Cud nad Wisłą: budynki nad ziemią

Najnowocześniejszy park kulturowy w Polsce, z interaktywną ekspozycją, ma powstać w Ossowie pod Wołominem na setną rocznicę Bitwy warszawskiej. W miejscu, w którym Polacy w sierpniu 1920 roku zatrzymali ofensywę bolszewików na Europę, co roku odbywają się inscenizacje walk. Władze okolicznych gmin chcą, by to miejsce przyciągało tłumy zwiedzających nie tylko w połowie sierpnia, lecz także przez cały rok.

Wehikuł czasu

Nad koncepcją parku pracuje Mirosław Nizio, który do miejsc pamięci ma nietypowe podejście: wierzy, że mogą stać się wehikułami czasu. Projektuje ekspozycje tak, by zwiedzający je mogli poczuć historię na własnej skórze. Nizio jest autorem słynnej ekspozycji w Muzeum Powstania Warszawskiego, Interaktywnego Centrum Nauki w Łodzi, Muzeum Współczesnego we Wrocławiu, "Kamiennego Piekła" na terenie obozu w Gross-Rosen oraz mauzoleum w Michniowie, które upamiętni pacyfikację polskich wsi w czasie II wojny światowej.

Wystawy jego autorstwa zaskakują dotykowymi panelami, szybami dźwiękowymi, nagraniami z dawnych czasów, a nawet zapachami (w mauzoleum w Michniowie będzie można poczuć zapach spalonego drewna). Architekt właśnie przedstawił władzom Wołomina wstępną koncepcję budynków, które będą sercem parku kulturowego w Ossowie. Mają stanąć w centrum wsi. Dziś znajduje się tu m.in. stary budynek straży pożarnej.

Muzeum będzie się unosić nad ziemią

Trzy podłużne budynki, z początku równoległe wobec siebie, będą się stopniowo rozgałęziać na boki. Założeniem projektanta jest, żeby od strony pola bitwy unosiły się nad ziemią, niczym armaty. Mirosław Nizio przyznaje, że wojenne skojarzenia miały wpływ na ich bryłę.

- Obiekt powinien jednoznacznie określić wymowę tego miejsca, być dynamiczny, kojarzyć się z walką i zwycięstwem - tłumaczy projektant.

Z tarasów obejrzymy bitwę

Z przeszklonych budynków i przejść między nimi będzie się otwierać widok na pole bitwy. Z kolei z tarasów widokowych, które powstaną na dachach na wysokości 17 m, będzie można oglądać coroczne inscenizacje walk.

Oprócz muzeum w budynkach znajdzie się miejsce m.in. na sale konferencyjne i dydaktyczyne oraz sklep z pamiątkami. W bezpośrednim sąsiedztwie muzeum znajdzie się plac, nowy kościół z plebanią, a być może także dom kombatanta. Stary budynek straży miałby zostać zburzony. Nowy powstanie na północ od muzeum. W jego sąsiedztwie będzie też miejsce na hotel dla turystów.

Burmistrz Wołomina Jerzy Mikulski jest zachwycony projektem.

- Budynki doskonale wkomponowują się w krajobraz Ossowa. Rozgałęziają się na kształt litery "V", która nawiązuje do wiktorii nad bolszewikami - tłumaczy. - Są skierowane w stronę najważniejszych punktów w Ossowie: miejsca w którym zginął ksiądz Skorupka, miejsca w którym Rosjanie dotarli najbliżej w okolicę Warszawy i pola, na którym rozegrała się bitwa - wylicza.

Pancerny "Mściciel" i kolejka

Mirosław Nizio zaprojektuje także atrakcje na polach Ossowa. W planach jest odtworzenie krajobrazu bitwy - są tu pozostałości po okopach i wzgórza, które były placówkami wojskowymi, np. wzgórze 617, które było siedzibą polskiego sztabu. Na terenie parku powstaną ścieżki spacerowe i ekspozycja militariów - atrakcją mógłby się stać zrekonstruowany pociąg pancerny "Mściciel". Z Zielonki do pobliskiego Okuniewa mogłaby jeździć też kolejka wąskotorowa.

Park na setną rocznicę bitwy

Budowa obiektu ma kosztować około 60 mln zł. Do tego dochodzi kilkumilionowy koszt eksponatów. Gminy będą starać się o dofinansowanie projektu, widzą szansę m.in. we współpracy z rządem. Projektem jest zainteresowany m.in. marszałek Bronisław Komorowski.

- Jeśli zaczniemy przygotowania w 2010 roku, to na obchody setnej rocznicy muzeum powinno być gotowe - ocenia Jerzy Mikulski.

Już teraz udało się uzyskać 80 proc. dotację z funduszu norweskiego na projekt parku (jego koszt to ok. 100 tys. zł). O tym, że gminie naprawdę zależy na stworzeniu w Ossowie historycznej atrakcji, świadczą przygotowywane rozwiązania prawne. Na czwartkowej sesji rady gminy samorządowcy zdecydują o objęciu planem miejscowym terenu, na którym ma powstać muzeum. Planem chcą objąć także pozostałą część pola bitwy.

- Teren parku na pewno nie zostanie zabudowany - zapewnia wiceburmistrz Krzysztof Antczak.

Projekt może objąć całą Polskę

Prace nad programem "Ossów - Wrota Bitwy Warszawskiej" trwają od 2005 roku. Wtedy Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zbytków zaproponował ochronę pola bitwy pod Ossowem przez powołanie parku kulturowego. W 2006 roku o powołanie parku postanowiły zabiegać wspólnie Wołomin i Zielonka. Następnie do projektu przystąpiła gmina Kobyłka.

Burmistrz Wołomina chce, żeby projekt stał się początkiem ogólnopolskiego programu, który upamiętni wydarzenia wojny polsko-bolszewickiej i zwycięstwo Polski w 1920 roku. Planowane jest włączenie do niego co najmniej kilku miast: Nasielska, Mińska Mazowieckiego, Modlina, Radzymina, Wólki Radzymińskiej czy Warki.

Źródło: tvnwarszawa.pl