Pod koniec marca prokurator krajowy Dariusz Korneluk przyznał na antenie TVN24, że "nie wyklucza" powołania zespołu śledczego do zbadania tej afery. I teraz taki zespół, jak ustalili reporterzy tvn24.pl i "Superwizjera" TVN, został powołany w Prokuraturze Regionalnej w Warszawie i właśnie zaczął pracę. Potwierdził to nam jej rzecznik, prok. Mirosław Jerzy Iwanicki.

- Aktualnie trwa także zbieranie informacji o innych postępowaniach prowadzonych w kraju, które mogłyby zostać przez nas przejęte - przekazał prok. Iwanicki.

Słowa rzecznika oznaczają, że do Warszawy są lub wkrótce będą przywożone akta wszystkich postępowań dotyczących nieprawidłowości w instytucji dzielącej co roku miliardy na granty przeznaczone na badania i rozwój.

Stanie się tak, by prokuratorzy mogli przeanalizować i zdecydować, którymi wątkami zajmą się w pierwszej kolejności. Oficjalnie wiemy, że wśród tych śledztw jest również to, w którym doszło już do pierwszych głośnych zatrzymań. Początkowo prowadzono je w Prokuraturze Regionalnej w Lublinie.

"W postępowaniu tym aktualnie jest 19 podejrzanych" - tylko taką informację ujawnił nam prok. Iwanicki, odmawiając odpowiedzi m.in. na pytania, jakie dokładnie i wobec kogo w tej sprawie zostały przedstawione zarzuty karne.

CZYTAJ TEŻ: NIK ZAWIADAMIA PROKURATURĘ W SPRAWIE NCBR. WSKAZUJE NA MINISTRA I SZEFA PARTII >>>

Mały świadek koronny

W pierwszych dniach marca informowaliśmy na łamach tvn24.pl o zatrzymaniach w tym śledztwie. Policjanci z Centralnego Biura Śledczego założyli wtedy kajdanki Krzysztofowi B., bliskiemu znajomemu wielu polityków Zjednoczonej Prawicy, który w 2023 roku pełnił funkcję prezesa spółki zależnej NCBR Investment Fund, a w przeszłości był też jednym z doradców dyrektora NCBR.

W tym samym czasie policjanci zatrzymali trzy inne osoby, w tym Annę O. - prezes spółki specjalizującej się w opracowywaniu wniosków o wielomilionowe granty.

Zatrzymania były efektem pracy policjantów z CBŚ, którzy wcześniej przekonali przestępcę do zeznań składanych w trybie artykułu 60 Kodeksu karnego. Mówiąc prościej: zdobyli małego świadka koronnego, który zaczął sypać polityczno-mafijny układ wokół NCBR

twierdzi rozmówca tvn24.pl.

Według jego relacji, potwierdzonej w innym źródle z Prokuratury Krajowej, mechanizm polegał na przygotowywaniu dla firm słupów wniosków o milionowe dotacje i dbaniu, by zostały one pozytywnie rozliczone przez pracowników NCBR.

Jeszcze w marcu - gdy sąd zdecydował o aresztowaniu czwórki zatrzymanych - rzeczniczka Prokuratury Regionalnej w Lublinie przekazała informację, że były prezes NCBR Investment Fund usłyszał zarzut wyłudzenia 8 milionów złotych, działając w ramach zorganizowanej grupy przestępczej.

Niemal równolegle istotnych ustaleń dokonywali wtedy policjanci z drugiego końca kraju - ze Szczecina. Efekty ich pracy również zostały przekazane do Prokuratury Regionalnej w Warszawie.

Do tego wątku jeszcze wrócimy.

Nagrania i miliony

Sam Krzysztof B. w roli prezesa NCBR Investment pojawił się w styczniu ubiegłego roku, gdy nad tą instytucją kontrolę polityczną sprawowała (na mocy opisanej w tvn24.pl umowy koalicyjnej z PiS) nieistniejąca już Partia Republikańska, kierowana przez europosła Adama Bielana (dziś w PiS). Krzysztof B. utrzymał się w fotelu prezesa NCBR Investment jedynie przez trzy miesiące.

Stało się tak, ponieważ dziennikarze zaczęli ujawniać podejrzane okoliczności, w których przyznano dwie ogromne dotacje: o wartości 123 milionów i 55 milionów złotych.

Ta pierwsza została przyznana białostockiej spółce na realizację projektu "cyberbezpieczeństwa podmorskiego", choć nie spełniała ona kryteriów - kwota dotacji była zbyt duża.

Mniejszą przyznano spółce, która powstała na dziesięć dni przed konkursem, w którym eksperci jej pomysł ocenili najniżej.

Posłowie Dariusz Joński i Michał Szczerba ujawnili na początku ubiegłego roku, że Krzysztof B. był w przeszłości wspólnikiem właściciela spółki, która otrzymała 123 miliony. Zaś Anna O. - zatrzymana w marcu wraz z Krzysztofem B. - miała powiązania ze spółką, która otrzymała 55 milionów.

