Jak czytać czarne skrzynki

LEGENDA:

KBC - Dowódca Statku Powietrznego

2P – Drugi Pilot

N - Nawigator

IP - Inżynier Pokładowy

KRL - Kontroler Ruchu Lotniczego

S - Stewardessa

A - Nieokreślony Rozmówca

niezr. – Niezrozumiałe Wyrażenie

TAWS - informacja głosowa TAWS STENOGRAM: 08:02:48 (czasu polskiego) A (niezr.)

08:02:51 Nieokreślony rozmówca (A) (niezr.)

08:02:54 A (niezr.)

08:02:59 A (niezr.)

08:03:08 A (niezr.)

08:03:12 Nawigator (N) (niezr.) Za wielką wodę...

08:03:17 N (niezr.) Dowódca mówił.

08:03:20 Drugi pilot (2P) (niezr.) Za wielką wodę...

Komentarz kapitana Grzegorza Pietruczuka*: Nie można powiedzieć na pewno o czym rozmawiają ze sobą członkowie załogi. Pamiętam jednak, że kilka dni po locie do Smoleńska mieli lecieć do Stanów Zjednoczonych. Być może mówią o tym.

08:03:22 2P (niezr.) Za wielką wodę na czterogwiazdkowego generała.

08:03:30 2P I teraz tak zapierdala, bo musi jeszcze nalatać 40 godzin.

08:03:35 2P Nie, a jak nie może, to wiesz, wtedy zapierdala do Poznania.

08:03:47 A (niezr.)

08:03:54 A Na koniec kariery pewnie jeszcze (niezr.) za odpowiednią (niezr.).

Komentarz: O czym, o kim może mówić tutaj załoga? Nie będę tego komentował. Natomiast co do tych godzin: chodzi po prostu o to, że wylatanie w roku 40 godzin upoważnia do otrzymywania odpowiednich dodatków pieniężnych w następnym roku kalendarzowym. Każdy lotnik ma zagwarantowane wylatanie tych 40 godzin żeby również podtrzymywać swoje umiejętności lotnicze. Zrozumiałe jest, że jeżeli lata się sporadycznie to dąży się do tego żeby wykorzystywać wszelkie dostępne sytuacje by swoje godziny wylatać.

08:04:02 (Kontroler Ruchu Lotniczego) KRL DHS contact Minsk118 correction 120,125.

Komentarz: Kontakt kontrolera z innym samolotem na częstotliwości 120,125.

08:04:04 A (niezr.) Dowódca nie wiedział (niezr.)

08:04:11 A To będzie... makabra będzie. Nic nie będzie widać.

08:04:15 KRL DCMHS

08:04:16 2P Cargo

Komentarz: dalszy ciąg komunikowania się kontrolera z innym samolotem i komentarz Drugiego Pilota TU-154, że chodzi o samolot Cargo.

08:04:19 A (niezr.)

08:04:29 KRL DCMHS

08:04:33 DCMHS (komentarz: oznaczenie innego samolotu): Go ahead.

08:04:34 KRL Contact Minsk 120,125.

08:04:39 DCMHS Minsk 120, 125, DCMHS, good bye.

08:04:43 KRL Bye.

Komentarz: Na początku niezrozumiała wypowiedź nieokreślonego rozmówcy z TU-154, później dalszy ciąg instrukcji kontrolera ruchu z Mińska dla samolotu DCMHS i odpowiedzi tamtejszej załogi.

08:04:49 A (niezr.)

08:04:57 2P No właśnie, nic się nie dorobił.

08:04:58 A (niezr.)

08:05:58 KRL Polish Air Force, 101, contact Minsk 118,975.

08:06:05 N 118,975, Polish Air Force 101, thank you, good day.

08:06:09 KRL Bye.

08:06:11 2P "Do swidanija" się mówi.

08:06:12 N Właśnie nie wiem, czy to jest "Do swidanija", czy...

08:06:14 2P A jak?

08:06:14 N Ja nie zgodziłbym się...

08:06:16 2P "Dobroje ranieco"

08:06:18 2P Powiedz tak, zobaczymy czy załapie (śmiech).

08:06:27 2P Dobroje ranieco.

08:06:31 N Minsk-Control, Polish Air Force 1-0-1, dzień dobry, FL 3-3-0, over Minsk.

08:06:38 KRL Polish Air Force 1-0-1, Minsk-Control, dobry... dzień dobry, Radar Contact.

08:06:45 2P (śmiech) mówiłem (niezr.)

Komentarz: Załoga TU-154 łączy się z Mińskiem na częstotliwości 118,975. Po chwili się żegna, drugi pilot przy tym żartuje.

08:06:49 KRL Aerofłot 141, pracujcie Mińsk-Kontrola 133,425.

08:06:55 2P Co? Oczywiście, że nie.

08:06:56 141 133,425, powtórzcie.

08:06:57 Dowódca Statku Powietrznego (KBC) Jasiek go pytał.

08:06:59 2P Co?

08:06:59 KRL Prawidłowo?

08:07:01 KBC Jasiek go pytał.

08:07:01 141 33,425, dziękuję, do widzenia Aerofłot 141.

08:07:02 A (niezr.) trzy.

Komentarz: Kontakt innego samolotu Aerofłotu z Mińskiem na częstotliwości 133,425, odpowiedź i pożegnanie tamtejszej załogi. W TU-154 rozmowa dowódcy samolotu z drugim pilotem.

08:07:07 KRL Polish Air Force 1-0-1, what FL are you going to reach to ASKIL?

Komentarz: Kontroler pyta na jakiej wysokości (FL – Ligot Level) TU-154 przetnie punkt nawigacyjny o nazwie ASKIL.

08:07:08 A (niezr.).

08:07:12 A Three Thousand nine hundred.

08:07:14 N 3900 Polish Air Force 1-0-1.

08:07:16 KRL OK.

