W poniedziałek w "Dzienniku Ustaw" opublikowana została nowela ustawy o Sądzie Najwyższym umożliwiająca sędziom SN i Naczelnego Sądu Administracyjnego, którzy przeszli w stan spoczynku po osiągnięciu 65. roku życia, powrót do pełnienia urzędu. Zmiana wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Posłowie uchwalili nowelizację 21 listopada, dwa dni później ustawę przyjął Senat. Nowela trafiła do prezydenta, który zgodnie z przepisami miał 21 dni na jej podpisanie. Termin ten upływał 17 grudnia i tego dnia ustawa została podpisana przez Andrzeja Dudę.
Nowelizacja dotyczy przepisów ustawy o Sądzie Najwyższym z grudnia 2017 roku, która weszła w życie 3 kwietnia 2018 roku. Zgodnie z nowelą sędzia SN albo sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, który musiał przejść w stan spoczynku po ukończeniu 65. roku życia na podstawie obecnych przepisów, z dniem wejścia w życie tej nowelizacji powraca do pełnienia urzędu na stanowisku zajmowanym 3 kwietnia 2018 roku.
"Służbę na stanowisku sędziego SN albo sędziego NSA uważa się za nieprzerwaną" - głosi nowelizacja. Sędziowie ci mogą jednak pozostać w stanie spoczynku, jeśli w terminie 7 dni od dnia wejścia w życie nowelizacji złożą oświadczenie, że mają taką wolę. Oświadczenie ma być składane prezydentowi za pośrednictwem Krajowej Rady Sądownictwa.
Nowelizacja przewiduje, że sędziowie, którzy objęli stanowisko w SN przed wejściem w życie tej nowelizacji, przechodzą w stan spoczynku przy zastosowaniu przepisu poprzedniej ustawy o SN z 2002 roku, czyli z dniem ukończenia 70. roku życia. Sędzia będzie mógł przejść w stan spoczynku na swój wniosek po ukończeniu 65. roku życia (mężczyźni) lub po ukończeniu 60 lat (kobiety), po ukończeniu 60 lat, jeżeli przepracował na stanowisku sędziego SN nie mniej niż 9 lat.
Sędziowie, którzy obejmą stanowisko w SN po wejściu w życie tej nowelizacji, będą przechodzić w stan spoczynku zgodnie z przepisem nowej ustawy o SN, która weszła w życie 3 kwietnia tego roku, czyli z dniem ukończenia 65. roku życia, chyba że nie później niż na sześć miesięcy i nie wcześniej niż na 12 miesięcy przed ukończeniem tego wieku złożą oświadczenie o woli dalszego orzekania, a prezydent wyrazi na to zgodę.
Kadencję uważa się za "nieprzerwaną"
Nowela zakłada też, że jeśli na jej podstawie do pełnienia urzędu w SN powrócił sędzia, który zajmował stanowisko I prezesa SN lub prezesa SN, kadencję uważa się za nieprzerwaną. Regulacje dotyczą I prezes SN Małgorzaty Gersdorf oraz dwóch prezesów Izb SN - Stanisława Zabłockiego i Józefa Iwulskiego.
Nowelizacja przewiduje również, że sędziowie, którzy powrócą na swoje stanowiska na mocy noweli będą musieli zwrócić świadczenia pobrane w związku z przejściem w stan spoczynku. Natomiast sędziom, którzy przeszli w stan spoczynku na mocy grudniowej ustawy, a po wejściu w życie tej nowelizacji złożyli oświadczenie o woli pozostania w stanie spoczynku, przysługuje dożywotnie uposażenie w wysokości wynagrodzenia pobieranego na ostatnio zajmowanym stanowisku. Uposażenie tej samej wysokości dostaną również sędziowie, którzy otrzymali zgodę prezydenta na orzekanie po 65. roku życia, ale złożą później oświadczenie o woli przejścia w stan spoczynku, oraz sędzie, które po ukończeniu 60 lat wyrażą wolę przejścia w stan spoczynku.
Zmiana sposobu wyboru prezesów dwóch izb
Nowelizacja zmienia również sposób wyboru prezesów Izby Dyscyplinarnej i Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prezesa tych izb powołuje prezydent z kandydatów przedstawionych mu przez zgromadzenie danej Izby po zasięgnięciu opinii I prezesa SN.
Natomiast nowelizacja przewiduje, że prezesi tych izb będą wybierani przez prezydenta z kandydatów przedstawionych mu przez zgromadzenie izb, ale bez wymogu zasięgnięcia opinii I prezesa SN.
Nowelizacja w związku z wyrokiem TSUE
Podczas procedowania noweli w Sejmie przedstawiciel wnioskodawców poseł PiS Łukasz Schreiber mówił, że nowelizacja ustawy o SN jest potrzebna ze względu na postanowienie zabezpieczające Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
19 października TSUE, przychylając się do wniosku Komisji Europejskiej, wydał wstępne postanowienie o zastosowaniu tak zwanych środków tymczasowych, w ramach których znalazło się: zawieszenie stosowania przepisów ustawy o SN dotyczących przechodzenia sędziów, którzy ukończyli 65. rok życia w stan spoczynku; przywrócenie do orzekania sędziów, którzy w świetle nowych przepisów już zostali wysłani w stan spoczynku; powstrzymanie się od wszelkich działań zmierzających do powołania sędziów SN na stanowiskach, których dotyczą kwestionowane przepisy.
TSUE 17 grudnia podtrzymał w ostatecznym orzeczeniu w sprawie środków tymczasowych swoją decyzję o zawieszeniu przepisów ustawy o SN.
Jak informował SN, 21 grudnia nie doszło do skutku posiedzenie Kolegium Sądu Najwyższego - nie przybyli na nie sędziowie kierujący pracami dwóch nowych izb SN oraz reprezentanci tych izb. W skład Kolegium SN wchodzi I prezes SN, prezesi SN oraz sędziowie wybrani przez zgromadzenia sędziów izb SN. Nieobecni sędziowie przedstawili pismo, w którym wyjaśnili, że jeśli nie zostanie opublikowana w "Dzienniku Ustaw" i nie wejdzie w życie nowelizacja ustawy o SN, to nie będą mogli wziąć udziału w kolegium, z uwagi na to, że "status części członków Kolegium SN pozostawać będzie z tego powodu niejasny".
Autor: js//now / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Spens03 CC BY SA Wikipedia