"Za rekordową liczbę deklaracji lewicowych odpowiadają przede wszystkim młode Polki"

Na początku lutego Centrum Badania Opinii Społecznej informował, że w 2020 roku odsetek młodych Polaków (18–24 lata) o poglądach lewicowych wzrósł niemal dwukrotnie w stosunku do poprzedniego roku, osiągając najwyższy poziom w historii badań (30 procent) i po raz pierwszy od blisko dwóch dekad był wyższy od odsetka młodzieży o poglądach prawicowych. W najnowszym komunikacie CBOS pokazuje ewolucję różnic światopoglądowych w zależności od płci oraz wielkości miejsca zamieszkania badanych.

Sondażownia przypomina, że w roku 2015, kiedy to odsetek identyfikacji prawicowych wśród młodzieży plasował się na rekordowo wysokim poziomie, za wynik ten odpowiadali głównie młodzi mężczyźni – poglądy prawicowe deklarowało aż 40 procent spośród nich (najwyższy wynik w historii pomiarów) wobec 20 procent wśród kobiet. Z kolei w 2020 roku sytuacja odwróciła się – za rekordową liczbę deklaracji lewicowych odpowiadają przede wszystkim młode Polki. Z lewicą utożsamia się aż 40 procent z nich (najwyższy wynik w historii badań i skok o ponad 20 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego roku), wobec 22 procent wśród młodych mężczyzn.

OGLĄDAJ NA ŻYWO W TVN24 GO

Z badań wynika, że tak jak sympatie prawicowe przeważały wśród młodych mężczyzn nad sympatiami lewicowymi w 2015 roku (czterokrotnie), tak przeważają i dziś, choć mniej wyraźnie (36 proc. wobec 22 proc.). W przypadku młodych kobiet w 2015 roku również obserwowaliśmy przewagę identyfikacji prawicowych nad lewicowymi (dwukrotną), jednak już w kolejnym roku spadła ona do zaledwie kilku punktów procentowych. W 2019 roku sympatie lewicowe po raz pierwszy przeważyły w tej grupie nad prawicowymi (19 proc. wobec 14 proc.), a w 2020 roku ich odsetek wzrósł jeszcze dwukrotnie, osiągając pułap 40 proc. (wobec 17 proc. deklaracji poglądów prawicowych).

CBOS zwraca uwagę, że poglądy młodych Polaków spolaryzowały się. W 2020 roku wzrosły – choć nierównomiernie – zarówno odsetki badanych o poglądach lewicowych, jak i prawicowych, a spadły odsetki centrystów oraz niezdecydowanych. Szczególnie wyraźnie widać tę zmianę w grupie młodych kobiet. Jeszcze w 2019 roku z poglądami lewicowymi lub prawicowymi utożsamiało się zaledwie 33 procent spośród nich (wobec 46 procent wśród młodych mężczyzn) – w 2020 roku odsetek ten wzrósł już do 57 procent (wobec 58 procent wśród młodych mężczyzn).

Jeśli chodzi o zróżnicowanie poglądów młodych Polaków w zależności od wielkości ich miejsca zamieszkania, to najwyższy odsetek autoidentyfikacji lewicowych obserwujemy w największych miastach (43 proc.), a najniższy na wsi (25 proc.). Jednak - jak wskazuje CBOS - ogólny wzrost deklaracji poglądów lewicowych wśród młodych Polaków zaznaczył się wszędzie i nie ominął również mniejszych miejscowości. "W istocie najsilniejsze, około dwukrotne wzrosty odnotowaliśmy w małych miastach liczących do 20 tys. mieszkańców (z 12 proc. do 30 proc.), w miastach od 100 do 500 tys. mieszkańców (z 19 proc. do 36 proc.), a także na wsi (z 12 proc. do 25 proc.)" - wskazano.

Zgodnie z ogólnym trendem polaryzacyjnym, wszędzie wzrosły również odsetki deklaracji prawicowych wśród najmłodszych badanych. Najwyższy wzrost miał miejsce w największych miastach (z 18 proc. do 33 proc.). O 11 punktów procentowych wzrósł też odsetek autoidentyfikacji prawicowych w najmniejszych miastach (z 16 proc. do 27 proc.), w pozostałych kategoriach miejscowości wzrosty utrzymywały się na poziomie 1–2 punktów.

Zaobserwowana na poziomie całego kraju przewaga sympatii lewicowych wśród młodych Polaków znajduje odzwierciedlenie w małych miastach do 20 tys. mieszkańców, a także w miastach powyżej 100 tys. Nie obserwuje się tej przewagi na wsi oraz w miastach od 20 do 100 tys. mieszkańców – również tutaj nie mamy jednak do czynienia z przewagą identyfikacji prawicowych, ale z równowagą pomiędzy dwiema orientacjami (po 25 proc. deklaracji prawicowych i lewicowych na wsi oraz odpowiednio po 28 proc. w miastach od 20 do 100 tys. mieszkańców). Największą przewagę sympatii lewicowych nad prawicowymi odnotowano w największych miastach (43 proc. wobec 33 proc.).

Biorąc pod uwagę zarówno płeć, jak i wielkość miasta zamieszkania, w 2020 roku zarówno na wsi, jak i w miastach odsetki autoidentyfikacji lewicowych były wśród młodych kobiet znacząco wyższe – co najmniej o kilkanaście punktów procentowych – niż wśród młodych mężczyzn. Najbardziej uderzająca różnica widoczna jest w dużych miastach liczących ponad 100 tys. mieszkańców – aż 54 proc. mieszkających w nich młodych kobiet deklaruje poglądy lewicowe, wobec 25 proc. młodych mężczyzn. Wśród tych ostatnich przeważają wyraźnie poglądy prawicowe (44 proc.).

W stosunku do 2015 r. odsetek młodych kobiet deklarujących poglądy lewicowe wzrósł o 24 punkty procentowe na wsi (z 8 proc. do 32 proc.), o 32 punkty w miastach liczących mniej niż 100 tys. mieszkańców (z 7 proc. do 39 proc.) i aż o 41 punktów w dużych miastach – powyżej 100 tys. mieszkańców (z 13 proc. do 54 proc.). Wzrosty obserwowane wśród młodych mężczyzn są znacząco niższe niż wśród kobiet, w przypadku wsi ponad trzykrotnie (7-punktowy wzrost wobec 24-punktowego wśród kobiet).

Komunikat CBOS bazuje na rocznych zestawieniach powstałych w wyniku agregacji zbiorów z dwunastu comiesięcznych badań zrealizowanych w danym roku kalendarzowym i obejmuje okres od roku 1990 do 2020.