Komentarz: Nawigator informuje, że punkt ASKIL zostanie osiągnięty na wysokości 3900 metrów. Kontroler przyjmuje to do wiadomości.

08:07:17 KRL Report when ready for descent.

08:07:20 N Yeah.

Komentarz: Kontroler wydaje polecenie zameldowania kiedy TU-154 będzie gotowe do zniżenia.

08:07:29 A (niezr.)

08:07:34 2P No pewnie.

08:07:37 A (niezr.)

08:07:48 2P Dobra.

08:07:49 A (niezr.)

08:07:54 2P Dawaj następne.

08:07:56 A (niezr.)

Komentarz: Wymiana zdań między drugim pilotem TU-154 a niezidentyfikowanym rozmówcą.

08:07:59 141 Mińsk-Aerofłot 141.

08:08:02 KRL Tak, ja pewnie przez pomyłkę. 133,55.

08:08:06 141 133,55, z Wilnem, do widzenia, dziękuję.

Komentarz: Kontakt innego samolotu z kontrolerem, który przesyła go na częstotliwość 133,55, tj. częstotliwość w Wilnie.

08:08:32 2P Postanowiliście?

08:08:33 A (niezr.)

08:08:36 2P Co?

08:08:36 A (niezr.) Michalak.

Komentarz: Wymiana zdań z TU-154. Michalak, to Andrzej Michala – technik pokładowy tego dnia.

08:08:39 2P Wiesz...

08:08:40 2P Wiesz co, to akurat bedzie (niezr.).

08:08:42 2P Idealnie.

08:08:43 A (niezr.)

08:08:48 2P Wiesz co...

09:08:52 KBC E tam.

08:08:55 2P (niezr.)

08:09:17 A (niezr.)

08:09:22 N Minsk-Control, PLF, Polish Air Force 1-0-1, ready for descent.

Komentarz: Nawigator TU-154 informuje w tym momencie, że samolot jest gotowy do zniżania na 3900 metrów.

08:09:27 KRL Polish Air Force 1-0-1, now descent to FL 3900 meters.

08:09:35 N Descending to FL 3900 meters, Polish Air Force 1-0-1.

08:09:40 KBC Mały gaz.

08:09:41 Inżynier Pokładowy (IP) Mały gaz.

Komentarz: Polecenie kontrolera i rozpoczęcie przez załogę TU-154 zniżania do 3900 metrów. Obroty zostają zmniejszone do „małego gazu”. Jeśli silniki pracowałyby na takich samych obrotach, to maszyna zaczęłaby się bardzo rozpędzać.

08:09:47 KBC I WN-y.

08:09:48 IP Są WN-y.

Komentarz: WN-y to instalacje przeciwoblodzeniowe w samolocie. W tym momencie zostają włączone.

08:09:49 A (niezr.)

08:09:52 N Mogę kartę?

08:09:53 KBC Bardzo proszę.

Komentarz: Nawigator prosi o „kartę”, czyli tzw. check listę. To on czyta ją zawsze przed rozpoczęciem zniżania. Na liście są punkty, które po kolei się weryfikuje. Wszystko odbywa się zgodnie z procedurami.

08:09:54 N Procedura.

08:09:56 KBC Jeszcze nieznana.

08:09:57 N dane do lądowania.

08:09:59 2P Częściowo zapisane.

Komentarz: Na tym etapie dowódca jeszcze nie wie w jaki sposób będą podchodzili do lądowania. Te dane do lądowania, którymi dysponowała załoga, zostały zapisane. Część danych uzyskuje się już od kontrolera lotniska, po tym jak uda się z nim nawiązać łączność.

08:10:00 N TKS. Mamy kurs 72, rodzaj pracy GPK.

08:10:06 A (niezr.).

08:10:07 N RW, nastawniki, RW.

08:10:10 KBC 100 metrów.

Komentarz: Aktualny kurs to 72 stopnie. Wszystko jest tak, jak być powinno. RW to radiowysokościomierz, na którym ustawiona zostaje wysokość 100 metrów jako ta, przy której ma pojawić się sygnał o zbliżeniu się do wysokości decyzyjnej. Na wysokościomierzu barometrycznym się tego nie ustawia – nie ma takiej możliwości.

08:10:12 KBC Kurs pasa za chwileczkę.

08:10:13 N Paliwo.

08:10:14 2P Około 11 ton do lądowania.

08:10:15 1958 Dzień dobry, Mińsk-Kontrola, Bieławija 19 - 58, jestem na kursie 085, nabieramy 190-y poziom, podpisano 9-100.

08:10:16 IP Potwierdzam.

Komentarz: Informacja nawigatora o tym, ile zostało jeszcze paliwa. Dalej kontakt innego samolotu z kontrolą w Mińsku.

08:10:19 2P Dobra, nie ustawiamy jeszcze.

08:10:21 KBC Ustawimy sobie 2-5-9, z tamtej strony.

Komentarz: Polecenie dowódcy ustawienia kursu pasa (2-5-9)

08:10:23 KRL Białoruski 19-85...58, Mińsk-Kontrola, dzień dobry, kontrola wtórna, na zmienionym kursie kontynuujcie nabór 7500 metrów.

08:10:31 1958 Na zmienionym kursie 7500 metrów nabieramy, 19-58.

Komentarz: Kontakt kontrolera w Mińsku z innym samolotem i odpowiedź jego załogi.

08:10:37 N (niezr.)

08:10:40 KBC Nic takiego.

08:10:41 N Aha.

08:10:45 KBC Kurs pasa 2-5-9 ustawiony.

08:10:47 2P U mnie też.

08:10:48 2P U mnie też.

08:10:51 2P Ja też tak "maju".

Komentarz: Kurs pasa zostaje ustawiony. Drugi pilot potwierdza, że „też tak ma”.

08:11:01 2P Nie no, ziemię widać... Coś tam widać... Może nie będzie tragedii...

08:11:07 2P Masz coś do pisania?

08:11:10 N Tak, mam.

