Węgierski wariant. Jak zmieniano Trybunał Konstytucyjny

Węgierski wariant
Węgierski wariant
tvn24
Do zmian w węgierskim Trybunale Konstytucyjnym doszło po objęciu pełni władzy przez Fidesz tvn24

- Nie ma woli sędziów, aby interweniować, gdy znajdą problem. Jest o wiele mniej sporów między Trybunałem Konstytucyjnym a ustawodawcą. Jest mniej kwestionowanych aktów prawnych, ale nie oznacza to lepszej jakości tworzonego prawa - podsumowuje zmiany w Trybunale Konstytucyjnym na Węgrzech prawnik Andras Cech. Prezes tej instytucji uważa jednak, że nowe przepisy były konsekwencją "wielkiej zmiany", do której doszło po zdobyciu większości konstytucyjnej przez Fidesz. (Materiał "Czarno na białym")

Sześć lat temu Fidesz pod przywództwem Viktora Orbana odniósł spektakularny sukces, zdobywając dwie trzecie mandatów w parlamencie. Niedługo po objęciu władzy nowy rząd całkowicie podporządkował sobie węgierski Trybunał Konstytucyjny, zmieniając liczbę i sposób wyboru sędziów oraz ograniczając ich kompetencje.

- W 2010 r. doszło na Węgrzech do wielkiej zmiany. Jedna siła polityczna zdobyła większość dwóch trzecich w parlamencie. Oznaczało to, że mogła zmienić konstytucję i tak też się stało. Zmienione zostały także kompetencje Trybunału Konstytucyjnego - wyjaśnia w rozmowie z reporterem "Czarno na białym" Barnabas Lenkovics, który od dziewięciu lat jest sędzią Trybunału, a od roku również jego prezesem.

- Konstytucja zawsze stanowiła, że władza jest w rękach społeczeństwa, które używa jej za pośrednictwem wybieranego parlamentu. Ludzie mogą zmieniać członków parlamentu co cztery lata, ale nie mogą wybierać członków TK. Niewybieralni przez ludzi sędziowie nie mogą mieć większej władzy niż parlament, bo to jest zagrożeniem dla demokracji - mówi o zmianach wprowadzonych przez rząd Orbana.

Zapytany o to, czy uważa zatem, że ograniczanie kompetencji Trybunału było dobrym rozwiązaniem, tłumaczy, że na Węgrzech panował wtedy duży kryzys gospodarczy, a krajem wstrząsały skandale.

- Węgry były na krawędzi upadku. Aby tego uniknąć, potrzebowaliśmy radykalnych zmian. TK zdecydował, że wszystkie zmiany, które były wstrzymywane przez każdy potrzebny rząd z powodu zbyt dużego politycznego ryzyka, były potrzebne, więc je zaakceptowaliśmy - dodaje.

"To tylko fasada"

Takie wyjaśnienia nie zadowalają Balinta Magyara, który w czasach komunizmu był opozycjonistą, a w wolnych Węgrzech ministrem edukacji. Jak podkreśla, przez zmiany wprowadzone przez ekipę Orbana Trybunał stracił swoją niezależność.

- Praktycznie nic nie znaczy. To tylko fasada, niezbędna by legitymować władzę. Takie instytucje nie mają autonomii, to tylko wykonawcy politycznych decyzji - podsumowuje.

Tłumaczenia prezesa Trybunału, Barnabasa Lenkovicsa, kwituje: - Tak, sługa musi mówić właśnie w taki sposób.

Już pół roku po zwycięstwie Fideszu Trybunał zakwestionował jedną z pierwszych rewolucyjnych zmian ekipy Orbana. Za niekonstytucyjny uznano wtedy 98 proc. podatek od odpraw urzędników państwowych. Tego samego dnia, w którym zapadł wyrok, parlament głosami Fideszu przyjął poprawkę, dzięki której spod jurysdykcji sądu konstytucyjnego wyłączono ustawy okołobudżetowe i podatkowe.

