"Krym to nie Kosowo. Nie doszło do czystek etnicznych"

Parlament należącej do Ukrainy Autonomicznej Republiki Krymu przyjął we wtorek deklarację w sprawie niepodległości. Zostanie ona ogłoszona, jeśli mieszkańcy półwyspu w zaplanowanym na niedzielę referendum opowiedzą się za przyłączeniem Autonomii do Rosji. Według prof. Symonidesa - eksperta z zakresu prawa międzynarodowego z Uniwersytetu Warszawskiego - prawo chroni państwa wielonarodowe. - Mniejszości nie mają prawa do samostanowienia zewnętrznego, ale mają prawo do udziału w procesach demokratycznych i rządzeniu krajem, a więc do samostanowienia wewnętrznego - podkreślił w rozmowie z PAP.

Ekspert uznał, że pierwszeństwo przed prawem do samostanowienia ma zasada integralności terytorialnej państwa, "chyba że wystąpią nadzwyczajne sytuacje dyskryminacji, czy zbrodni, co miało miejsce w Kosowie". Prof. Symonides przypomniał, że "doszło tam do czystek etnicznych, które mogły być kwalifikowane jako zbrodnie wojenne". - Rada Bezpieczeństwa ONZ ustanowiła tam na dodatek administrację międzynarodową i Kosowo nie od razu odłączyło się od Serbii - dodał. Po konflikcie serbsko-albańskim w Kosowie, zakończonym bombardowaniem NATO w 1999 r., administrację nad prowincją na ponad osiem lat przejęła ONZ. 17 lutego 2008 r. Kosowo ogłosiło niepodległość.

Według prof. Symonidesa na Krymie nie doszło do nadużyć. - Trudno mówić o tym, że Ukraina dokonała czystek etnicznych lub popełniła zbrodnie w stosunku do mniejszości rosyjskiej na Krymie. Rosja próbuje taką tezę stawiać, ale jest ona głęboko nieuzasadniona - zaznaczył ekspert. Przypomniał "niezbyt fortunny" pomysł nowych władz ukraińskich dotyczący ustawy dyskryminującej języki inne niż ukraiński, który ostatecznie nie został zrealizowany. - Prawa polskich mniejszości dotyczące m.in. pisowni nazwisk też nie są przestrzegane, ale to nie jest uzasadnienie do secesji - uznał prof. Symonides.

W jego ocenie "prawo do samostanowienia przysługuje ludom bądź narodom (co jest kwestią tłumaczenia), ale nie przysługuje mniejszościom". - W tej chwili słyszymy głosy, że na Krymie mamy do czynienia z narodem krymskim, ale przecież nie ma narodu krymskiego. Mamy tam do czynienia z trzema grupami ludnościowymi: Rosjanami, którzy stanowią większość, Ukraińcami i Tatarami - mówił. Prof. Symonides podkreślił, że w przypadku Kosowa również kwestią dyskusyjną było uznanie prawa do samostanowienia mniejszości narodowej (albańskiej). - O uznaniu tego prawa przesądziły popełnione zbrodnie oraz niemożność utrzymania Kosowa w granicach Serbii i ułożenia tam stosunków władz serbskich z Albańczykami - powiedział ekspert.

Przypomniał, że samostanowienie po drugiej wojnie światowej związane było z procesem dekolonizacji. - Mówiło się o tzw. zasadzie słonej wody, co oznaczało, że prawo do samostanowienia miały terytoria kolonialne oddzielone od metropolii oceanem lub morzem" - powiedział prof. Symonides. - Zupełnie inną sprawą jest podział kraju. Kraje mogą się dzielić, ale za zgodą wszystkich grup narodowych - zaznaczył prof. Symonides. Jak podkreślił, istotna jest również gotowość społeczności międzynarodowej do uznania państwa, w przypadku Krymu takiej gotowości nie ma. Prof. Symonides dodał też, że "aby stanowić o sobie, ludność musi mieć zagwarantowaną swobodę wypowiedzi". Na Krymie "w sytuacji, gdy znajdują się tam wojska rosyjskie i nie jest jasne, czym właściwie jest ta samoobrona, swoboda wypowiedzi jest istotnie ograniczona" - mówił.

Autor: kde\mtom / Źródło: PAP