08:11:16 2P To co? Powoli się szykujemy.

08:11:22 A (niezr.)

08:11:23 KRL German-Cargo 5-1-0, contact Moscow on 128,8.

08:11:29 A Dziś kurs, temperatura, ciśnienie (niezr.).

08:11:30 510 128,8, German-Cargo 5-1-0, bye-bye.

08:11:33 KRL Bye.

Komentarz: Załoga TU-154 „szykuje się” do lądowania. Dalej kontakt Kontrolera z innym samolotem German-Cargo 5-1-0.

08:11:34 IP Mogę jeszcze ciśnienie i temperaturę?

08:11:36 N Skąd mam wiedzieć (niezr.)?

08:11:38 2P Nie wiem. Nie, powiedz jaka jest temperatura. Ziiiimno. (śmiech).

08:11:43 A (niezr.)

08:11:46 A (niezr.)

08:11:50 2P Ziiiiiimno.

08:11:51 A (niezr.)

08:11:52 2P Nie.

08:12:17 2P (niezr.) Nie?

08:12:19 KBC Nie.

08:12:20 2P Widzimy jeszcze?

Komentarz: Rozmowa z TU-154. Temperatura i ciśnienie w Smoleńsku jeszcze nieznane.

08:12:22 KRL Białoruski 19-58, na zmienionym kursie kontynuujcie wznoszenie 9100.

08:12:27 1958 Na kursie 0-85, kontynuujemy wznoszenie 9100, Bieławija 19-58.

08:12:28 2P (Z naborem do dziewięciu, tak?) albo: (Z naborem do dziewięciuset?)

08:12:31 KBC Do 9100.

Komentarz: Kontakt innego samolotu (Białoruskiego 1958) z Kontrolerem Ruchu.

08:13:10 A (niezr.)

08:13:28 2P Ile?

08:13:30 A 2-5-2.

Komentarz: Nie wiemy kto wypowiedział słowa „2-5-2” i do czego się one odnosiły.

08:13:33 A (niezr.)

08:13:35 S nie mówiłam, że ja?

08:13:37 A (10 godzin)

08:13:39 KBC Nie, Basia (niezr.)

08:13:50 A (niezr.)

08:14:06 KRL Polish 1-0... Polish Air Force 1-0-1, for information at 06:11 Smolensk visibility 400 meters fog.

Komentarz: Kontroler informuje o mgle w Smoleńsku i widzialności na poziomie 400 metrów.

08:14:22 A (niezr.)

08:14:25 N Roger, Polish Air Force 1-0-1.

Komentarz: Nawigator informuje, że przyjął wcześniejszy komunikat.

08:14:30 KRL (niezr.) Dzień dobry, podchodzimy do punktu RATIN na 9600 metrów, na zmianę 3-4-0.

08:14:37 KRL Białoruski 19-58, kurs ASKIL.

08:14:40 1958 Kurs ASKIL, nabieramy 9100, Bieławija 19-58.

08:14:44 KRL Aerofłot 258, Mińsk-Kontrola, dzień dobry, kontrola wtórna, kod transpondera 51-31, na zmianę jaki poziom usłyszałeś?

08:14:50 285 3-4-0, jeśli można, Aerofłot 2-8-5.

08:14:50 N (niezr.)

08:14:53 2P Co?

08:14:54 N (niezr.)

08:14:54 KRL Aerofłot 285-ty, nabierajcie 340.

08:14:58 285 Nabieram poziom 3-4-0, SQUAWK 51-31 ustawiliśmy, gotowi na LETKI.

08:15:03 KRL Proszę, LETKI prosto.

08:15:05 285 I przyjmujemy kurs prosto na LETKI, Aerofłot 2-8-5.

Komentarz: Kontakt kontrolera i polecenia dla innych samolotów.

08:15:07 (N) To tak nie za dużo, co?

08:15:11 A (niezr.)

08:15:24 A (niezr.)

08:15:29 IP Mamy paliwo (niezr.).

08:15:42 A (niezr.)

08:15:59 A (niezr.).

08:16:11 2P A nie wiesz, czy (niezr.) z pogodą w kraju, co?

08:16:17 A (niezr.)

08:16:29 A (niezr.)

08:16:34 2P Ale 10-ta i mgła?

08:16:38 A (niezr.)

08:16:45 2P Daj tę rozpiszę (rozpiskę), (co ci wcześniej dałem).

08:16:48 A (niezr.)

08:16:52 A Jeszcze raz.

08:16:53 A (niezr.)

08:16:59 A (niezr.)

08:17:25 KRL Aerofłot 2-8-5, pracujcie Mińsk-Kontrola, 120-125.

08:17:31 285 120,125, wszystkiego dobrego, Aerofłot 285.

Komentarz: Załoga samolotu Aerofłot 285 żegna się z kontrolerem.

08:17:33 KBC (niezr.) Basiu.

08:17:40 KBC Nieciekawie, wyszła mgła, nie wiadomo, czy wylądujemy.

08:17:43 Stewardessa (S) Tak? (niezr.).

08:18:09 A A jeśli nie wylądujemy, to co?

08:18:13 KBC Odejdziemy.

08:18:14 A (niezr.)

08:18:17 A Jaką informację już posiadamy (niezr.) do Warszawy?

08:18:19 A Koło siódmej.

08:18:22 A Ile mamy paliwa?

08:18:24 2P Mamy około 13-12,5 tony.

08:18:32 A (niezr.)

08:18:32 2P Da radę!

08:18:33 A (niezr.).

08:18:49 KBC Może wylądował, może dowiedz się, czy jest mgła.

08:18:51 331 Mińsk-Kontrola, dzień dobry, Transaero 331, podchodzę do punktu ASKIL, poziom 9600, na zmianę 3.2.0.

08:18:52 A (niezr.)