- To była otwarta rywalizacja między Trybunałem Konstytucyjnym, którego nie wybiera społeczeństwo i który nie ponosi konsekwencji swoich decyzji oraz parlamentem, który za swoje decyzje ponosi odpowiedzialność przed wyborcami, którzy wybierają swoich przedstawicieli. Przez 20 lat każdy mówił, że Trybunał Konstytucyjny jest zbyt aktywny i ma zbyt duże kompetencje. A po ograniczeniu tych kompetencji, każdy mówi, że jest zbyt słaby - ocenia w rozmowie z reporterem "Czarno na białym" Barnabas Lenkovics.

Nowy sposób wyboru sędziów

Zdaniem krytyków zmian wprowadzonych przez Fidesz do osłabienia Trybunału doprowadził też nowy sposób wybierania kandydatów na sędziów tej instytucji. Zamiast parlamentarnego porozumienia, zaczęła obowiązywać większość dwóch trzecich głosów.

- Wcześniej kandydatów na sędziów wybierano na zasadzie konsensusu między partiami. Jedna partia, niezależnie od wielkości w parlamencie, miała w tej sprawie jeden głos. By wyłonić kandydata do Trybunału Konstytucyjnego, potrzebne było porozumienie. Fidesz zmienił prawo tak, że liczba głosów zależna jest teraz od wielkości partii. Co oznacza, że wszyscy kandydaci byli wybierani przez nich, bez konieczności szukania wsparcia opozycji - tłumaczy prawnik Andras Cech.

Nowi sędziowie zastępowali tych, których kadencja się kończyła. Decyzją rządzących liczba członków Trybunału Konstytucyjnego została zwiększona z 11 do 15, a ich kadencja wydłużona z 9 do 12 lat. Obecnie możliwe jest jedna reelekcja. W nowym składzie zasiadło między innymi dwóch byłych członków Fideszu. Za rządów partii Viktora Orbana na stanowiska wybranych zostało w sumie 11 sędziów węgierskiego Trybunału Konstytucyjnego.

- Jeśli ktoś zakłada togę sędziego Trybunału Konstytucyjnego i zasiada na takim stanowisku, to wtedy jest sędzią i tak się zachowuje. Nikt nie będzie pytał, czy był dobrym politykiem, ale każdy będzie oceniał, czy jest dobrym sędzią - odpowiada na zarzuty o upolitycznieniu TK prezes Barnabas Lenkovics.

"TK stracił możliwości kontrolne"

Zmiany ostro krytykuje natomiast prof. Majtenyi Laszlo, prawnik, i były węgierski Rzecznik Praw Obywatelskich.

- Trybunał Konstytucyjny stracił swoje możliwości kontrolne. Ludzie wykształceni to wiedzą. Jak odebrała to większość społeczeństwa, tego nie wiadomo, bo nie było żadnych badań. Myślę jednak, że większość nie zdaje sobie sprawy z tego, co się stało - zauważa.

Po wielkich reformach Orbana dotyczących TK przez ulice Budapesztu przetoczyły się protesty tysięcy ludzi. Niektórzy brali udział w marszach przeciwko zmianom, inni w demonstracjach poparcia dla rządzących.

Ostateczny kształt Trybunału został potwierdzony w nowej węgierskiej konstytucji, która po dziewięciu dniach debaty parlamentarnej, bez konsultacji społecznych, została uchwalona większością dwóch trzecich głosów rządzącego Fideszu.

- Nowa pozycja Trybunału Konstytucyjnego na Węgrzech wynika z nowej ustawy zasadniczej. Wierzymy, że nowe regulacje były potrzebne, a co za tym idzie określenie nowych kompetencji Trybunału. Co nie oznacza, w naszym przekonaniu, że zostały one okrojone czy uszczuplone w jakimkolwiek stopniu - twierdzi rzecznik rządu Zoltan Kovacs.

- Nie ma woli sędziów, aby interweniować, gdy znajdą problem. Jest o wiele mniej sporów między Trybunałem Konstytucyjnym a rządem czy ustawodawcą. Jest mniej kwestionowanych aktów prawnych, ale to nie oznacza lepszej jakości tworzonego prawa - ocenia prawnik Andras Cech.

