Frei Otto, niemiecki inżynier i architekt, najbardziej znany z lekkich konstrukcji linowych m.in. dachu Stadionu Olimpijskiego w Monachium, dostał Nagrodę Pritzkera 2015. O nagrodzie dowiedział się na początku roku, ale jej nie odbierze. Zmarł 9 marca, dwa tygodnie przed oficjalnym ogłoszeniem laureata. - Wiadomość o jego śmierci to smutne i bezprecedensowe wydarzenie w historii nagrody - oświadczył komitet Nagrody Pritzkera.

Frei Otto dowiedział się o tym, że dostał architektonicznego Nobla, na początku tego roku. Szefowa jury Nagrody Pritzkera poleciała do Stuttgartu, aby poinformować go o decyzji. Nic już nie widział, bo stracił wzrok, ale poza tym był w dobrym zdrowiu. Wyróżnienie go zaskoczyło.

- Nigdy nie zrobiłem nic, aby zdobyć tę nagrodę. Nagrody nie są celem mojego życia. Staram się pomóc biednym ludziom. Co mam powiedzieć? Jestem bardzo szczęśliwy - miał wyznać 90-letni architekt.

"Czas nie czeka na człowieka"

Otto nie był znanym powszechnie architektem, ale był szanowany w środowisku. Wybitni koledzy po fachu od dawna delikatnie sugerowali, aby otrzymał nagrodę w tym roku. Jednak nie doczekał oficjalnego ogłoszenia informacji, że został laureatem. Zmarł w rodzinnych Niemczech w poniedziałek, na dwa tygodnie przed ceremonią, na której Frank Gehry miał publicznie ogłosić, kto zdobył Nagrodę Pritzkera 2015.

- Czas nie czeka na człowieka. Śmierć pana Otto to smutny i uderzający przykład tego powiedzenia - ogłosił Peter Palumbo, prezes Pritzkera. I dodał: - Wiadomość o jego śmierci to bezprecedensowe wydarzenie w historii nagrody.

Z powodu nagłej śmierci Otto twórcy najwyżej cenionej nagrody w dziedzinie architektury na świecie zdecydowali o podaniu informacji o laureacie wcześniej. To pierwszy raz w historii, gdy zwycięzca zmarł, zanim ogłoszono, że wygrał.

- On rozszerzył definicję architekta. Był naukowcem, wynalazcą, inżynierem, budowniczym, nauczycielem, współpracownikiem innych architektów, ekologiem, humanistą i twórcą niezapomnianych budynków i przestrzeni - ogłosiło jury.

- Doceniamy jego pionierską pracę w dziedzinie lekkich i wytrzymałych konstrukcji linowych, które dziś mają większe znaczenie niż wtedy, kiedy zostały po raz pierwszy przez niego zaproponowane ponad 60 lat temu.

Inspirowały go ptasie czaszki, pajęczyny i bańki mydlane

Otto zaprojektował m. in. dach Stadionu Olimpijskiego w Monachium z igrzysk olimpijskich w 1972 roku, pawilon RFN na wystawie Expo 1967 w Montrealu i pawilon Japonii na wystawę Expo 2000 w Hanowerze. Jego lekkie projekty miały źródło w dziecinnej pasji konstruowania szybowców i fascynacji cienkimi membranami rozciągniętymi na lekkich ramkach.

Podczas II wojny światowej Otto był pilotem Luftwaffe. Gdy trafił do obozu dla jeńców wojennych we Francji, zaczął pracować jako architekt obozowy, gdzie uczył się budowania różnych konstrukcji z niewielu dostępnych materiałów. Po wojnie wrócił do Berlina, by studiować architekturę na Uniwersytecie Technicznym, gdzie uzyskał doktorat z inżynierii cywilnej w 1954 roku. Jego pierwsze projekty stały w opozycji do ciężkich kolumnowych budynków oddanych w czasach Trzeciej Rzeszy: były lekkie, czasami tymczasowe, przestronne i charakteryzowały się niskim kosztem.

- Inspirowało go środowisko naturalne: ptasie czaszki, pajęczyny i bańki mydlane - ocenił brytyjski architekt Richard Rogers, członek jury Pritzkera. - Jego prace inspirują nowoczesną architekturę, od niego wszyscy uczymy się, jak projektować więcej za mniej.

Ceremonia ogłoszenia laureata Pritzker Prize 2015 odbędzie się zgodnie z planem, 23 marca w New World Center w Miami. Kilku dotychczasowych laureatów odda hołd Freiowi Otto, mówiąc o jego życiu i pracy.

Talent, wizja, zaangażowanie

Nagrodę Pritzkera ufundowali w 1979 roku właściciele międzynarodowej sieci hoteli Hyatt. Przyznaje ją jury, w skład którego wchodzą nie tylko architekci, lecz także specjaliści biznesu, edukacji i kultury. Laureat otrzymuje 100 tys. dolarów i medal z nazwą nagrody, który na rewersie przypomina trzy najważniejsze wartości i potrzeby dobrej architektury, odwołując się do słynnej triady sformułowanej w starożytności przez Witruwiusza: "trwałość, użyteczność i piękno".

Nie bez powodu Pritzker Prize jest nazywana architektonicznym Noblem - jest to nie tylko najważniejsza nagroda, jaką może dostać architekt, ale też sam proces nominacji i wyboru laureata wzorowany jest na procedurach Szwedzkiej Akademii Nauk.

Honoruje się innowacyjnych architektów za całokształt twórczości, tych, którzy w swoich projektach umieją połączyć idee humanistyczne i artystyczne. Wśród laureatów są tak wybitni architekci, jak: Shigeru Ban, Toyo Ito, Philip Johnson, Oscar Niemeyer, Tadao Ando, Renzo Piano, Frank Gehry, Rem Koolhaas, Zaha Hadid, Herzog & de Meuron, Norman Foster i duet SANAA.

Frei Otto - projekty

Frei Otto - projekty

Autor: Agnieszka Kowalska / Źródło: New York Times, tvn24.pl