08:19:02 KRL Dzień dobry, Transaero 3-3-1, Mińsk-Kontrola, kontrola wtórna, zezwalam kurs na LETKI, nabierajcie poziom 3-2-0, SQUAWK 51-35.

08:19:14 A Remek (niezr.), wiesz?

08:19:15 331 Kurs LETKI, nabieram 3-2-0, SQUAWK 51-35, Transaero 331.

Komentarz: Kontakt kontrolera z innym samolotem. „Remek (Niezr.), wiesz?” – niezidentyfikowany rozmówca z TU-154 nawiązuje kontakt z technikiem pokładowym JAK-a-40, który lądował w Smoleńsku kilkanaście minut przed TU-154.

08:19:17 A (niezr.).

08:19:24 KBC A później podejdziemy i zobaczymy.

08:19:24 2P Podejdziemy, zobaczymy.

08:19:43 2P Miałem tak, miałem tak. A jak już wylądowaliśmy (niezr.)

08:19:49 A (niezr.) tylko w Gdańsku mieliśmy (niezr.), a na Gdańsku (niezr.),

08:20:07 2P Tu jak by było 2-5-9, byłoby nawet lepiej, bo by było nie pod słońce.

Komentarz: Drugi pilot komentuje dlaczego kurs pasa 2-5-9 (zachodni) byłby lepszy.

08:20:12 A Mhm...

08:20:35 KBC 7-6.

08:20:36 IP 7-6.

Komentarz: 7-6, czyli obroty silników zostają ustawione na 76 procent.

08:20:37 A I jeden poziom zostaw.

Komentarz: Niezidentyfikowany rozmówca ostrzega by zostawić jeden poziom po to, żeby nie przegapić zniżania tylko wyrównać na poziomie danym przez kontrolera.

08:20:44 KBC A nawet 7-8.

08:20:45 IP 7-8.

08:20:54 A Jest 7-8.

Komentarz: Obroty zostają jednak ustawione na 78 procent.

08:20:56 S Aruś, zapinamy pasy?

08:20:59 KBC Pasy zapinamy.

08:21:08 A (niezr.).

08:21:17 2P Ty patrz po kierunku. Arek, wysokość po odległości ci czytać?

Komentarz: Drugi pilot zwraca się do dowódcy żeby utrzymywał kierunek, a on będzie kontrolował całe podejście, czyli patrzył czy wszystkie parametry są odpowiednie.

08:22:11 KRL Polish Air Force 1-0-1, position ASKIL, contact Moscow - Control on 128,8, good bye

Komentarz: Ostatni kontakt kontrolera z Mińska z TU-154. polecenie kontaktowania się z Kontrolą w Moskwie na częstotliwości 128,8.

08:22:18 A (niezr.).

08:22:19 N 128,8 Polish Air Force 1-0-1, thank you, bye.

08:22:28 KBC (niezr.).

08:22:31 A Słucham?

08:22:32 A (niezr.)

08:22:34 N Moscow - Control, Polish Air Force 1-0-1, good day, at FL 3900 feet, over ASKIL and we are ready for further descent.

Komentarz: Nawigator kontaktuje się z kontrolerem w Moskwie. Informuje na jakiej wysokości znajduje się samolot oraz, że jest w punkcie nawigacyjnym ASKIL i jest gotowy do dalszego zniżania.

08:22:35 2P W dół, panie Arek

08:22:39 KBC Mały gaz.

08:22:39 IP Mały gaz.

08:22:43 A Niezr.

08:22:45 KRL E... PLF 1-0-1, Moscow-Control, good morning, descent to 3600 meters and then contact... Korsaż frequency 124,0

Komentarz: Kontrola w Moskwie poleca zniżanie na 3600 metrów i wtedy kontakt z Kontrolą w Smoleńsku na częstotliwości 124,0.

08:22:45 A (Widać.)/(Witaj.)

08:22:46 A (niezr.)

08:23:00 N Descending 3600 meters and contact 124,0, PLF 1-0-1, thank you, bye.

Komentarz: Odpowiedź nawigatora, że zrozumiał ostatni komunikat i pożegnanie.

08:23:00 IP Dowódco.

08:23:01 N Dowódco.

08:23:01 A Panie kapitanie, czy jak już wylądujecie (niezr.), czy ja mogę się spytać?

08:23:08 KBC Bardzo proszę.

08:23:11 2P 3300, tak?

08:23:12 N 3600 metrów

08:23:14 2P Zgadza się.

08:23:15 A (niezr.)

08:23:16 N Będziemy mówić po rusku?

08:23:17 A (niezr.)

08:23:20 A To jest...

08:23:21 KBC Tak.

08:23:26 2P Pamiętaj, w metrach.

Komentarz: „Pamiętaj, w metrach”. Drugi pilot przypomina, że Rosjanie nie używają do określania wysokości stóp, tylko metrów.

08:23:27 A (niezr.)

08:23:29 KBC Korsaż-Start, polski 101, dzień dobry

08:23:33 KRL Polski 1-0-1. Korsaż odpowiedział.

Komentarz: Pierwszy kontakt TU-154 z kontrolą w Smoleńsku.

08:23:39 KBC Na dalszą prowadzącą, zmniejszamy wysokość 3600 metrów.

Komentarz: „Na dalszą prowadzącą” – chodzi o dalszą radiolatarnię na osi pasa lotniska w Smoleńsku. Dalsza jest oddalona od pasa startów i lądowań o sześć kilometrów

08:23:47 KRL Polish Foxtrot 1-0-1, pozostałość paliwa, ile macie paliwa?

08:23:55 KBC Pozostało 11 ton.

08:23:58 KBC 7-8.

08:23:59 IP 7-8.

Komentarz: Obroty silnika pozostają bez zmian.

08:23:59 KRL A jakie macie lotnisko zapasowe?

08:24:03 KBC Witebsk, Mińsk.

08:24:08 KRL Witebsk, Mińsk, prawidłowo?

08:24:10 KBC Prawidłowo zrozumiałeś.

