Pokojowy Nobel dla Malali Yousafzai i Kailasha Satyarthiego

Nagroda ta - jak czytamy w uzasadnieniu - "przyczynia się do rozwijania braterstwa między narodami, które Alfred Nobel wymienia w swoim testamencie jako jedno z kryteriów" jej przyznawania.

Według Komitetu ważne jest, że "hindus i muzułmanka, z Indii i Pakistanu, przyłączają się do wspólnej walki o edukację i do walki z fundamentalizmem".

- Dzieci muszą chodzić do szkoły i nie mogą być wykorzystywane finansowo - podkreślił przewodniczący Norweskiego Komitetu Noblowskiego.

Jagland przypomniał, że na świecie jest obecnie ok. 168 mln pracujących dzieci, a w 2000 r. było ich o 78 mln więcej. - Świat jest coraz bliżej wyeliminowania pracy dzieci - zaznaczył.

17-letnia Malala Yousafzai z doliny Swat na północy Pakistanu w wieku 11 lat zaczęła pod pseudonimem prowadzić bloga, w którym opowiadała się za prawem kobiet do edukacji, wolności i decydowania o własnym losie. W październiku 2012 roku została zaatakowana w drodze powrotnej ze szkoły. Przeżyła postrzały w głowę i szyję, a po intensywnej rehabilitacji w Anglii kontynuuje tam edukację. Do ojczyzny wrócić nie może, ponieważ talibowie grożą zamordowaniem jej i jej rodziny.

"Mimo młodego wieku Malala już walczyła przez kilka lat o prawo dziewcząt do edukacji i na swoim przykładzie pokazała, że dzieci i młodzież także mogą przyczynić się do poprawy swojej sytuacji. Robiła to w bardzo niebezpiecznych okolicznościach" - napisał Komitet w uzasadnieniu. Nazwał nastolatkę "główną orędowniczką prawa dziewcząt do edukacji".

Malala Yousafzai to "duma Pakistanu" - tak premier tego kraju Nawaz Sharif określił działaczkę.

Kailash Satyarthi to z kolei 60-letni indyjski obrońca praw dzieci, który w latach 80. porzuciła karierę inżyniera, by sprzeciwić się wykorzystywaniu pracy nieletnich. Aktywista przyczynił się też do tworzenia wielu ważnych międzynarodowych konwencji dotyczących praw dzieci.

Hindus podtrzymuje tradycję Mahatmy Gandhiego; stał na czele wielu pokojowych protestów, "koncentrując się na zjawisku wykorzystywaniu dzieci dla korzyści finansowych" - napisał Norweski Komitet Noblowski.

- To honor dla tych wszystkich cierpiących niewolnictwo dzieci - powiedział już po przyznaniu nagrody Satyarthi, dedykując swoją nagrodę dzieciom-niewolnikom i ofiarom handlu ludźmi.

W poniedziałek 6 października ogłoszono nazwiska tegorocznych noblistów w dziedzinie medycyny i fizjologii. Są nimi: John O'Keefe oraz małżeństwo May-Britt Moser i Edvard I. Moser, nagrodzeni za odkrycie w mózgu neuronów, które umożliwiają orientację w przestrzeni.

Dzień później Szwedzka Akademia Nauk wskazała zwycięzców w dziedzinie fizyki. Zostali nimi wynalazcy niebieskiej diody LED - Isamu Akasaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamura. W środę, 8 października poinformowano, że Nobla w dziedzinie chemii otrzymali: Eric Betzig, Stefan W. Hell oraz William E. Moerner za opracowanie mikroskopu fluorescencyjnego o bardzo wysokiej rozdzielczości. Literackiego Nobla otrzymał w tym roku Francuz Patrick Modiano - poinformowano w czwartek. W poniedziałek, 13 października, ogłoszony zostanie jeszcze zwycięzca w dziedzinie nauk ekonomicznych. Tej nagrody nie ustanowił jednak Alfred Nobel; jej fundatorem jest od 1968 roku Bank Szwecji.

Od 1901 roku laureaci Nagród Nobla są wybierani co roku w dziedzinie: literatury, fizyki, chemii oraz medycyny lub fizjologii. Równie długo przyznawana jest też Nagroda Pokojowa. Nagrodę w dziedzinie fizjologii i medycyny przyznaje komitet Instytutu Karolinska w Solnej pod Sztokholmem. Laureatów w fizyce i chemii wskazuje Królewska Szwedzka Akademia Nauk, ona wyłania też zwycięzców - fundowanego przez Bank Szwecji Nobla w dziedzinie ekonomii. Zwycięzcę pokojowej Nagrody Nobla wskazuje Norweski Komitet Noblowski, a literackiego - Akademia Szwedzka.

Autor: mtom / Źródło: reuters, pap