Przebiegająca nad chorzowskim rynkiem estakada jest częścią drogi krajowej nr 79 (ul. Katowickiej), jednej z głównych tras łączących Chorzów z Katowicami i Bytomiem. Każdego dnia przejeżdża nią kilkadziesiąt tysięcy samochodów. W poniedziałek ten fragment drogi został wyłączony z użytkowania i jest pilnowany przez policjantów. Decyzją prezydenta Chorzowa Szymona Michałka nie można poruszać się zarówno po niej, jak i pod nią. To efekt ekspertyzy przeprowadzonej przez biuro projektowe, które przeprowadziło badania diagnostyczne oraz analizy statyczno-wytrzymałościowe obiektu.

Chorzowski architekt Maciej Franta widzi w tym szansę na wyburzenie budowli. - Zburzmy ten most - apeluje na Facebooku.

Estakada - głęboka rana Chorzowa

- Estakada i DK79 brutalnie przecinają Chorzów. To głęboka rana w układzie urbanistycznym miasta. Jeśli wyburzymy estakadę, może zrewitalizować cały odcinek DK79 od Chorzowa II do Stadionu Śląskiego. Moglibyśmy zrezygnować z miejskiej autostrady, znacząco ograniczyć hałas i zanieczyszczenie powietrza – zaproponował Franta.

Po wyburzeniu, zdaniem znanego, nagradzanego architekta, w miejscu estakady mógłby zostać wybudowany nowy rynek, nawiązujący do starego, pełnego zieleni, który był tam przed budową estakady w latach 70. XX w. Natomiast ruch na dzisiejszej DK79 mógłby zostać uspokojony i zredukowany do ruchu lokalnego poprzez zwężenie jezdni, nasadzenie zieleni i budowę dróg rowerowych. To rozwiązanie pozwoliłoby także harmonijnie połączyć miasto z Parkiem Śląskim, jednym z największych parków w Europie.

"Estakadę należy niezwłocznie wyłączyć z użytkowania, w sposób stały uniemożliwiając do niej dostęp"

"W ekspertyzie wskazano, że estakada nie wykazuje żadnej nośności i ulegnie awarii lub katastrofie. Estakadę należy niezwłocznie wyłączyć z użytkowania, w sposób stały uniemożliwiając do niej dostęp" – poinformował Urząd Miejski w Chorzowie.

Podczas konferencji prasowej Michałek przekazał, że ekspertyza miała trafić do urzędu 5 czerwca, jednak z uwagi na jej treść przeprowadzające ją biuro projektowe postanowiło przekazać tę informację już teraz - najpierw telefonicznie, a potem mailowo.

- Najważniejsza informacja jest taka, że jest to sytuacja kryzysowa i powinniśmy ją potraktować bardzo poważnie. Mówiąc wprost: temu obiektowi przy dalszej jego eksploatacji grozi zawalenie, katastrofa budowlana bądź poważna awaria - powiedział Michałek. - Decyzja obowiązuje do odwołania i tak naprawdę tym odwołaniem będzie demontaż estakady - zaznaczył.

Wyłączony ruch pieszy, samochodowy i tramwajowy

Wyłączony został ruch samochodowy i pieszy, a także ruch tramwajowy przy estakadzie. Ponieważ pod jednym z przęseł przebiega linia kolejowa, możliwe, że sytuacja wpłynie także na ruch kolejowy. Spod estakady będą musieli także ewakuować się działający tam dotychczas przedsiębiorcy. Miasto zapowiada, że zaproponuje im inne lokale.

Lokalne władze szacują, że wyburzenie estakady i wybudowanie nowej pochłonie około 200 mln zł. Alternatywą jest budowa obwodnicy miasta. W poniedziałek późnym popołudniem Michałek udał się na posiedzenie sztabu kryzysowego do wojewody śląskiego. Prezydent zapowiedział też, że będzie apelował do centralnych władz, by ponad podziałami pomogły w rozwiązaniu tej sytuacji. Zwrócił uwagę, że problem dotyczy nie tylko Chorzowa - estakadą każdego dnia przejeżdżało 45 tys. samochodów, m.in. w kierunku Katowic i Bytomia.

