Raport "Alkohol w Polsce": przesuwamy się w kierunku wschodniego modelu picia alkoholu

To druga edycja raportu, obejmująca lata 2020-2021. Pierwsza ukazała się w 2019 roku, tuż przed wybuchem pandemii. Pokazuje ona, jak zmieniło się spożycie alkoholu w Polsce w okresie pandemii. W ostatnich dwóch latach całkowita konsumpcja alkoholu w przeliczeniu na jednego mieszkańca Polski zmalała. W 2020 roku wyniosła 9,62 litra per capita, a w roku 2021 - 9,7 litra. Była mniejsza odpowiednio o 0,16 litra oraz 0,08 litra w porównaniu do 2019 roku - wskazują dane Polskiej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Ekspertów niepokoi struktura spożycia napojów alkoholowych w naszym kraju. - Przesuwa się ona w kierunku wschodniego modelu picia, z rosnącym udziałem napojów wysokoprocentowych kosztem tych o mniejszej zawartości alkoholu oraz niskim udziałem piwa - zaznaczył główny autor raportu, prof. Andrzej Mariusz Fal, prezes Polskiego Towarzystwa Zdrowia Publicznego.

Nieco niższe ogólne spożycie alkoholu w Polsce wynika z tego, że część naszych rodaków pije mniej, sięga po napoje o mniejszej zawartości alkoholu albo po piwa bezalkoholowe - co jest nowym trendem. W ostatnich dwóch latach pod względem ilościowym zmniejszył się rynek napojów alkoholowych. W 2020 r. skurczył się on o 1 proc., a w 2021 r. o 3,9 proc. Głównym powodem była mniejsza sprzedaż piwa oraz wzrost konsumpcji piwa bezalkoholowego.

- Coraz częściej sięgamy po napoje 0 procent, zwłaszcza po piwo, co przyczynia się do ogólnej redukcji konsumpcji alkoholu w kraju, a dzięki temu do ograniczenia związanych z tym szkód zdrowotnych - zauważył prof. Andrzej M. Fal. Wskazał jednak na dwa negatywne zjawiska. - Zaczęliśmy pić mniej jako populacja, ale ci, co pili, piją teraz coraz więcej alkoholu i częściej po niego sięgają - zwrócił uwagę.

Dotyczy to tzw. binge drinkerów, czyli tych, którzy wypiją podczas jednego posiedzenia co najmniej sześć jednostek alkoholu (jedna jednostka to 10 gr czystego alkoholu). Jak też osób pijących mniej, od trzech do sześciu jednostek alkoholu, ale nadal zbyt dużo.

Z raportu wynika, że rośnie sprzedaż napojów spirytusowych, zarówno tych tanich, jak zwykła wódka, jak i najdroższych, na przykład whisky, gin oraz rum. Udział napojów spirytusowych wśród wszystkich trunków jest największy od 30 lat i sięga już 39,2 proc. Zwiększa się też spożycie wina, po które najchętniej sięgają kobiety.

Na wino przypada 8,3 proc. ogólnego spożycia. W przypadku piwa udział ten spadł do 52,5 proc. i jest najmniejszy od 20 lat. Najwyższy był w 2012 r., kiedy sięgał 60 proc. ogólnego spożycia alkoholu w Polsce.

- Pozytywnym zjawiskiem jest to, że ponad 19 procent ankietowanych deklaruje abstynencję od co najmniej 12 miesięcy - powiedział prof. Andrzej M. Fal. Wśród młodych ludzi powstaje nowa moda pod hasłem NoLo, czyli "No alcohol, low alcohol".

Z danych PARP przytaczanych w raporcie wynika, że 73 proc. badanych Polaków deklarowało w 2020 r. picie alkoholu w ilościach umiarkowanych, niestwarzających ryzyka dla zdrowia. Jednak aż 27 proc. ankietowanych pije ponad 6 litrów czystego alkoholu rocznie, czyli w sposób ryzykowny i szkodliwy dla zdrowia. Aż 11,6 proc. naszych rodaków nadużywa alkoholu.

Specjalista leczenia uzależnień Sławomir Grzegorek z Łodzi powiedział, że głównym powodem sięgania po alkohol i inne używki jest nieradzenie sobie ze stresami. Dotyczy to zarówno dorosłych, jak i nastolatków. - Używki, takie jak alkohol, błędnie traktujemy jako pomoc w radzeniu sobie z problemami. A najprościej jest sięgać po alkohol - zauważył.

Ludzie wpadają w ten sposób w błędne koło, bo alkohol nie rozwiązuje żadnych problemów, a skutkiem tego może być uzależnienie się od używki. Dodał, że pijąc droższe alkohole, mamy dodatkowe "poczucie, że jesteśmy lepsi". Przekonywał, że warto zrobić cokolwiek, by ograniczyć sięganie po trunki. - Każda zmiana, nawet niewielka, jest budująca i pozytywna - stwierdził Sławomir Grzegorek.