"Ten trotyl, o którym ciągle piszecie, widnieje jako numer cztery dla biegłych, nie jako jeden"

O "stonowanie emocji" oraz o "podawanie informacji sprawdzonych i rzetelnych" w sprawie śledztwa dotyczącego katastrofy smoleńskiej zaapelował w środę zastępca prokuratora generalnego Marek Pasionek podczas konferencji na temat aktualnego stanu śledztwa w sprawie katastrofy smoleńskiej.

- Do tego śledztwa, właściwie to już drugiego dnia po katastrofie, wdarła się polityka i niestety pozostaje w tym śledztwie do dnia dzisiejszego - mówił. - Bardzo wielu polityków, publicystów, komentatorów, jest niemal do chwili obecnej zaskoczonych potrzebą kontynuowania tego postępowania. O tej potrzebie będziemy starali się państwa przekonać - mówił. Jak przypomniał, śledztwo w sprawie katastrofy zostało przedłużone do końca przyszłego roku. - Takie, póki co, mamy plany dowodowe, ale absolutnie nie twierdzę, że jest to graniczna i finalna data, która będzie skutkowała wydaniem takiej decyzji. Jaka by ona nie była, doskonale zdaję sobie sprawę, że będzie dzielić. W dalszym ciągu będzie przedmiotem przeróżnych kontrowersji. Dlatego celem naszym, istotą działań prokuratury w tej sprawie jest przeprowadzenie w sposób absolutnie profesjonalny wszystkich możliwych do zebrania dowodów, wyczerpanie inicjatywy dowodowej w sposób maksymalny - zaznaczył. - Nie jest niczym odkrywczym stwierdzenie, że część z tych dowodów znajduje się na terenie obcego państwa. Partner jest trudny. Jak państwo wiecie, tych dowodów w dalszym ciągu nie mamy. Czynimy zabiegi, by je pozyskać, ale tylko takie, na jakie pozwala nam prawo. Czynione są zabiegi na arenie dyplomatycznej - powiedział Pasionek.

Odnosząc się do decyzji prokuratury o przeprowadzeniu ekshumacji wszystkich niespopielonych ofiar katastrofy smoleńskiej podkreślił, że nieprawdą jest, "iż ciała będą po wyjęciu z grobu pozostawały w dyspozycji prokuratury co najmniej cztery miesiące". - Prosty zapis tego postanowienia mówi, że zostaną niezwłocznie włożone do grobu po przeprowadzeniu badań, a cztery miesiące to jest czas, jaki daliśmy biegłym na wydanie opinii - poinformował. Jak ocenił, tego rodzaju informacje tworzą "fatalny klimat wokół tej sprawy".

Dodał, że nieprawdziwa jest również informacja, że rodziny ofiar katastrofy są zaskoczone decyzją prokuratury o przeprowadzeniu ekshumacji.

Prokurator przypomniał, że w czerwcu odbyło się spotkanie śledczych z rodzinami oraz pełnomocnikami rodzin. - Poinformowaliśmy wówczas o sposobie przeprowadzenia tych czynności - powiedział Pasionek.

Poinformował, że każda z zainteresowanych rodzin będzie poproszona na spotkanie, podczas którego będą omawiane kwestie szczegółowe dotyczące m.in. czasu i miejsca przeprowadzenia ekshumacji. - Sytuacja jest taka, że nie wszyscy z zainteresowanych odbierają korespondencję. Niektórzy zmienili miejsca zamieszkania i nie poinformowali o tym fakcie prokuratury, niektórzy nie chcą mieć z tą historią nic wspólnego, nie pojawiają się w stosownych urzędach, aby odebrać korespondencję - powiedział Pasionek.

Zapewnił, że celem ekshumacji jest znalezienie trotylu w ciałach ofiar. - Jeśli ktoś stawia tezę, że będziemy poszukiwać trotylu, by udowodnić zamach, to równie zasadna byłaby teza odwrotna: będziemy szukać ewentualnych śladów materiałów wybuchowych, jeśli ich nie znajdziemy, wykluczymy zamach - tłumaczył.

Podkreślił, że obowiązkiem prokuratorów jest sięgnięcie po wszystkie dostępne środki dowodowe.

