W 1929 r. tymi budynkami zachwycała się cała Polska. Kilka lat później śladu po nich już nie było. Bo to była tylko prowizorka - postawiono je na odbywającą się w Poznaniu Powszechną Wystawę Krajową. Teraz odtworzono je w miniaturze i podziwiać je można na Międzynarodowych Targach Poznańskich.

Powszechną Wystawę Krajową zorganizowano w 1929 roku, z okazji 10-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Do dziś jest to największa wystawa, jaką kiedykolwiek zorganizowano w kraju. Podsumowywała pierwszą dekadę Polski po odzyskaniu niepodległości i prezentowała dorobek gospodarczy, kulturalny, naukowy i polityczny kraju, który po 123 latach wrócił na mapy. Były pierwsze polskie samochody, samoloty, pierwszy polski telewizor i pierwsza turbina wiatrowa. Wszystko zachwycało. A najbardziej maszyny w ruchu – dorosłych szczególnie ta wyrabiająca papierosy, a dzieci ta produkująca cukierki.

Pewuka 1929r.

Pewuka 1929r.

Specjalnie na Pewukę powstały w Poznaniu dziesiątki nowych budynków, nowa dzielnica, największy hotel w Polsce (Polonia), największa restauracja (Centralna PWK na 1700 miejsc), w mieście pojawił się pierwszy neon i pierwsza sygnalizacja świetlna.

Zadbano też o rozrywkę - powstało najnowocześniejsze kino w Polsce, pierwszy multipleks, hipodrom, arena do zawodów sportowych i pierwsze Wesołe Miasteczko z wielkim rollercasterem z 2-kilometrowym torem.

Na wystawę, do miasta liczącego wtedy 250 tysięcy mieszkańców, zjechały tłumy. Przez trzy i pół miesiąca organizatorzy sprzedali aż 4,5 miliona biletów.

Sześć perełek

Symbolem wystawy były jednak modernistyczne budynki na jej terenie wystawy, zaprojektowane przez najlepszych polskich architektów okresu międzywojennego, specjalnie na tę okazję (w sumie wystawa odbywała się w 112 pawilonach!). Większość z nich miała charakter prowizoryczny, stąd dziś próżno szukać po nich śladu w Poznaniu. Najciekawsze z nich odtworzono jednak teraz na makietach i wystawiono na Międzynarodowych Targach Poznańskich.

Pierwszy z nich - Pawilon "Pięknej Pani" firmy Bogusława Herse - był tak skonstruowany, że zwiedzający nie wchodzili do środka - wszystko mieli podziwiać z zewnątrz przez przeszklone ściany. Wewnątrz prezentowano ubrania - zarówno na wieszakach i manekinach, jak i na modelkach - w środku odbywały się pokazy mody damskiej.

Pawilon Pracy Kobiet to z kolei jedyny budynek zaprojektowany przez kobietę - Anatolię Hryniewiecką-Piotrowską. Na piętrze szarożółtego obiektu urządzono kawiarnię, do której prowadziły kręte schody umieszczone na zewnątrz.

Oba pawilony stały na terenie parku Wilsona.

Pawilon Ministerstwa Poczt i Telegrafów stał z kolei przy ulicy Śniadeckich. Budynek o nowoczesnej i awangardowej formie zakończony 25-metrową wieżą z przeszkleniami, wykonano z drewna i impregnowanych płyt tekturowych.

Pawilon Związku Polskich Fabryk Portland Cementu wykonany był oczywiście z betonu, a Pawilon Leśnictwa - z drewna. Oba stały w okolicy dzisiejszego parku Kasprowicza.

Pawilon Nawozów Sztucznych to z kolei najwyższy budynek wystawy. Miał formę wysokiego na 26 metrów pylonu. Żelazną konstrukcję postawiono w zaledwie dwa tygodnie. To właśnie na ten budynek wdrapywał się człowiek-mucha.

Wystawa na 93 boiska

Oprócz tych sześciu budynków zobaczyć można też makietę w większej skali, na której odtworzono cały teren wystawy. A jest co pokazywać - Pewuka zajmowała około 65 hektarów, obszar trzykrotnie większy niż obecne Międzynarodowe Targi Poznańskie, porównywalny do powierzchni 93 boisk piłkarskich.

Na wystawie zobaczyć można też zdjęcia prezentujące m.in. inne pawilony Pewuki jak i samą jej historię.

Organizatorami wystawy są Stowarzyszenie Architektów Polskich (SARP), Centrum Otwarte i Grupa MTP.

Wystawę "Pierwszy raz" można oglądać w pawilonie nr 10 na Międzynarodowych Targach Poznańskich (budynek Centrum Prasowego) do środy. Zwiedzać można ją w godzinach 14-20. Wstęp jest wolny (wejście od strony Mostu Dworcowego, przez hall wschodni).

We wtorek o godz. 17.30 o wystawie opowiadać będzie jeden z jej kuratorów.

Pierwszy telewizor i wesołe miasteczko. Tak wyglądała Pewuka

Wystawa "Pierwszy raz" to jeden z elementów obchodów 90. rocznicy Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu.

W tym roku wydano też mapę "Śladami Powszechnej Wystawy Krajowej", która wyznacza spacer po terenach ekspozycyjnych i istniejących do dziś obiektach powstałych w związku z organizacją wystawy. Przygotowano też grę miejską "Wejściówka na Pewukę".

Międzynarodowe Targi Poznańskie we współpracy z poznańskimi przewodnikami miejskimi organizują też cykliczne spacery historyczne śladami Pewuki.

Ukazała się też książka "Pewuka. Cud nad Wartą" autorstwa Filipa Czekały, dziennikarza tvn24.pl i Tomasza Mikszo, archiwisty Międzynarodowych Targów Poznańskich, która w ciekawostkach opisuje samą wystawę, jej otoczkę, przygotowania i wpływ na rozwój miasta.

Autor: fc/r / Źródło: TVN 24 Poznań