Autor: kg\mtom / Źródło: tvn24

Źródło zdjęcia głównego: tvn24

Tagi:
Raporty:
Pozostałe wiadomości

Marszałek Sejmu i lider Polski 2050 Szymon Hołownia pogratulował Rafałowi Trzaskowskiemu zwycięstwa w prawyborach KO. Podkreślił, że ich wynik go nie zaskoczył. Radosławowi Sikorskiemu przekazał wyrazy szacunku za determinację.

Szymon Hołownia o prawyborach w KO. "Tak przegrać, to jak wygrać"

Szymon Hołownia o prawyborach w KO. "Tak przegrać, to jak wygrać"

Źródło:
TVN24

Rafał Trzaskowski został oficjalnym kandydatem Koalicji Obywatelskiej w przyszłorocznych wyborach na urząd prezydenta RP. Jeśli zostanie wybrany, wygaśnie jego mandat prezydenta Warszawy. Wyjaśniamy, kto w takiej sytuacji obejmie stery w stolicy.

Rafał Trzaskowski kandydatem w wyborach na prezydenta Polski. Kto będzie rządzić Warszawą, jeśli wygra?

Rafał Trzaskowski kandydatem w wyborach na prezydenta Polski. Kto będzie rządzić Warszawą, jeśli wygra?

Źródło:
PAP, tvnwarszawa.pl

Ogłoszono zwycięzcę prawyborów w Koalicji Obywatelskiej. Kandydatem ugrupowania w przyszłorocznych wyborach prezydenckich jest Rafał Trzaskowski. - Zwycięzca uzyskał 74,75 procent głosów - przekazał Donald Tusk.

Prawybory w Koalicji Obywatelskiej. Ogłoszono zwycięzcę

Prawybory w Koalicji Obywatelskiej. Ogłoszono zwycięzcę

Źródło:
TVN24

Olek urodził się zupełnie zdrowy. Kiedy miał sześć lat w jego życiu wydarzała się ogromna tragedia, która sprawiła, że do końca życia będzie wymagał kosztownej rehabilitacji. "Uwaga!" TVN oraz Fundacja TVN prowadzą wspólną akcję pomocy chorym dzieciom.

"Zobaczyłem wtopione części jego ubranka w ciało". Dziewięcioletni Olek potrzebuje pomocy

"Zobaczyłem wtopione części jego ubranka w ciało". Dziewięcioletni Olek potrzebuje pomocy

Źródło:
Uwaga! TVN

Austria coraz częściej zastępuje aluminiowe znaki drogowe drewnianymi. Dotychczas rozwiązanie to wprowadzano w wybranych regionach, a teraz drewniane oznaczenia pojawią się także w Wiedniu. Głównym celem jest ochrona środowiska.

Drewno wyprze aluminium. Na austriackich drogach

Drewno wyprze aluminium. Na austriackich drogach

Źródło:
PAP

Gdyby Ukraina miała "swoje Redzikowo", byłaby w zdecydowanie lepszej sytuacji - mówił w programie "Wstajesz i weekend" redaktor naczelny "Nowej Techniki Wojskowej" Mariusz Cielma. W czwartek siły rosyjskie użyły do ataku na miasto Dniepr pocisku balistycznego średniego zasięgu Oriesznik, o czym poinformował sam prezydent Władimir Putin. Broń ta może przenosić głowice nuklearne. - Z całą pewnością jest to waga ciężka, jest to pierwsza liga rosyjskich wojsk rakietowych - dodał Cielma, oceniając możliwości tej rakiety.

"Waga ciężka, pierwsza liga rosyjskich wojsk rakietowych". Ekspert o tym, czym jest rosyjski Oriesznik

"Waga ciężka, pierwsza liga rosyjskich wojsk rakietowych". Ekspert o tym, czym jest rosyjski Oriesznik

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Kilkadziesiąt tysięcy domów i firm w Irlandii zostało w sobotę pozbawionych prądu po uderzeniu burzy Bert. Skutki gwałtownej pogody odczuwa też Wielka Brytania, gdzie zamknięte zostały niektóre drogi, nie kursują pociągi. Meteorolodzy ostrzegają przed śnieżycami, ulewami i silnym wiatrem.