Pasionek mówił, że ciała ofiar zostaną przebadane m.in. metodą tomografii komputerowej, która "pozwala specjalistom sięgnąć w takie obszary ciała, które są podczas konwencjonalnej sekcji praktycznie niedostępne". Według Pasionka od tego badania specjaliści rozpoczną pracę. - Ale nie będzie to ani jedyne, ani najbardziej skomplikowane badanie - dodał. Oprócz tradycyjnej sekcji mają zostać pobrane próbki do badań histopatologicznych, toksykologicznych, fizykochemicznych - zapowiedział prokurator. - Ten trotyl, o którym ciągle piszecie, w postanowieniu widnieje jako numer cztery dla biegłych, nie jako jeden - powiedział Pasionek do dziennikarzy. - Badanie fizykochemiczne, badanie śladów obecności materiałów wybuchowych, nie jest pierwszoplanową rzeczą. Sekcja ma zmierzać do ustalenia przyczyny zgonu, mechanizmu zgonu. To są absolutnie priorytetowe rzeczy. (...) Jeżeli (...) mamy za cel zrekonstruować przebieg tego zdarzenia, to (...), z punktu widzenie rzetelności, wszystkie te czynności muszą być przeprowadzone. Nie przesądzam absolutnie wyników, do jakich dojdziemy - podkreślił prokurator Pasionek. - Żadnej hipotezy nie traktujemy priorytetowo, wszystkie będą weryfikowane do samego końca przy użyciu wszystkich dostępnych metod - dodał.

W trakcie konferencji padło pytanie, czy prokuratura posiada nowe nagranie załogi prezydenckiego samolotu TU 154M. Prokurator Marek Kuczyński odpowiedział: "Nie posiadamy żadnych nowych nagrań". - Proszę pytać o to pana Ministra Obrony, to chyba nie do nas pytanie - podkreślił prokurator zwracając się do dziennikarzy. Na początku września w wywiadzie dla "Rzeczpospolitej" szef MON Antoni Macierewicz zapowiedział ujawnienie "nowych nagrań załogi Tupolewa, które dotąd nie były znane".

Pasionek przekazał, że prokuratura w dalszym ciągu prowadzi rozmowy z laboratorium, które zbada próbki pobrane z ekshumacji ofiar katastrofy smoleńskiej.

Poinformował, że ekshumacje zaczną się w przyszłym tygodniu od prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Zapowiedział też, że prokuratura nie będzie informować o terminach poszczególnych ekshumacji. - O czasie rozpoczęcia tych czynności są informowani jedynie zainteresowani - dodał Pasionek.

- Do końca tego roku chcemy przeprowadzić 10 ekshumacji, zakończenie wszystkich jesienią lub zimą 2017 r. - podał.

- Jeżeli kodeks postępowania karnego nie przewiduje możliwości złożenia zażalenia na tę decyzję (o ekshumacjach - red.), to takiej możliwości nie ma - powiedział Pasionek, który zaapelował też, by "nie mylić ekshumacji z oględzinami i sekcją zwłok".

- Kwestia złożenia zażalenia na art. 210 kodeksu postępowania karnego (...) odnosi się do treści przepisu, który mówi, że prokurator może zarządzić wyjęcie zwłok z grobu (...) jednak ten artykuł należy czytać łącznie z art. 209, który traktuje o oględzinach, jak i o sekcji zwłok, bo się on do niego odnosi i ma z nim bezpośredni związek - dodał. - Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, prokurator przeprowadza oględziny i sekcję zwłok. A jeżeli zdarzy się tak, że takiej czynności nie przeprowadził albo z biegiem czasu, tak jak w naszym wypadku, powstanie podejrzenie jej nierzetelności, jej nieprawidłowego przebiegu, niepoczynienia pewnych ustaleń, to tę czynność musi zrobić, a jeżeli zwłoki są już złożone w grobie, to może je wyjąć. I tak należy ten przepis czytać - mówił Pasionek.

Prok. Marek Pasionek poinformował, że medycy sądowi, którzy pracowali przy ekshumacjach, stwierdzili błędy w 90 proc. dokumentacji medycznej nadesłanej przez Federację Rosyjską.

