"Pogłoski o śmierci gotówki są mocno przesadzone"

Według wiceprezes ZBP, Polacy wciąż traktują gotówkę jako istotny element bezpieczeństwa finansowego, zwłaszcza w okresach niepewności.

- Pogłoski o śmierci gotówki są mocno przesadzone. Cały czas ma się ona dość dobrze i mimo coraz większej popularności płatności bezgotówkowych, nadal chętnie z niej korzystamy. Dla wielu osób, to kwestia przyzwyczajenia, wygody albo braku możliwości dokonania płatności kartą czy BLIK-iem – wskazała Wachnicka.

Jak zaznaczyła, wyjątkowe zainteresowanie gotówką było zauważalne zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych, takich jak pandemia COVID-19 czy wybuch wojny w Ukrainie.

- W takich momentach obserwowaliśmy wyraźny wzrost wypłat gotówkowych. Klienci zabezpieczali się na wypadek nieprzewidzianych okoliczności, choć nie po to, by używać gotówki na co dzień, ale by mieć do niej dostęp w razie potrzeby – wyjaśniła.

Według danych przytaczanych przez ZBP, już 75 proc. transakcji detalicznych w Polsce realizowanych jest bezgotówkowo. Zdaniem Wachnickiej, to zasługa dobrze rozwiniętej infrastruktury płatniczej, której dynamiczny rozwój był możliwy m.in. dzięki programowi Polska Bezgotówkowa. Program ten pozwolił wielu punktom handlowo-usługowym na bezpłatne wyposażenie się w terminale płatnicze.

- Rynek terminali płatniczych w Polsce jest dziś bardzo dobrze nasycony. Praktycznie wszędzie możemy zapłacić kartą, a jeśli nie kartą, to BLIK-iem – nawet u najmniejszych przedsiębiorców, którzy nie zawsze mają terminal, ale akceptują płatności mobilne. To sprawia, że płacenie bezgotówkowo jest po prostu szybsze i wygodniejsze, a dodatkowo bezpieczne – podkreśliła wiceprezes ZBP.

Dodała, że niemal wszystkie terminale w Polsce wyposażone są już w funkcję płatności zbliżeniowej, co jeszcze bardziej zwiększa komfort korzystania z bezgotówkowych metod płatności.

Wachnicka odniosła się również do obiegowej opinii o malejącej liczbie bankomatów. Jak wyjaśniła, spadek ten w dużej mierze wynikał ze zmiany metodologii raportowania przez Narodowy Bank Polski, który usunął z rejestrów urządzenia liczone wcześniej podwójnie – zarówno przez bank, jak i operatora zewnętrznego.

- Faktyczna liczba urządzeń dostępnych dla klientów nie zmniejszyła się w sposób znaczący. Co więcej, rośnie liczba tzw. recyklerów, czyli bankomatów z funkcją wpłatomatu. Są one bardziej ekonomiczne i efektywne, ponieważ gotówka wpłacana przez klientów może być ponownie wypłacona innym użytkownikom bez konieczności częstego uzupełniania urządzenia – wskazała.

Dodała także, że liczba bankomatów może się okresowo zmieniać, zwłaszcza w sezonie wakacyjnym, gdy w miejscowościach turystycznych ustawiane są dodatkowe urządzenia, co może chwilowo zwiększać statystyki.

Wzrost wartości gotówki w obiegu to – zdaniem Wachnickiej – wynik kilku zjawisk: po pierwsze, wyzwań o charakterze nadzwyczajnym, które skłaniają ludzi do trzymania gotówki jako zabezpieczenia, a po drugie – wpływu inflacji, która zwiększa wartość nominalną środków znajdujących się w obiegu. Trzecim czynnikiem są rosnące depozyty klientów, które także wliczane są do szerokiego agregatu pieniądza w obiegu, raportowanego przez NBP.

Zgodnie z danymi Narodowego Banku Polskiego na koniec kwietnia tego roku wartość banknotów i monet pozostających w obiegu wyniosła 427 mld 981,7 mln zł z czego wartość banknotów wynosiła 421 mld 145,5 mln zł a wartość monet 6 mld 836,2 mln zł.

Pięć lat temu w kwietniu 2020 roku wartość banknotów monet w obiegu wynosiła 289 mld 300,1 mln zł z czego banknotów wynosiła 284 mld 119,1 mln zł a monet 5 mld 181 mln zł. Z kolei 10 lat temu w 2015 roku wartość banknotów i monet wynosiła 146 mld 254,8 mln zł z czego banknotów wynosiła 142 mld 468,9 mln a monet 3 mld 785,9 mln zł.