konstytucyjnego i wezwały do zamrożenia płatności dla kraju, który jest największym odbiorcą unijnych środków" – czytamy w portalu tej telewizji.