- W przypadku 41 osób brakowało opisu stanu po przebytych zabiegach medycznych (...), u 48 osób błędnie rozpoznano obrażenia, bo wzajemnie sprzecznie je opisano w toku sporządzania protokołu - mówił Pasionek. Jak dodał, w przypadku 35 osób w ogóle zaniechano wykonania niektórych czynności sekcyjnych - otwarcia niektórych jam ciała, które - jak zaznaczył - nakazuje metodologia prowadzenia autopsji. - Nie zrobiono tego - podkreślił prokurator. - Sprzeczny opis ciała pojawiał się na kolejnych etapach badania. Mieliśmy w kilku wypadkach (...), z tego rodzaju sytuacją do czynienia, że zgodnie z protokołem rosyjskim sekcje były wykonane wcześniej niż zewnętrzne oględziny ciała, co jest oczywiście niemożliwe - podkreślił Pasionek. Zaznaczył, że takiej sytuacji profesjonalny prokurator tolerować nie może. - Nie może, bo obliguje go do wyjaśnienia tych wszystkich okoliczności kodeks postępowania karnego - dodał. Pasionek powiedział, że prokurator skierował wniosek do Federacji Rosyjskiej, chcąc przesłuchać medyków sądowych, niestety spotkał się odmową.

Kierownik zespołu prokuratorów prowadzących sprawę prok. Marek Kuczyński powiedział, że zostaną ekshumowane ciała 83 ofiar katastrofy smoleńskiej.

- Prokuratora dysponuje materiałami, to znaczy protokołami sekcji zwłok wykonanymi przez organa Federacji Rosyjskiej i uzyskanymi przez nas w drodze pomocy prawnej. Podkreślić należy, że w żadnej z tych czynności, z wyjątkiem sekcji zwłok pana prezydenta Lecha Kaczyńskiego, nie uczestniczył polski prokurator - mówił. - Mamy zatem dokumentację rosyjską, nie mamy dokumentacji fotograficznej - dodał.

Kuczyński przypomniał, że w celu oceny protokołów sekcyjnych w toku postępowania prowadzonego jeszcze przez Wojskową Prokuraturę Okręgową w Warszawie powołano biegłych z zakładu medycyny sądowej we Wrocławiu, którzy dokonali oceny z punktu widzenia sądowo-medycznego tej dokumentacji. - Znaleziono szereg nieprawidłowości, wynikających z analizy treści tych protokołów oraz materiałów również przekazanych w ramach pomocy prawnej, dotyczących oględzin miejsca zdarzenia, również dokumentacji fotograficznej z miejsca zdarzenia - powiedział. - Te nieprawidłowości były liczne i obszerne - dodał Kuczyński. Wyjaśniał, że skala nieprawidłowości i ustalenie nowych, przy jednoczesnym braku dokumentacji fotograficznej, prowadzi nas do wniosku, że dokumenty sekcyjne, które uzyskaliśmy w toku pomocy prawnej, nie mogą stanowić podstawy dla nas do rzetelnych ustaleń. - Nie możemy powiedzieć, czy i w jakim zakresie dokumenty przedstawione nam przez stronę rosyjską są tak naprawdę dla nas wiarygodne - powiedział Kuczyński. - Możemy się spodziewać (...) kolejnych nieprawidłowości związanych z tożsamością ciał, które są pochowane w trumnach. Możemy się spodziewać, że są inne nieprawidłowości związane z opisem stwierdzonych obrażeń - mówił prokurator.

Powiedział, że "na podstawie dokumentacji możemy przewidywać, że w trumnach są fragmenty innych ciał".

Prok. Krzysztof Schwartz poinformował, że prokuratura zaplanowała inwentaryzację wraku samolotu Tu-154M, który rozbił się w Smoleńsku. - Zaplanowaliśmy pewne czynności, o które chcemy się zwrócić do strony rosyjskiej. Mamy taki plan, aby dokonać inwentaryzacji wraku. Ta inwentaryzacja wraku, czy też elementów, które z tego wraku pozostały, ma polegać na sfotografowaniu poszczególnych części, trwałym opisaniu tych elementów i oznakowaniu tych elementów poprzez użycie specjalistycznego oprogramowania i urządzeń - zapowiedział Schwartz. Dodał, że polska prokuratura skieruje w tej sprawie wniosek do Rosji. - To ma nam pozwolić na zorientowanie się tak naprawdę, czym jeszcze dysponujemy, czym dysponuje strona rosyjska, jeśli chodzi o wrak, bo my tak naprawdę nie wiemy, w jakim stanie ten wrak jest i jakie elementy tego wraku jeszcze pozostają w dyspozycji. To będzie dla nas istotna czynność, ponieważ pozwoli nam (...) zorientować się w stanie istotnego dla nas dowodu rzeczowego - powiedział prokurator.

Autor: js/kk,ja / Źródło: PAP, TVN24