"Zdarzenie powodujące wiele zagrożeń" na Wyspach

"Zdarzenie powodujące wiele zagrożeń" na Wyspach

Źródło:
Reuters, PAP, Met Office

Akceptuję wynik prawyborów. Wzywam wszystkich, którzy na mnie głosowali do bezwarunkowego poparcia kandydata na prezydenta RP Rafała Trzaskowskiego - oświadczył w sobotę Radosław Sikorski. - Rafale, walcz, walcz, walcz i wygraj! - wykrzyknął, zwracając się do zwycięzcy.

Sikorski do Trzaskowskiego: słuchaj, podpiszesz mi tych 50 nominacji ambasadorskich, co?

Sikorski do Trzaskowskiego: słuchaj, podpiszesz mi tych 50 nominacji ambasadorskich, co?

Źródło:
TVN24 GO

"To nie była łatwa rywalizacja", "jestem bardzo zadowolony" - tak wynik prawyborów w Koalicji Obywatelskiej komentują politycy KO. - To jest historyczny moment - ocenił Dariusz Joński.

"Historyczny moment", który "Rafała tylko wzmocni"

"Historyczny moment", który "Rafała tylko wzmocni"

Źródło:
TVN24

"Halo, jest tu ktoś? Wychodzimy, idziemy" - słychać na nagraniu udostępnionym przed policję. Funkcjonariusze z Bydgoszczy wyważyli drzwi, weszli do zadymionego mieszkania i wynieśli dwie osoby, które nie były w stanie się poruszać. Wszystko zarejestrowała policyjna kamera.

Wyważyli drzwi i wynieśli dwie osoby z zadymionego mieszkania. Nagranie

Wyważyli drzwi i wynieśli dwie osoby z zadymionego mieszkania. Nagranie

Źródło:
KWP Bydgoszcz/TVN24

Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, w tym roku odnotowano już ponad 26 tysięcy przypadków zachorowania na krztusiec, 35 razy więcej niż w zeszłym roku. To najwyższa liczba zachorowań od kilku lat. To choroba podstępna, bo objawy często mylone są z przeziębieniem. Tyle, że trwa dłużej, jest bardziej uporczywa i możemy nawet nie wiedzieć, że nią zarażamy. Materiał magazynu "Polska i Świat". Całe wydanie dostępne w TVN24 GO.

Krztusiec w Polsce. Podstępna choroba mylona z przeziębieniem

Krztusiec w Polsce. Podstępna choroba mylona z przeziębieniem

Źródło:
TVN24

W piątek wieczorem na warszawskiej Ochocie policja oraz pogotowie ratunkowe interweniowały wobec agresywnego mężczyzny, który zaczepiał przechodniów i zatrzymywał samochody. Został obezwładniony przez policjantów. Ratownicy zabrali go do szpitala.

Wbiegał na jezdnię, uderzał w jadące samochody i atakował przechodniów

Wbiegał na jezdnię, uderzał w jadące samochody i atakował przechodniów

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Hiszpania ukarała pięć tanich linii lotniczych grzywnami w łącznej wysokości 179 milionów euro za nadużycia, w tym za pobieranie opłat za bagaż podręczny - podaje BBC. Linie lotnicze zapowiadają odwołania się od kar.

Hiszpania nakłada "historyczne" kary na linie lotnicze

Hiszpania nakłada "historyczne" kary na linie lotnicze

Źródło:
BBC

Burza śnieżna nawiedziła w piątek północno-wschodnie Stany Zjednoczone. Przyniosła ze sobą obfity śnieg. Miejscami w stanie New Jersey spadło ponad 50 centymetrów tego opadu.

Zamknięte szkoły, paraliż na drogach. Miejscami spadło pół metra śniegu

Zamknięte szkoły, paraliż na drogach. Miejscami spadło pół metra śniegu

Źródło:
Reuters, FOX Weather

Trąba wodna uformowała się w sobotę rano w rejonie Darłowa na Pomorzu Zachodnim. Wirujący nad Bałtykiem lej został uchwycony na zdjęciu. - Tego typu zjawisko jest bardzo lokalne i krótkotrwałe - przekazał synoptyk tvnmeteo.pl Tomasz Wakszyński.

