W wieku 65 lat zmarł w czwartek przywódca opozycji w Mozambiku, lider partii Narodowy Ruch Oporu Mozambiku (RENAMO), Afonso Dhlakama – podała telewizja publiczna. Według stacji TVM Dhlakama został znaleziony martwy w swym domu w Maringue na północy kraju.
Media w Mozambiku nie podają żadnych informacji na temat okoliczności i przyczyn zgonu byłego dowódcy partyzantki. Według agencji AFP, Dhlakama zmarł najprawdopodobniej na zawał serca.
"Obywatel, który zawsze pracował dla Mozambiku"
"Jego odejście uczyni o wiele trudniejszym osiągnięcie trwałego pokoju w państwie targanym konfliktami wewnętrznymi" - pisze w komentarzu francuska agencja.
- To bardzo trudny dla nas okres, trudny - zwłaszcza dla mnie - powiedział w wypowiedzi dla stacji TVM prezydent i szef rządu - Filipe Jacinto Nyusi z rządzącego Frontu Wyzwolenia Mozambiku (FRELIMO).
Prezydent oznajmił też, że "gdyby wiedział wcześniej o problemach zdrowotnych Dhlakamy - a nie wiedział, bo partia RENAMO powiadomiła o nich zaledwie dzień wcześniej - zarządziłby przewiezienie chorego polityka do kliniki rządowej".
Zmarły lider opozycji był według prezydenta Nyusiego "obywatelem, który zawsze pracował dla Mozambiku i zrobił wszystko, co możliwe dla zapewnienia mu pokoju". - Powinniśmy teraz skoncentrować się na rozwiązaniu obecnych problemów - dodał. Zaprosił do współdziałania osierocony przez Dhlakamę ruch RENAMO. - Nie sposób funkcjonować bez opozycji. Opozycja nie robi nikomu nic złego - zauważył.
W 250-osobowym parlamencie Mozambiku RENAMO dysponuje 89 mandatami, podczas gdy rządzący ruch FRELIMO - jedyna legalna partia w państwie - ma 144 mandaty. W zgromadzeniu zasiada jeszcze 17 deputowanych z Demokratycznego Ruchu Mozambiku, który powstał po rozłamie z RENAMO w 2009 r.
39 lat na czele RENAMO
Afonso Marceta Macacho Dhlakama urodził się w 1953 r. Przed wstąpieniem w szeregi partyzantki FRELIMO był żołnierzem portugalskiej armii kolonialnej. W 1976 r. - po zabójstwie założyciela RENAMO Andre Matsangaissy przez siły FRELIMO - Dhlakama opuścił to ugrupowanie.
Stanął wtedy na czele prawicowego, wspieranego przez Rodezję i RPA, Narodowego Ruchu Oporu Mozmabiku (RENAMO). Kierował RENAMO przez 39 lat. Aż do zakończenia wojny domowej w 1992 r. ruch ten zwalczał FRELIMO.
Po podpisaniu porozumienia pokojowego w Rzymie pod egidą ONZ w 1992, RENAMO przekształcił się w partię polityczną z Dhlakamą na czele jako liderem. Zmarły w czwartek polityk kandydował czterokrotnie w wyborach prezydenckich: w 1994, 1999, 2004 i w 2009 r. Za każdym razem przegrywał.
Zdaniem pisarza, dziennikarza i reportera Wojciecha Jagielskiego - RENAMO nigdy nie było w stanie zagrozić rządzącej partii FRELIMO, niegdyś komunistycznej, która w nowych czasach stała się entuzjastką wolnorynkowego kapitalizmu.
W 2013 r. Dhlakama zarządził mobilizację w Narodowym Ruchu Oporu Mozambiku (RENAMO) i jego członkowie znów chwycili za broń, w związku z próbami koncentracji władzy w rękach polityków z FRELIMO.
Wiosną ub. roku nowy prezydent Mozambiku, Filipe Nyusi, pierwszy przywódca Mozambiku i FRELIMO wywodzący się z północy kraju - aby udobruchać RENAMO - obiecał zdecentralizować państwową administrację i oddać więcej władzy prowincjom.
Dhlakama odpowiedział żądaniem autonomii dla północnych prowincji. W maju wniosek w tej sprawie przepadł w mozambickim parlamencie, a lider RENAMO zapowiedział, nie zważając na decyzję Maputo, że powoła własną administrację sześciu północnych prowincji i osobiście wyznaczy ich gubernatorów.
Dhlakama twierdził, że ma do tego prawo, ponieważ według jego wyliczeń jesienią 2014 r. wygrał tam wybory z FRELIMO.
Północne prowincje, zasobne w surowce energetyczne (odkryto tam bogate złoża gazu), były twierdzami partyzantów RENAMO w czasie wojny domowej, a w czasie pokoju stały się ich polityczną bazą. W ostatnich wyborach z jesieni 2014 r. RENAMO jako partia opozycyjna właśnie tam zdobyło najwięcej głosów.
Pod koniec 2016 r. - przypomina AFP - Dhlakama, który żył w trudno dostępnym górzystym regionie rezerwatu przyrodniczego wokół góry Gorongosa (1862 m.) - podjął decyzję o zawieszeniu broni i podjęciu rokowań z rządem FRELIMO.
"Rozejm był respektowany przez obie strony. Do chwili śmierci Dhlakamy stronom nie udało się jednak uzgodnić i podpisać końcowego dokumentu" - pisze w komentarzu AFP.
Autor: adso / Źródło: PAP