08:24:12 KBC 8-0

08:24:13 IP 8-0

Komentarz: Obroty zostają zwiększone do 80 procent.

08:24:16 044 Chłopaki, Rafał z tej strony, przejdźcie na 123,45.

Komentarz: Początek korespondencji z JAK-iem-40.

08:24:20 A (niezr.)

08:24:20 KBC OK

08:24:22 KRL PLF 1-2-0-1, na Korsażu mgła, widzialność 400 metrów.

08:24:22 N Już mam.

08:24:23 2P Arek, ty gadaj, ja przejdę.

Komentarz: drugi pilot przechodzi na drugim radiu na częstotliwość JAKA-40.

08:24:33 KBC Zrozumiałem, proszę podać warunki meteo.

Komentarz: Dowódca prosi kontrolera ze Smoleńska o podanie warunków pogodowych.

08:24:37 2P Artur.

08:24:40 KRL Na Korsażu mgła, widzialność 400 metrów, 4-0-0 meters.

Komentarz: kontroler ze Smoleńska informuje o widzialności na poziomie 400 metrów.

08:24:48 2P Artur, jestem.

08:24:49 KBC Temperaturę i ciśnienie poproszę.

08:24:49 044 No witamy Ciebie serdecznie. Wiesz co, ogólnie rzecz biorąc, to pi..a tutaj jest. Widać jakieś 400 metrów około i na nasz gust podstawy są poniżej 50 metrów, grubo.

08:24:51 KRL Temperatura plus 2, ciśnienie 7-45, 7-4-5, warunków do lądowania nie ma.

Komentarz: Kontroler ze Smoleńska podaje temperaturę i ciśnienie.

08:25:01 KBC Dziękuję, no jeśli można to spróbujemy podejścia, ale jeśli nie, nie będzie pogody, to odejdziemy na drugi krąg.

08:25:04 2P A wyście wylądowali już?

08:25:05 044 No, nam się udało tak w ostatniej chwili wylądować. No, natomiast powiem szczerze, że możecie spróbować, jak najbardziej. Dwa APM-y są, bramkę zrobili, tak, że możecie spróbować, ale... Jeżeli wam się nie uda za drugim razem, to proponuję wam lecieć na przykład do Moskwy, albo gdzieś.

08:25:12 KRL 1-0-1, po próbnym podejściu wystarczy wam paliwa na zapasowe?

08:25:18 KBC Wystarczy.

08:25:19 KRL Zrozumiałem.

08:25:22 KBC Proszę o pozwolenie na dalsze zniżanie.

08:25:24 2P Dobra, przekażę to Arkowi, na razie, heja.

Komentarz: drugi pilot kończy rozmowę z JAK-iem-40 informacją, że przekaże dane o pogodzie dowódcy.

Komentarz od redakcji: APM - to przenośne reflektory ustawione na samochodach.

08:25:25 KRL 1-0-1, z kursem 40 stopni, zniżanie 1500.

08:25:28 044 No heja.

08:25:32 KBC 1500 z kursem 40 stopni.

Komentarz: Koniec kontaktu z JAK-iem-40, dowódca poleca zejście na 1500 metrów z kursem 40 stopni – zgodnie z komunikatem kontrolera ze Smoleńska.

08:25:37 KBC Mały gaz.

08:25:37 IP Mały gaz.

08:25:38 N 1500(niezr.)

08:25:41 2P 49.

08:25:43 A (niezr.)

08:25:48 A (niezr.)

08:25:51 A Areczku!

08:25:52 A Artur tam jest.

08:25:55 A (niezr.)

08:25:55 2P Na ich oko jakieś 400 widać, 50 metrów podstawy.

Komentarz: Drugi pilot relacjonuje czego na temat warunków pogodowych dowiedział się od załogi JAK-a.

08:25:57 A Ile?

08:25:59 A 400 metrów widać, 50 metrów podstawy (niezr.)

08:26:04 A (niezr.)

08:26:05 2P Nie, im się udało.

08:26:07 2P Mówi też, że mgła (niezr.)

08:26:11 A (niezr.)

08:26:17 KBC Panie dyrektorze, wyszła mgła...

08:26:19 KBC W tej chwili, w tych warunkach, które są obecnie, nie damy rady usiąść.

08:26:26 KBC Spróbujemy podejść, zrobimy jedno zajście, ale prawdopodobnie nic z tego nie będzie.

08:26:31 KBC Jak się okaże (niezr.), to co będziemy robili?

08:26:38 KBC Paliwa nam tak dużo nie wystarczy do tego (niezr.)

08:26:43 A No, to mamy problem... {dyrektor Kazana}

08:26:44 KBC Możemy pół godziny powisieć i odlecieć na zapasowe.

08:26:47 A Jakie zapasowe?

08:26:48 KBC Mińsk albo Witebsk.

08:27:03 2P Do ilu schodzimy?

08:27:05 2P Sześciuset?

Komentarz: Drugi pilot pyta do jakiej wysokości dostali zniżanie.

09:27:05 A 1500.

08:27:07 A 4900.

08:27:09 KBC Na 7-4-5.

08:27:11 2P Ile?

08:27:12 KBC 7-4-5.

08:27:15 A (niezr.)

08:27:17 2P 7-4-5, tak?

08:27:19 KBC 2 stopnie, 7-4-5.

08:27:21 A 2 stopnie?

08:27:23 IP 2 stopnie, 7-4-5.

Komentarz: Informacja o temperaturze i ciśnieniu w Smoleńsku.

08:27:25 A (niezr.).

08:27:31 A (niezr.).

08:27:32 A (niezr.).

08:27:34 A Mam.

08:27:45 KBC Spytaj Artura, czy grube są te chmury.

08:27:50 2P Ja nie wiem, czy oni będą, ten... Czy oni jeszcze będą.

08:27:52 2P Dobra, przejdę.

08:27:55 2P Artur, jesteś tam jeszcze?

08:27:58 A (niezr.)