Wirujący lej nad Bałtykiem

Wirujący lej nad Bałtykiem

Źródło:
Sieć Obserwatorów Burz, tvnmeteo.pl

Północnokoreańscy żołnierze zostali zauważeni w okupowanym Mariupolu i na okupowanych terenach obwodu charkowskiego - podała amerykańska telewizja CNN, powołując się na źródła w Służbie Bezpieczeństwa Ukrainy i armii ukraińskiej.

Przechwycone rozmowy i niepokojące doniesienia z Mariupola. "Gromadzą się"

Przechwycone rozmowy i niepokojące doniesienia z Mariupola. "Gromadzą się"

Źródło:
CNN, Defense Express

Wołodymyr Zełenski poinformował, że na jego polecenie minister obrony Rustem Umierow rozpoczął rozmowy z krajami partnerskimi w sprawie dostarczenia Ukrainie nowych systemów obrony powietrznej po ataku Rosji na Dniepr. Wcześniej o tym, że Ukraina dąży do pozyskania środków obrony przed pociskami międzykontynentalnymi napisała agencja Interfax-Ukraina.

"Poza słowami, musimy działać". Zełenski wydał rozkaz

"Poza słowami, musimy działać". Zełenski wydał rozkaz

Źródło:
PAP

Chiński statek Yi Peng 3, którego załoga podejrzana jest o zerwanie dwóch kabli telekomunikacyjnych na dnie Morza Bałtyckiego, pozostaje w cieśninie Kattegat. Zdaniem publicznego nadawcy DR może mieć uszkodzoną kotwicę.

"Wymagało to dużej siły". Nowe informacje o zerwanych kablach na dnie Bałtyku

"Wymagało to dużej siły". Nowe informacje o zerwanych kablach na dnie Bałtyku

Źródło:
PAP

Odchodzący prezydent Stanów Zjednoczonych nie krył wzruszenia, kiedy w czasie pożegnalnej kolacji dla pracowników Białego Domu jego małżonka Jill wymieniała jego osiągnięcia. Oceniła, że cztery lata jego prezydentury były czymś, co "zapiera dech w piersiach".

Joe Biden nie potrafił ukryć łez

Joe Biden nie potrafił ukryć łez

Źródło:
tvn24.pl

Czy pracodawca może mnie zmusić do uczestniczenia w firmowej wigilii? - zapytała internautka w mediach społecznościowych. - Dla jednych to fantastyczna okazja do spotkania i integracji zespołowej, dla innych istny koszmar i na samą myśl o takim wydarzeniu mają nudności - zauważyła w rozmowie z redakcją biznesową tvn24.pl Monika Smulewicz, ekspertka prawa pracy.

Firmowy "śledzik" to prawo czy obowiązek? "Mamy już dość takiego układu"

Firmowy "śledzik" to prawo czy obowiązek? "Mamy już dość takiego układu"

Źródło:
tvn24.pl

Kto ma rację - najemca czy wynajmujący? Jakie prawa i obowiązki mają obie strony? I czy ocena poziomu bieli ścian to już przesada? - Z prawnego punktu widzenia muszę powiedzieć: to zależy - komentuje mecenas Katarzyna Trojanowska-Janik, specjalistka w zakresie prawa nieruchomości. Podkreśla jednak, że wynajmujący muszą być gotowi na to, że mieszkania się niszczą.

Właściciel sprawdza ściany z latarką, lokator kroi na blacie. Co wolno w wynajętym mieszkaniu?

Właściciel sprawdza ściany z latarką, lokator kroi na blacie. Co wolno w wynajętym mieszkaniu?

Źródło:
tvn24.pl

35 lat temu uchwalono Konwencję o Prawach Dziecka. Z tej okazji powołano parlamentarno-społeczny projekt "35 lat Konwencji - wyzwania przyszłości". Jak oznajmiła szefowa komisji do spraw dzieci i młodzieży Monika Rosa, "ma on ulepszyć jakość stanowienia prawa, mającego wpływ na młodych ludzi".

