Deklaracje Kijowa o gotowości zakończenia konfliktu w Donbasie nie uspokajają mieszkańców tego regionu, którzy mówią otwarcie, że tracą nadzieję na jego rozwiązanie. Mieszkańcy przyfrontowych miejscowości mówią, że "ta wojna będzie trwała wiecznie".
Konflikt na wschodzie Ukrainy rozpoczął się po zwycięstwie prozachodniej rewolucji, która w ostatnich dniach lutego 2014 roku obaliła prorosyjskiego prezydenta Wiktora Janukowycza. Rosja zaanektowała należący do Ukrainy Krym, a wiosną w Donbasie wybuchły walki z separatystami, którzy zajęli część regionu i kontrolują go do dziś.
"Boję się, że odejście ukraińskich żołnierzy doprowadzi tu do bezprawia"
- Ten konflikt jest już tak głęboko zakorzeniony w ludziach, że będzie trwał niezależnie od tego, co ustalą politycy. Nienawiści wystarczy na kilka następnych pokoleń – uważa Hałyna, mieszkanka wsi Pawłopil nad Morzem Azowskim, która od 2014 roku jest miejscem starć ukraińskich sił rządowych z prorosyjskimi separatystami.
- Na mojej ulicy są domy, które ostrzeliwali separatyści. Sąsiad został ranny, jest teraz inwalidą. Ale kilka budynków dalej mieszkają ludzie, którzy nienawidzą Ukrainy, zaś ich syn pojechał walczyć za tak zwaną republikę ludową – dodała Hałyna.
- Sąsiedzi mają do mnie pretensje, że noszę mleko ukraińskim żołnierzom. Obrażają mnie za to i mówią, że gdy przyjdą separatyści, to się ze mną za to rozliczą – opowiedziała. Kobieta dodała, że obawia się planowanego wycofania wojsk ukraińskich.
Los mieszkańców strefy przyfrontowej zależy od wyników spotkania przywódców czwórki normandzkiej (Ukraina, Rosja, Niemcy, Francja), które ma się odbyć 9 grudnia w Paryżu.
Warunkami, które Moskwa wysuwała wcześniej dla spotkania w formacie normandzkim, była zgoda Ukrainy na tak zwaną formułę Steinmeiera, która przewiduje specjalny status dla kontrolowanego przez separatystów Donbasu oraz wycofanie wojsk i uzbrojenia z trzech odcinków frontu w tym regionie. Ukraina te warunki wypełniła.
- Ja wyrosłam w Związku Radzieckim. Nie czuję się obywatelką żadnego konkretnego kraju, ani Rosji, ani Ukrainy. Ale trzeba przyznać, że wojsko ukraińskie utrzymuje większy porządek niż separatyści, którzy przypominają bardziej zbieraninę bandytów. Boję się, że druga strona nie uszanuje zasad wycofania wojsk i odejście ukraińskich żołnierzy doprowadzi tu do bezprawia – dodała Hałyna.
"Strach stanąć na trawie, bo wszędzie są ukryte miny"
W 2014 i 2015 roku wieś Pawłopil znajdowała się w tzw. szarej strefie, czyli była częściowo opanowana przez prorosyjskich separatystów. Na początku grudnia 2015 r. została całkowicie przejęta przez Siły Zbrojne Ukrainy. Po wycofaniu wojsk z Donbasu znajdzie się w strefie zdemilitaryzowanej, za której bezpieczeństwo ma odpowiadać policja.
Ołeksandr mieszka w okolicach pobliskiej wsi Wodiane, w której pozostało jedynie dziewięć osób cywilnych. Kto miał możliwość, uciekł do oddalonego o 20 kilometrów półmilionowego Mariupola.
- Wszystko będzie lepsze od bomb nad głową. Tu wciąż strzelają – powiedział, pokazując piwnicę, w której chowa się podczas ostrzału.
- Mam nadzieję, że prezydent Zełenski spełni swoje obietnice i zapanuje wreszcie pokój. Tu strach stanąć na trawie, bo wszędzie są ukryte miny i niewybuchy. Nie ma wody, ciągle znika prąd, nie ma sklepów ani aptek. Bez pomocy humanitarnej umarlibyśmy z głodu. Nie obchodzi mnie, kto zaczął pierwszy strzelać na tej wojnie. Obchodzi mnie, kto pierwszy przestanie – stwierdził mężczyzna.
"Swoją cenę już zapłaciliśmy i była nią krew naszych żołnierzy"
- Ci ludzie nie żyją, a starają się przeżyć. Przez to, że niebezpieczeństwo towarzyszy im każdego dnia, ich hierarchia potrzeb jest zaburzona. Gdy twój dom może zostać w każdej chwili zmieciony z powierzchni ziemi, nie analizujesz sytuacji geopolitycznej. Chcą spokoju i tyle – skomentowała Ołena, nauczycielka ze szkoły w przyfrontowej Tałakiwce, gdzie uczy się ponad 100 dzieci.
- Sama uważam, że nie powinno być mowy o pokoju za wszelką cenę. Swoją cenę już zapłaciliśmy i była nią krew naszych żołnierzy – zwróciła uwagę kobieta. - Staram się zaszczepić duch patriotyczny choćby w dzieciach. Wyjaśniam im, w jakim kraju mieszkamy. Ale im trudno wyobrazić sobie, co oznacza w ogóle słowo "Ukraina", skoro niektóre z nich nie były nigdy poza swoją wsią – dodała.
Jej zdaniem, "jeśli cokolwiek dobrego czeka nas w związku z wycofaniem wojsk, to mam nadzieję, że to zwiększona możliwość integracji z resztą kraju i uczestnictwo dzieci w programach międzynarodowych". - Powinny być objęte opieką, bo inaczej będziemy mieć do czynienia ze straconym pokoleniem, którego młodość upłynęła w schronach – podkreśliła nauczycielka.
UNICEF podaje, że w odległości mniejszej niż 15 km od linii frontu mieszka wciąż ponad 220 tys. dzieci. W wyniku walk zginęło około 13 tys. osób.
Autor: asty/adso / Źródło: PAP