08:27:58 Bort (niezr.) Zakończyłem zrzut, zniżanie na wschód.

Komentarz: Autorem tego komunikatu jest załoga innego samolotu.

08:28:02 A (niezr.)

08:28:04 Bort Pozwolili.

08:28:06 044 Jestem Remek.

08:28:08 2P A, Remuś, spytaj Artura, czy... A może ty wiesz, czy grube te chmury są?

08:28:22 A (niezr.)

08:28:33 A (niezr.)

08:28:40 2P Ile?

08:28:42 KBC 9-9, trzymaj.

08:28:44 2P 9-9.

Komentarz: Jeśli dobrze przetłumaczono ten fragment to chodzi o znaczne zwiększenie obrotów. Raczej powinno być 79 lub 89.

08:28:45 A (niezr.).

08:28:47 044 Około 400-500 metrów.

08:28:50 N Stanąć na kurs?

08:28:51 KBC Nie.

Komentarz: Dowódca może w automat wprowadzić kurs, albo zrobić to ręcznie. Tak właśnie decyduje.

08:28:51 N Około 400-500 metrów.

08:28:54 2P Ale to grubość?

08:28:57 A Widać.

08:29:00 044 Jesteś tam?

08:29:03 2P Ale grubość tych chmur 400-500 metrów?

08:29:08 044 Z tego co pamiętamy, na 500 metrach jeszcze byliśmy nad chmurami.

08:29:13 2P A... Na 500 metrach nad chmurami... Dobra, dobra, dzięki.

08:29:17 044 A... Jeszcze jedno... AMP-y są oddalone od progu pasa jakieś 200 metrów.

08:29:24 2P Dzięki.

08:29:27 2P AMP-y rozstawili.

08:29:29 2P Od progu pasa 200 metrów.

08:29:29 KBC Spytaj, czy Rosjanie już przylecieli.

08:29:34 2P A Rosjanie już przylecieli?

08:29:37 A (niezr.)

08:29:40 044 Ił dwa razy odchodził i chyba gdzieś odlecieli.

08:29:44 2P No, rozumiem, dzięki.

08:29:46 2P Słyszałeś?

08:29:46 KBC Fajnie.

08:29:47 KBC Kto tam jest?

08:29:51 2P U ciebie też?

08:29:53 A (niezr.)

08:29:57 KBC Tak, (Artku)/(Bartku)?

08:29:58 A On mówi...

08:29:58 2P Wysokościomierze 9-9-3 / 7-4-5

Komentarz: Informacja o ciśnieniu podana w hektopaskalach i milimetrach słupka rtęci.

08:30:01 N ILS niestety nie mamy. Kurs lądowania 2-5-9 ustawiony. ARK mamy przygotowane, 310/ 640, nastrojone. Piątka, szóstka, automat ciągu.

Komentarz: Komentarz: 310/640 – częstotliwości. „Piątka, szóstka” – urządzenia nawigacyjne. Automat ciągu odpowiedzialny za sterowanie prędkością samolotu w dalszej fazie lotu. Wszystko w automacie.

08:30:07 KBC 7-8

Komentarz: Obroty silnika.

08:30:10 KBC Korsaż, polski 101, utrzymujemy 1500.

Komentarz: Informacja dowódcy, że TU-154 utrzymuje wysokość 1500 metrów.

08:30:14 KRL Aaa... Polski 1-0-1, według ciśnienia 7-4-5, zniżanie 500.

Komentarz: Kontroler zezwala na zniżanie do 500 metrów według podanego wcześniej ciśnienia.

08:30:21 KBC Według ciśnienia 70405, schodzimy, 500 metrów, polski 101.

08:30:23 IP Jest 7-8.

08:30:25 A Robercik, ustawisz... Dziękuję.

08:30:26 KRL Polski 1-0-1, kurs 79.

08:30:31 KBC Kurs 79. Polski 101.

Komentarz: Załoga przyjmuje kurs na 79 stopni.

08:30:32 A Na razie nie ma decyzji prezydenta, co dalej robić. {dyrektor Kazana}

08:30:35 A (niezr.)

08:30:37 N Yyy... do 500 dostaliśmy zgodę, czyli do...

Komentarz: nawigator informuje o zgodzie na zejście do 500 metrów czyli wysokości kręgu.

08:30:41 KBC Tak.

08:30:42 KBC Do wysokości kręgu.

08:30:43 2P Do wysokości kręgu.

08:30:45 2P Najgorsze tam jest, że jest dziura, tam są chmury i wyszła mgła.

Komentarz: Nie jest jasne o jakiej dziurze mówi drugi pilot.

08:30:45 A (niezr.)

08:30:52 A (niezr.)

08:30:54 2P No i...

08:30:54 KBC Co z nami, Basiu?

08:30:55 A (niezr.)

08:30:58 2P Do 500 metrów.

08:31:00 KBC Dobra.

08:31:01 N Yyy... Piątka, szóstka, automat ciągu.

08:31:03 KBC Piątka, szóstka przygotowane i zostaję bez automatu.

Komentarz: Automat sterowania ciągu nie jest jeszcze włączony

08:31:05 A Podchodzi do lądowania.

08:31:07 2P Wychodzi, że aaa... TAWS, wystarczy, żeby Ziętas wprowadził.

Komentarz: Być może załoga zdawała sobie, że TAWS się włączy ponieważ lotniska w Smoleńsku nie ma w bazie danych. System TAWS widzi wtedy to jako zwykły teren - pole lub łąkę - i odczytuje podejście do lądowania jak uderzenie w ziemię. Z tego zapisu jednak nie można wysnuć wniosku, o co chodzi załodze.

08:31:10 2P (niezr.)

08:31:19 N I w tym momencie mamy 5 mil od centralnej.

Komentarz: Informacja nawigatora, że samolot znajduje się pięć mil od osi centralnej, gdzieś z boku.

08:31:28 A (niezr.).

