Przepisy, które dają możliwość decydowania o swoim leczeniu czy operacji dopiero po ukończeniu 16 lat, są zgodne z konstytucją, a także z Konwencją ONZ o Prawach Dziecka - orzekł we wtorek Trybunał Konstytucyjny.
Trybunał badał skargę Rzecznika Praw Obywatelskich. Irena Lipowicz w ubiegłym roku zaskarżyła do TK kilka ustaw, które generalnie dają możliwość decydowania o swym leczeniu czy operacji tylko tym, którzy ukończyli 16 lat. Jej zdaniem ogranicza to korzystanie przez nieletnich obywateli z wolności osobistej i dlatego kwestionowane przepisy są sprzeczne z konstytucją i Konwencją ONZ o Prawach Dziecka z 1989 r. Była to pierwsza skarga do TK autorstwa Lipowicz - powołanej na stanowisko rzecznika po śmierci Janusza Kochanowskiego, który zginął w katastrofie smoleńskiej.
Sejm wniósł o uznanie zaskarżonych zapisów za zgodne z prawem. Prokurator generalny chce uznania ich niezgodności.
Dobro małoletnich
Katarzyna Łakoma z biura rzecznika mówiła podczas rozprawy przed TK, że w ocenie RPO sztywne kryterium wieku jest arbitralne i oderwane od stopnia dojrzałości dziecka, dlatego konieczne jest, aby w sprawie wypowiedział się Trybunał. Zwróciła uwagę, że RPO dba o ochronę praw wszystkich obywateli, także małoletnich.
Podkreśliła, że przysługują im prawa wolności i nietykalności osobistej oraz decydowania o swoim życiu osobistym. W skardze RPO zwraca też uwagę, że ograniczoną zdolność do czynności prawnych kodeks cywilny przyznaje osobom, które ukończyły 13 lat.
Prawo pacjenta
Skargę poparł w imieniu prokuratora generalnego prok. Jerzy Łabuda, argumentując, że "wniosek dotyczy w istocie prawa pacjenta do samostanowienia o sobie". Prokurator zwrócił uwagę, że pacjent poniżej 16. roku życia w ogóle nie ma prawa do wyrażenia zgody na zabieg lekarski, a pacjent, który ukończył 16 lat może wyrazić zgodę, jednak niesamodzielnie. Jest to zgoda kumulatywna - zależy od pacjenta i jego opiekunów. Dlatego rezygnacja z kryterium wieku nie oznaczałaby - podkreślił przedstawiciel prokuratury - pozbawienia opiekunów wpływu na decyzję o leczeniu.
Zauważył, że zaskarżone przepisy, nie uwzględniając kryterium rozwoju dziecka i jego zdolności do oceny sytuacji, "są sprzeczne z wzorcami konstytucyjnymi, które nie przewidują bariery wiekowej, lecz kryteria związane z rozwojem dziecka". RPO zaskarżył przepisy ustaw o ochronie zdrowia psychicznego, o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta.
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: TVN24