Pierwszy dżihadysta, któremu Międzynarodowy Trybunał Karny zarzuca niszczenie religijnych i historycznych zabytków, stanął we wtorek przed sądem, który zdecyduje, czy rozpocząć proces. Ahmad Al Faqi Al-Mahdi miał przyczynić się do niszczenia mauzoleów sufickich w Mali.
Dżihadyści w Timbuktu - nazywanym miastem 333 świętych - burzyli ich grobowce na oczach ludności. Było to, jak powiedziała sędziom prokurator generalna Fatou Bensouda, "niszczenie historycznych zabytków, których nic nie zastąpi", i "ordynarny zamach na godność i tożsamość całych pokoleń oraz ich religii i historycznych korzeni".
Zniszczono 14 z 16 mauzoleów
Wtorkowe przesłuchanie, na którym Al-Mahdi odezwał się tylko raz, by potwierdzić, że rozumie stawiane mu zarzuty, odbyło się w ramach tzw. rozprawy potwierdzającej, której zadaniem jest określenie, czy prokurator ma wystarczające dowody, aby doprowadzić do pozwu. Al-Mahdi, znany również jako Abu Turab, jest Tuaregiem. Miał pomagać w dniach 30 czerwca - 10 lipca 2013 roku w niszczeniu dziewięciu mauzoleów i drzwi XV-wiecznego meczetu Sidi Jahia, budowli znajdujących się (z jednym wyjątkiem) na liście dziedzictwa kultury ludzkości UNESCO. Łącznie w Timbuktu dżihadyści powiązani z Al-Kaidą Islamskiego Maghrebu (AQIM) zniszczyli 14 z 16 istniejących tam 16 mauzoleów, uznając je za przejaw bałwochwalstwa. Oświadczyli wówczas, że "oddawanie czci grobowcom jest grzechem".
"Zaangażowany w czynienie tego, co uważa za słuszne"
Oskarżenie zarzuca Al-Mahdiemu przynależność do malijskich partyzantów Ansar ud-Din (Obrońców Wiary), którzy opanowali w 2012 roku północ Mali. Po niemal roku pokonała ich międzynarodowa koalicja z inicjatywy Francji. Francuzi aresztowali Al-Mahdiego w 2014 roku w Nigrze. Al-Mahdiego Obrońcy Wiary zwerbowali w Timbuktu w charakterze eksperta muzułmańskiego prawa. Na rozprawie pokazano nagranie wideo, na którym z karabinem przewieszonym przez ramię odczytuje on wyrok islamskiego sądu. - Był zaangażowany w czynienie tego, co uważa za słuszne, starając się, by zwyciężyła jego koncepcja dobra i zła - powiedział jego obrońca Jean-Louis Gilissen. Obrona przedstawia Mahdiego jako "inteligentnego, rozsądnego, wykształconego człowieka, któremu zależy na dobru publicznym". Według niej wprowadzał on w czyn środki mające na celu oczyszczenie grobowców z nadbudowanych na nich elementów.
60 dni na decyzję
Sędziowie mają od środy 60 dni na decyzję, czy zgromadzone przez oskarżenie dossier pozwala na otwarcie procesu. MTK w 2013 roku wszczął dochodzenie w sprawie przestępstw popełnionych w Mali przez dżihadystów. UNESCO od tego czasu odrestaurowało 14 mauzoleów w Timbuktu, leżącym 1000 km na północny wschód od stolicy kraju, Bamako. W XIV i XV wieku Timbuktu, położone na skrzyżowaniu karawanowych szlaków, stało się opływającą w bogactwa saharyjską metropolią kupiecką, głośną także dzięki sufickim mędrcom i uczonym oraz manuskryptom poświęconym islamowi, historii, astronomii czy anatomii, przechowywanym w medresach i prywatnych bibliotekach. Arcykonserwatywni sunnici - czy to saudyjscy wahabici, czy salafici (dla których inspiracją był wahabizm), lub afgańscy i pakistańscy talibowie - odrzucają kult wizerunków, stawiając na pierwszym miejscu czystość wiary, prostotę i surowość obyczajów. U korzeni ich fundamentalistycznego zapału leży podział na wierzących we wstawiennictwo i tych, którzy uważają, że nie może być między Bogiem a człowiekiem żadnego pośrednika. Natomiast w ludowej wersji sufizmu, czyli muzułmańskiego mistycyzmu, którego adepci dążą do niewerbalnego, pozarozumowego poznania Boga, ważną rolę odgrywa odwiedzanie grobów świętych i mędrców.
Autor: mart/tr / Źródło: PAP