08:31:50 A (niezr.).

08:31:55 2P Tak, a jesteśmy 5 mil gdzie?

08:31:56 N Z boku.

08:31:57 2P (niezr.).

08:31:57 KRL PLF 1-0-1, tu Korsaż.

08:32:01 KBC Odpowiadamy.

08:32:02 KRL Zajęliście 500 metrów?

08:32:05 KBC Na razie nie, 1000, schodzimy.

Komentarz: Dowódca informuje kontrolera, że schodzi do 500 metrów.

08:32:08 KRL Zrozumiałem.

08:32:12 A (niezr.)

08:32:14 A (niezr.).

08:32:15 A (niezr.).

08:32:16 A (niezr.).

08:32:55 KBC Podchodzimy do lądowania. W przypadku nieudanego podejścia, odchodzimy w automacie.

08:32:58 IP W automacie.

08:33:01 2P Dasz, Arek (niezr.).

08:33:23 A Paliwo.

08:33:25 IP Aktualnie mamy 12 ton.

08:33:29 A 200 metrów.

Komentarz: Informacja o 200 metrach odnosi się być może do innego samolotu bo TU-154 jest w tej chwili powyżej 500 metrów.

08:33:40 KRL PLF 1-0-1, wysokość 500?

08:33:45 KBC Podchodzimy do 500 metrów.

08:33:47 KRL Zrozumiałem.

08:33:57 A (niezr.)

08:33:59 A (niezr.)

08:34:07 KBC 7-0.

08:34:08 IP 7-0.

Komentarz: Polecenie obniżenia obrotów do 70 procent.

08:34:17 KBC Odblokuj gazy.

Komentarz: Żeby automat mógł nimi sterować blokada musi być zdjęta, nie może być na nich oporu.

08:34:18 IP 7-0 ustawione i gazy odblokowane.

08:34:21 KBC Automat.

08:34:22 IP I automat włączony.

08:34:27 A 400 redukuję.

08:34:32 2P Jest 400.

Komentarz: Do automatu zostaje wprowadzona prędkość jaką ma utrzymywać 400 km/h. Sam wprowadziłbym identyczną.

08:34:34 KBC (niezr.)

08:34:35 2P 3-8-0.

Komentarz: Prędkość do wypuszczenia podwozia.

08:34:43 A Podwozie.

08:34:45 Sygnał dźwiękowy, F=500 Hz.

08:34:47 A 6.

Komentarz: Zapewne chodzi o redukcję prędkości do 360 km/h.

08:34:50 KRL PLF 1-0-1, 500 zajęliście?

08:34:54 KBC Zajęliśmy, 500 metrów.

08:34:56 KRL 500 metrów, na wojskowym lotnisku lądowanie wykonywaliście?

08:34:56 KBC Klapy 15.

08:34:57 A Zapaliła.

08:35:02 KBC Tak, oczywiście.

08:35:04 KRL Reflektory z lewej, z prawej, na początek pasa.

08:35:11 KBC Zrozumiałem.

08:35:11 IP Dowódco, pokład gotowy do lądowania.

Komentarz: Wszystko w przygotowaniu do lądowania odbywa się zgodnie z procedurą

08:35:14 KBC Dziękuję.

08:35:14 KRL 1-0-1, wykonujecie trzeci, radialna 19.

08:35:19 KBC Wykonujemy trzeci, polski 101

Komentarz: Załoga wykonuje trzeci zakręt po kręgu pod kątem 19 stopni.

08:35:21 A 3-3-0

Komentarz: Prędkość.

08:35:22 KRL Polski 101, i od 100 metrów być gotowym do odejścia na drugi krąg.

08:35:29 KBC Tak jest.

08:35:41 IP I kran podwozia do neutrum poproszę.

08:35:46 A (niezr).

08:35:59 N 0-7 mil od osi.

Komentarz: Należy to odczytywać 0,7 mili do osi pasa.

08:36:25 N 0-1

Komentarz: Zbliżają się do osi.

08:36:34 A Klapy.

08:36:35 2P Klapy 28 (niezr).

08:36:36 A (niezr).

08:36:42 A (niezr).

08:36:43 A (niezr).

08:36:45 A (niezr).

08:36:47 A (niezr).

08:36:48 A (niezr).

08:36:56 A (niezr).

08:37:01 044 Arek, teraz widać 200.

08:37:01 KBC Klapy.

08:37:03 A (niezr).

08:37:04 KBC Dzięki.

08:37:18 A (niezr).

08:37:23 KBC I wykonujemy czwarty, polski 101.

08:37:26 KRL 101, wykonujcie czwarty.

Komentarz: TU-154 wykonuje czwarty zakręt.

08:37:38 A (niezr).

08:38:00 A Wkurzy się jeśli jeszcze (niezr.).

08:38:02 A (niezr).

08:38:20 N Pół mili nam zostało

Komentarz: Pół mili do osi pasa.

08:38:35 KBC Klapy 3-6.

08:38:37 2P I redukuję 300.

Komentarz: Prędkość zredukowana do 300 km/h.

08:38:49 2P I klapy 36, mamy 2-8

08:38:55 2P (niezr.).

08:38:56 KBC Już.

08:38:58 2P Klapy 36.

08:39:00 N Jadą.

08:39:02 N Kabina. Sterowanie przednim podwoziem mamy włączone. Mechanizacja skrzydeł.

Komentarz: Nawigator zgodnie z procedurą czyta „Kartę” przed lądowaniem.

08:39:07 A Mechanizacja skrzydła przeznaczona jest do (niezr). {Głos w tle czytania karty - gen. Błasik.}

08:39:07 KBC Klapy 36.

08:39:08 KRL 101-y, odległość 10, wejście na ścieżkę.

Komentarz: TU-154 jest 10 kilometrów od pasa startów i lądowań, wchodzi na ścieżkę zejścia.

08:39:10 N Statecznik.

08:39:12 KBC Minus 3.

