Polska polityka wobec Białorusi będzie po zwycięstwie PiS zależeć od stosunków Mińska z Unią Europejską, ale mimo to w stosunkach dwustronnych może dojść do pewnych zmian – ocenili dwaj niezależni komentatorzy białoruscy.
- Politykę zagraniczną w krajach UE ustala się drogą konsensusu, a Bruksela jest jej koordynatorem. Z tego punktu widzenia Polska jest niezupełnie samodzielna w polityce zagranicznej. Zwycięstwo w wyborach tej czy innej partii w dowolnym kraju UE nie oznacza zmiany jego polityki zagranicznej – podkreślił Waler Karbalewicz.
Polska silniej wspierała Białoruś za PiS
Inny politolog Alaksandr Kłaskouski zwrócił uwagę, że wśród białoruskich komentatorów panuje pogląd, że jak PiS był poprzednio u władzy za prezydenta Lecha Kaczyńskiego, to Polska silniej wspierała białoruską opozycję i społeczeństwo obywatelskie - właśnie wtedy powstała nadająca z polski niezależna telewizja białoruskojęzyczna Biełsat i utworzono program stypendialny Kalinowskiego dla represjonowanych studentów.
- Są przeprowadzane paralele, że może i teraz dojdzie do mocniejszego wspierania opozycji i społeczeństwa obywatelskiego Białorusi. Ale myślę, że nie jest to tak jednoznaczne, bo nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki – powiedział Kłaskouski.
Inny kontekst polityczny
Zgodził się z nim Karbalewicz. - Niezupełnie można to porównywać. Politykę zagraniczną prowadzi się w międzynarodowym kontekście, a wtedy był inny. Nie było takiego konfliktu między Rosją i Zachodem, nie było kryzysu ukraińskiego i stosunek UE do Białorusi był inny – zaznaczył.
Zdaniem Kłaskouskiego perspektywa stosunków między Białorusią i Polską będzie zależeć w mniejszym stopniu od tego, jaka partia rządzi w Polsce, a w większym od dwóch innych czynników, m.in. tego, czy utrzyma się obecny trend normalizacji stosunków między Białorusią i UE. - Jeśli utrzyma się i będzie wzmacniany, to nie sądzę, by nowy rząd w Warszawie poszedł pod prąd tego nurtu, chociaż oczywiście mogą być jakieś niuanse w polityce – zawsze były, bo Polska jest sąsiadką Białorusi - ocenił.
Baza pogorszy relacje
Za drugi istotny czynnik uznał kwestię ewentualnej rosyjskiej bazy lotniczej na Białorusi. - Jeśli Kreml mimo wszystko przepchnie ten projekt i rozmieści tu, w Bobrujsku, albo w Baranowiczach bazę lotniczą, to sądzę, że może to pogorszyć dwustronne stosunki między Mińskiem i Warszawą – powiedział.
Z drugiej strony Kłaskouski uważa, że jeśli ogólna atmosfera między Mińskiem i UE będzie się nadal poprawiać, to "są szanse, że w Mińsku wreszcie dadzą zielone światło od dawna gotowej (polsko-białoruskiej) umowie o małym ruchu granicznym". - Ale podkreślam, że to będzie w znacznym stopniu zależeć w szczególności od sprawy bazy lotniczej. Trzeba zaznaczyć, że Mińsk niestety jest w pewnym stopniu zakładnikiem polityki zagranicznej Rosji, a Rosja, jak widzimy, może być nieprzewidywalna i agresywna - zaznaczył.
Nie zważając na opozycję
Pewnych zmian w stosunkach polsko-białoruskich nie wykluczył też Karbalewicz. - Wiadomo, że PiS ma do Białorusi bardziej krytyczny stosunek, jeśli chodzi o sytuację w sferze praw człowieka, nastawienie do mniejszości polskiej czy sytuację ze Związkiem Polaków. Teraz PiS będzie mieć wszystkie najwyższe stanowiska w państwie – prezydenta, parlament, rząd - i dlatego może formować politykę wobec Białorusi, nie zważając na opozycję – zauważył Karbalewicz.
Podkreślił, że polityka UE wobec Białorusi jest kształtowana tylko przez kilka państw Unii – sąsiadów Białorusi: Polskę, Litwę i Łotwę, a także Niemcy. - Z tego względu mogą powstać pewne problemy. Polska może na przykład zawetować niektóre decyzje UE dotyczące zniesienia sankcji wizowych wobec białoruskich urzędników. Teoretycznie jest to możliwe - ocenił.
Litwa tymczasowo zniesie sankcje
Szef MSZ Litwy Linas Linkeviczius powiedział, że Unia Europejska szykuje się do zniesienia do końca października sankcji wobec prezydenta Alaksandra Łukaszenki i ok. 150 urzędników. Mają one być zniesione tymczasowo - na cztery miesiące. Źródła unijne podały, że to odpowiedź na uwolnienie przez Łukaszenkę w sierpniu sześciu więźniów politycznych.
Autor: asz//gak / Źródło: PAP