35 lat Konwencji o Prawach Dziecka. Powstał nowy projekt o "wyzwaniach przyszłości"

35 lat Konwencji o Prawach Dziecka. Powstał nowy projekt o "wyzwaniach przyszłości"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

W Salwadorze znajduje się największe więzienie w Ameryce Łacińskiej. Trafiają tam mordercy, gwałciciele i członkowie gangów. Mowa o Centrum Odosobnienia Terroryzmu - CECOT. Więzienie otwarto w ubiegłym roku. Może pomieścić 40 tysięcy osób i zapełnia się błyskawicznie, bowiem w kraju o jednym z najwyższych wskaźników zabójstw na świecie od dwóch lat panuje stan wyjątkowy. Amnesty International przestrzega, iż Salwador doświadcza "stopniowego zastępowania przemocy gangów przemocą państwową". Społeczeństwo jednak taką politykę popiera - pierwsze dane mówią o spadku przestępczości. Telewizji CNN jako jedynej udało się dostać do strzeżonego kompleksu i pokazać, w jakich warunkach przebywają osadzeni.

Największe więzienie w Ameryce Łacińskiej jest symbolem "nowego Salwadoru". Tak wygląda życie osadzonych

Największe więzienie w Ameryce Łacińskiej jest symbolem "nowego Salwadoru". Tak wygląda życie osadzonych

Źródło:
CNN
Odkąd pamięta, towarzyszyła mu presja. "Bo tak skoczył, gdy miał 10 lat", "bo następca Małysza"

Odkąd pamięta, towarzyszyła mu presja. "Bo tak skoczył, gdy miał 10 lat", "bo następca Małysza"

Źródło:
tvn24.pl
Premium
Zagadka wyjaśniona po 24 latach. Już wiemy, kto zmarł pod Matragoną

Zagadka wyjaśniona po 24 latach. Już wiemy, kto zmarł pod Matragoną

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Cyfrowi wydawcy są zaniepokojeni. Google zapowiedział testowe usunięcie z wyszukiwarki treści publikowanych przez media informacyjne. Zmiana ma dotyczyć jednego procenta użytkowników, ale i tak to ruch niepokojący, pewnego rodzaju presja i straszak. Materiał magazynu "Polska i Świat". Całe wydanie dostępne w TVN24 GO.

"Mały test, który jest bardzo dużym ostrzeżeniem"

"Mały test, który jest bardzo dużym ostrzeżeniem"

Źródło:
TVN24

"Juror#2" to tytuł najnowszego filmu 94-letniego Clinta Eastwooda, który w końcu grudnia trafi na platformę Max. Legendarny hollywoodzki mistrz nakręcił thriller sądowy, którego bohater zasiadający w ławie przysięgłych odkrywa, że sam jest powiązany ze sprawą, w której ma sądzić. Obraz zbiera pochwalne recenzje i jest bodaj najlepszym filmem Eastwooda od czasu nakręconego w 2014 roku "Snajpera".

Thriller sądowy hollywoodzkiej legendy już w grudniu na platformie Max

Thriller sądowy hollywoodzkiej legendy już w grudniu na platformie Max

Źródło:
"The Hollywood Reporter", "The Guardian", tvn24.pl

Reportaż "To nie jest kraj dla kobiet" dziennikarki TVN24 Anety Regulskiej został wyróżniony na 30. Festiwalu Form Dokumentalnych NURT 2024. Opowiada o losie kobiet w obliczu restrykcyjnego prawa aborcyjnego. - Sprawy kobiet, ich prawa, nigdy nie powinny być przedmiotem cynicznych, politycznych targów, rozgrywek czy interesów - komentowała dziennikarka.

Wyróżnienie dla reportażu Anety Regulskiej "To nie jest kraj dla kobiet"

Wyróżnienie dla reportażu Anety Regulskiej "To nie jest kraj dla kobiet"

Źródło:
TVN24, PAP

Zaledwie kilka tygodni po kinowej premierze "Joker: Folie à deux" zadebiutował w Wypożyczalni Playera. Widzowie znaleźć mogą tam już też kontynuację "Soku z żuka" w reżyserii Tima Burtona i najnowszy film Justina Baldoniego z Blake Lively w roli głównej. Oto przegląd nowości serwisu.  

Powrót Tima Burtona, romans z Blake Lively w roli głównej i kontynuacja "Jokera". Nowości w Playerze 

Powrót Tima Burtona, romans z Blake Lively w roli głównej i kontynuacja "Jokera". Nowości w Playerze 

Źródło:
tvn24.pl