"Pogrom partii programem narodu". Historia napisu sprzed 40 lat

Napis pojawił się w grudniu 1981 r. na ścianie nieistniejącego już kina Bałtyk. - To była taka swobodna trawestacja ówczesnego hasła partyjnego "Program partii programem narodu". To hasło miało dwie mutacje: "Pogrom partii programem narodu" albo "Program partii pogromem narodu". Na Bałtyku był ten pierwszy - wspominał Grzegorz Ganowicz, przewodniczący rady miasta Poznania, który "maczał palce" w powstaniu tego napisu.

- To był początek grudnia 1981, kiedy poznańskie uczelnie strajkowały. Chodziliśmy po mieście z kubłem farby i malowaliśmy różne napisy. To była mieszanka różnych ludzi: trochę osób z Politechniki Poznańskiej czy z regionalnej Solidarności. Szefem tej grupy był Maciej Frankiewicz - mówił

Na zdjęciu oprócz hasła "Pogrom partii programem narodu" możemy dostrzec inny napis - "Dreszcze". - W kinie akurat grano film Wojciecha Marczewskiego o tym tytule - tłumaczył Ganowicz.

OGLĄDAJ TVN24 NA ŻYWO W TVN24 GO>>>

Frankiewicz po upadku PRL był przez lata wiceprezydentem Poznania. Zmarł w 2009 r. po upadku z konia. To on namalował napis widoczny na zdjęciu. - Moja rola nie była wielka. Wlazłem na daszek kas biletowych, żeby przytrzymać drabinę, na której Maciej Frankiewicz stał i malował ten napis - mówił Ganowicz.

- Na takie akcje zwykle chodziło kilkanaście osób. Oprócz mnie było jeszcze kilka osób na daszku. Te litery były duże, więc Maciej malował, a myśmy przestawiali tę drabinę. Inni rozstawili się dalej i obserwowali, czy nie zjawia się milicja, żeby nas wyłapać - wyjaśniał Ganowicz.

Nie zawsze jednak to się udawało. - Za którymś razem przesiedzieliśmy parę dobrych godzin na komisariacie na ul. Chłapowskiego. Zarekwirowano nam farby i pędzle, dopiero interwencja zarządu Solidarności pozwoliła nas wypuścić - wspominał Ganowicz.

>>>"Partyjny bełkot to nie informacja". Napis sprzed 40 lat znów pojawił się w Poznaniu>>>

Napisów w całym mieście było więcej. - Były różne inne hasła. Agencja TASS - wtedy sowiecka agencja informacyjna - została przerobiona na agencję ze znakiem jakości "Q" dodanym z przodu. To nie było oderwane od rzeczywistości, bo w PRL-u nadawano różnym towarom taki znak jakości. Na ścianach to się bardzo ładnie prezentowało. Inne hasła, które pamiętam, to: "Nierozłączne siostry dwie: partia i SB", "ZOMO - mocno bijące serce partii" - wymieniał. Napis na Bałtyku szybko zniknął. - Ekipy szybko zamalowywały takie napisy albo przynajmniej sprawiały, by były nieczytelne - mówił Ganowicz.

Ich akcja wpisywała się w okres "karnawału Solidarności". - Jesień była czasem kumulacji różnych protestów. Ten napis powstał w grudniu, ale jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego. Po 13 grudnia bylibyśmy bardziej rozważni - mówił Ganowicz.

Grzegorz Ganowicz w 1980 r. zakładał Niezależne Zrzeszenie Studentów na Politechnice Poznańskiej. Po wprowadzeniu stanu wojennego jego ojciec Ryszard - działacz Solidarności został internowany. On w tym czasie wydawał podziemna prasę. Kilka lat później także trafił za kratki za działalność opozycyjną. Aresztowano go w grudniu 1984 r. Został skazany na 15 miesięcy więzienia. Od roku 1998 jest radnym Rady Miasta Poznania, a od 2005 r. przewodniczącym rady miasta.