08:39:13 N Zaciążacze przelotowe.

08:39:14 KBC Odłączone, świecą.

08:39:16 N Interceptory.

Komentarz: Interceptory to hamulce aerodynamiczne.

08:39:16 KBC Schowane, nie świecą.

08:39:17 N Reflektory.

08:39:20 KBC Włączone i wypuszczone.

08:39:22 N Podwozie.

08:39:22 IP Wypuszczone.

08:39:23 A (niezr). {Głos w tle czytania karty}

08:39:23 N Wentylatory kół.

08:39:24 IP Włączone.

08:39:25 N I sterowanie przednim podwoziem.

08:39:26 KBC Włączone na 10.

Komentarz: Sterowanie przednim podwoziem włączone na 10 stopni

08:39:28 N Dziękuję, karta zakończona.

Komentarz: Obowiązkowe odczytywanie karty zostaje zakończone. Wszystko odbywa się zgodnie z procedurą.

08:39:30 KRL 8 na kursie i ścieżce.

Komentarz: Kontroler informuje o tym, że TU-154 ma osiem kilometrów do pasa i jest na właściwej ścieżce.

08:39:33 KBC Podwozie, klapy wypuszczone, polski 101.

08:39:37 KRL Pas wolny.

08:39:39 A (niezr).

08:39:40 KRL Lądowanie dodatkowo 120 - 3 metry.

Komentarz: Kontroler podaje wartość wiatru do lądowania.

08:39:41 A (niezr).

08:39:45 KBC Dziękuję.

08:39:49 KRL Podchodzicie do dalszej, na kursie i ścieżce, odległość 6.

Komentarz: Kontroler informuje, że podchodzą do tej dalszej radiolatarni.

08:39:50 Sygnał dźwiękowy, F=845 Hz.. Dalsza prowadząca.

Komentarz: kiedy przelatuje się nad dalszą radiolatarnią prowadzącą to w samolocie jest odpowiedni sygnał dźwiękowy.

08:39:52 A Dalsza.

08:39:54 KBC (niezr).

08:39:57 A 400 metrów.

Komentarz: Chodzi o wysokość na jakiej znajduje się samolot.

08:40:02 A (niezr).

08:40:06 TAWS TERRAIN AHEAD

08:40:13 KRL 4 na kursie i ścieżce.

Komentarz: Kontroler informuje, że mają cztery kilometry do pasa, są na właściwym kursie i ścieżce. TAWS zniżanie interpretuje jako lot ku ziemi i zaczyna donosić o zagrożeniu.

08:40:16 KBC Na kursie i ścieżce.

08:40:18 A (niezr).

08:40:19 N 300.

08:40:22 A (250 metrów).

08:40:24 N (250).

08:40:26 KRL 3 na kursie i ścieżce.

Komentarz: Kontroler informuje, że TU-154 ma trzy kilometry do pasa.

08:40:29 A (niezr).

08:40:31 KRL Reflektory włączcie.

08:40:32 TAWS TERRAIN AHEAD.

08:40:32 N 200.

08:40:34 KBC Włączone.

08:40:37 N 150.

08:40:38 KRL 2 na kursie i śnieżce.

Komentarz: Kontroler informuje, że TU-154 ma dwa kilometry do pasa. Nawigator podaje wysokość 150 metrów.

08:40:39 TAWS TERRAIN AHEAD, TERRAIN AHEAD.

08:40:41 A 100 metrów.

08:40:42 N 100.

08:40:42 TAWS PULL UP, PULL UP.

08:40:44 TAWS PULL UP, PULL UP.

08:40:46 TAWS TERRAIN AHEAD, TERRAIN AHEAD.

08:40:48 N 100.

08:40:49 2P W normie.

08:40:49 N 90.

08:49:49 TAWS PULL UP, PULL UP.

08:40:50 N 80.

08:40:50 2P Odchodzimy.

08:40:51 Sygnał dźwiękowy, F = 400 Hz. (Wysokość niebezpieczna)

08:40:51 TAWS PULL UP, PULL UP.

08:40:51 N 60.

08:40:52 N 50.

08:40:52 KRL Horyzont 101.

Komentarz: Kontroler po raz pierwszy nakazuje załodze TU-154 wyrównanie samolotu do położenia horyzontalnego.

08:40:53 N 40.

08:40:53 TAWS PULL UP, PULL UP.

Komentarz: System TAWS kolejny raz alarmuje o zagrożeniu. Komenda Pull Up, czyli "w górę".

08:40:54 N 30.

08:40:54 KRL Kontrola wysokości, horyzont.

08:40:55 N 20.

08:40:56 Sygnał dźwiękowy, F=400 Hz. ABSU.

08:40:56 Sygnał dźwiękowy, F=800 Hz. Bliższa prowadząca.

08:40:56 Sygnał dźwiękowy, F=400 Hz. ABSU.

08:40:56 TAWS PULL UP, PULL UP.

08:40:57 Sygnał dźwiękowy, F=400 Hz. ABSU.

Komentarz: ABSU oznacza sygnały autopilota. Dwa pierwsze sygnały to kolejno: odłączenie kanału podłużnego autopilota (pociągnięcie za stery) oraz odłączenie kanału poprzecznego autopilota (ręczne dodanie gazu).

08:40:58 TAWS PULL UP, PULL UP.

08:40:59 Odgłos zderzenia z drzewami.

08:41:00 2P Kur.. mać!

08:41:00 TAWS PULL UP, PULL

08:41:02 KRL Odejście na drugi krąg!

08:41:02 A Krzyk Ku...aaaa.....

08:41:05 KONIEC ZAPISU

Pilota 36. pułku specjalnego Grzegorza Pietruczuka wysłuchał Łukasz Orłowski

CZYTAJ WIĘCEJ NA TEMAT UJAWNIONYCH STENOGRAMÓW - www.tvn24.pl/czarneskrzynki

Źródło: tvn24.pl