Apel do mieszkańców

Urzędnicy zaapelowali do mieszkańców regionu oraz wszystkich kierowców, by omijali estakadę, wybierając alternatywne trasy, takie jak Drogowa Trasa Średnicowa (DTŚ), DK94 i autostrada A4. Policja apeluje do kierowców, by jadąc do Chorzowa od strony Katowic, jak najszybciej "uciekali" w ul. Parkową lub Wojska Polskiego i dalej DTŚ kierowali się w kierunku Bytomia i Świętochłowic. Auta jadące od Bytomia powinny jechać ul. Krzyżową albo objazdem przez Chorzów Stary i unikać wjazdu do centrum.

Rzecznik Zarządu Transportu Metropolitalnego Michał Wawrzasek poinformował, że po wyłączeniu estakady z ruchu w ciągu jednego popołudnia trzeba przygotować objazdy dla około 20 linii autobusowych i 9 tramwajowych. ZTM nie wyklucza też uruchomienia dodatkowej linii tramwajowej. Informacje na temat kursowania tych linii powinny pojawić się jeszcze w poniedziałek w internecie.

Ratusz przekazał w komunikacie, że zespół zarządzania kryzysowego samorządu wdraża scenariusz, który ma pozwolić na wdrożenie alternatywnej i zastępczej komunikacji, zarówno kołowej, jak i pieszej. Pod estakadą znajdują się lokale użytkowe, fragment miejskiego rynku, a w pobliżu przystanki transportu publicznego. Przebiegają tam tory tramwajowe.

Był remont, teraz czas na wyborzenie?

W latach 2011-2014 estakada przeszła gruntowny remont. Chorzowski urząd poinformował, że już wtedy wiadomo było, iż działania naprawcze są jedynie doraźne i "w perspektywie wieloletniej konieczne będzie wyburzenie obiektu", a wykonawca dał tylko 10 lat gwarancji. "Czekamy na decyzje Śląskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego dotyczące zakresu dalszych działań" - wskazali urzędnicy.

Na początku 2025 ruch na estakadzie zamknięto dla pojazdów o masie przekraczającej 12 ton. Decyzja zapadła po przedstawieniu wstępnej opinii wskazującej na zły stan techniczny obiektu. Z uzyskanych ekspertyz wynika, że stal, z której zbudowana jest estakada, pochodzi z NRD. - To stal wysokowęglowa, która jest podatna na nietypową korozję, która powoduje, że traci swoje właściwości - opisywał Michałek. Jak dodał, wykorzystano ją także między innymi przy budowie mostu Caroli w Dreźnie, który uległ katastrofie w 2024 roku.

Maciej Franta: - Próbując odbudować estakadę lub wprowadzić w to miejsce inne podobnego kalibru rozwiązanie drogowe, skazujemy mieszkańców Chorzowa na kolejnych kilkadziesiąt lat życia w hałasie i zanieczyszczeniu powietrza. Skazujemy ich na rynek, który nie ma prawa istnieć. Skazujemy ich na sztuczny podział miasta na dwie części. Skazujemy ich po prostu na złą jakość życia i w tym kierunku w ogóle nie powinniśmy zmierzać.

***

Chorzowska estakada powstała w latach 70. XX wieku, aby rozwiązać problemy komunikacyjne w tej części miasta. Nad miejskim rynkiem zbudowano dwa dwupasmowe, kilkusetmetrowe wiadukty estakady, które oddano do użytku w 1979 roku. Znacząco poprawiło to poruszanie się na trasie Katowice - Bytom, ale całkowicie zmieniło oblicze centrum Chorzowa. Pomysły dotyczące wyburzenia estakady pojawiały się wielokrotnie, ale nigdy do tego nie doszło.