Osoby kontrolujące obydwie firmy miały z kolei powiązania z politykami Zjednoczonej Prawicy, na przykład z nadzorującym NCBR ówczesnym wiceministrem funduszy i polityki regionalnej Jackiem Żalkiem oraz z samym Adamem Bielanem.

CZYTAJ TEŻ: "BYŁ PODZIAŁ W PARTII. MÓWIŁEM KACZYŃSKIEMU, ŻE TRZEBA ROZWAŻYĆ WYBORY KORESPONDENCYJNE"

W marcu ubiegłego roku media zaczęły także ujawniać fragmenty stenogramów z potajemnie wykonywanych nagrań polityków i urzędników związanych z NCBR. Fakt, że takie nagrania istnieją, potwierdził w ekskluzywnym wywiadzie udzielonym dziennikarzom tvn24.pl były wiceminister Jacek Żalek.

Nieoficjalnie wiadomo, że nagrań dokonywał właśnie Krzysztof B., krótkotrwały prezes NCBR Investment Fund. Jedno z najważniejszych nagrań miało dotyczyć operacji o kryptonimie "Czarny węgiel", która miała zapewnić partii dowodzonej przez Adama Bielana finansowanie po ewentualnej przegranej w wyborach przez obóz Zjednoczonej Prawicy - finansowanie dzięki grantom z NCBR dla związanych z tym środowiskiem spółek.

ZOBACZ TEŻ: ADAM BIELAN PRZED KOMISJĄ ŚLEDCZĄ >>>

Na łamach tvn24.pl ujawniliśmy też przed rokiem, że niespełna 40-letni (obchodzi urodziny za tydzień) Krzysztof B., absolwent Politechniki Wrocławskiej na kierunku inżynieria oprogramowania i telekomunikacji, zanim objął funkcję w NCBR Investment Fund, był związany z kilkudziesięcioma różnymi podmiotami, w tym z wrocławską spółką Data Techno Park. Zawiadomienie dotyczące działalności właśnie tej spółki złożył do Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz prokuratury osobiście Jarosław Kaczyński jeszcze w 2013 roku.

Ta spółka - za 100-milionową dotację z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości - miała zbudować serwerownię dla wrocławskiej uczelni medycznej. W wyniku zawiłych działań uczelnia straciła kontrolę właścicielską nad spółką, o czym właśnie prokuraturę i ABW poinformował osobiście Jarosław Kaczyński. Zarzuty w tej sprawie usłyszał m.in. były rektor uczelni. Sam Krzysztof B., choć pełnił w spółce różne funkcje, nie usłyszał zarzutów, a dziesięć lat później pojawił się w NCBR Investment Fund. 

Pralnia w kantorze

Jak wskazaliśmy wyżej, do Prokuratury Regionalnej w Warszawie ściągnięto także akta śledztwa prowadzonego przez policjantów specjalizujących się w ściganiu przestępstw gospodarczych ze Szczecina. Pracując nad sprawą dotyczącą kantoru wymiany walut, w którym podejrzewali pranie pieniędzy, niespodziewanie zdobyli ważnego świadka ujawniającego kulisy funkcjonowania NCBR.

Fragmenty jego zeznań ujawnili rok temu dziennikarze "Gazety Wyborczej". Świadek ten przyznał śledczym, że otrzymał dofinansowanie z NCBR na "innowacyjny" projekt kamizelki leczącej mukowiscydozę i inne choroby płuc. Sam przed śledczymi określił to jako "jedną wielką lewuchę".

Grant wynosił milion, jakoś tak. Dało mi go Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. (...) Taki dziwaczny projekt, na który można było dostać mnóstwo pieniędzy

fragment zeznań opublikowanych przez "Gazetę Wyborczą".

W tym szczecińskim śledztwie pojawiły się dokładnie takie same nazwiska jak w śledztwie lubelskim. A także ten sam mechanizm: fikcyjne projekty zakładane na firmy słupy, które otrzymywały milionowe granty. Ważnym odkryciem szczecińskich policjantów był również mechanizm wyprowadzania pieniędzy z dofinansowanych spółek.

- Pieniądze były wyprowadzane ze spółek poprzez przelewy do kantoru. Ten zamieniał je, po potrąceniu swojej marży, na euro i dolary wypłacane już w gotówce. Gotówkę trudno śledzić, to nie są przelewy - mówi tvn24.pl śledczy, zastrzegający swoją anonimowość.

W ten sposób miliony złotych miały trafiać do osób z najpoważniejszych w kraju środowisk przestępczych stojących za firmami słupami. Wśród nich są osoby zamieszane w poważne przestępstwa kryminalne, jak również w ponadgraniczne oszustwa na podatku VAT sięgające setek milionów złotych.