Nie tylko muchomory. Na te grzyby trzeba uważać - trujących gatunków przybywa

Szpital im. T. Marciniaka we Wrocławiu poinformował w połowie września, że na jego oddział toksykologiczny w ciągu zaledwie czterech dni trafiło aż siedem osób, które zatruły się grzybami. Dwie z nich zjadły grzyby z potencjalnie śmiertelną trucizną. Gdy trafiły do kliniki, ich stan był ciężki.

Choć grzybobraniom daleko do hobby ekstremalnego, skutki nieostrożnego zbierania grzybów mogą być tragiczne. W polskich lasach występuje aż około 200 gatunków trujących grzybów. Dla porównania tych jadalnych jest ponad tysiąc gatunków.

Grzyboznawca zaznacza, że trujące grzyby występują w całym kraju, trudno wskazać szczególnie niebezpieczne regiony. - Jestem teraz nad morzem, widziałem w tutejszych lasach muchomora jadowitego. Wiem, że można natrafić na niego również w górach. A do niedawna gatunek ten występował w nielicznych miejscach. Trujących grzybów przybywa, podejrzewam, że to rezultat zmian klimatycznych - tłumaczy autor bloga NaGrzyby.pl.

- Do grupy najsilniej trujących grzybów występujących w Polsce zalicza się około 15 gatunków. Wiele z nich to różne odmiany muchomora, na przykład zielonawy, jadowity czy plamisty. Ale śmiertelnie trujące są też inne grzyby. Uważać należy między innymi na piestrzenicę kasztanowatą czy krowiaka podwiniętego, zwanego olszówką - tłumaczy Wiesław Kamiński.

Jaka ilość trującego grzyba może zabić człowieka? - Przyjmuje się, że w przypadku osoby dorosłej jest to około 50 gramów. U dzieci śmiertelna może okazać się nawet mniejsza ilość - ostrzega Kamiński.

Pierwszym gatunkiem, jaki przychodzi nam do głowy, gdy mówimy o trujących grzybach, jest muchomor czerwony. Białe kropki na czerwonym kapeluszu, a także charakterystyczne dla muchomora plamistego białe kropki na kapeluszu brązowym to znak ostrzegawczy, na który uwagę zwrócą nawet niedoświadczeni grzybiarze.

Ale identyfikacja niebezpiecznych grzybów nie zawsze jest taka prosta. Kamiński podkreśla, że wiele gatunków trujących trudno odróżnić od tych jadalnych. - Oceny grzyba należy dokonywać dopiero po całkowitym usunięciu go ze ściółki. Przykładowa "para" to niebezpieczny muchomor zielonawy (sromotnikowy) i czubajka kania. Różnią się przede wszystkim widoczną dopiero po wyciągnięciu z ściółki pochwą, której nie ma u czubajki, w jej miejscu występuje po prostu zgrubienie. Inna różnica dotyczy pierścienia na trzonie: muchomor ma pierścień stały, a czubajka ruchomy. Ale mało doświadczony grzybiarz może tego nie wychwycić - mówi Kamiński.

Takich "par" jest zdecydowanie więcej. - Muchomor zielonawy (sromotnikowy) wizualnie przypomina gąskę zielonkę oraz gołąbka zielonawego. Trująca lisówka pomarańczowa grzybiarzowi może wydawać się identyczna jak kurka, choć akurat te grzyby rozróżnić można po trzonie. U lisówki jest on miękki i elastyczny, a u kurki twardy - wyjaśnia bloger.

Inne często mylone ze sobą gatunki to: strzępiak ceglasty i wieruszka tarczowata, zasłonak rudy i płachetka kołpakowata, piestrzenica kasztanowa i smardz praski czy hełmówka obrzeżona i łuczak zmienny. Pierwsze z wymienionych w "parach" gatunki to te trujące.

ZOBACZ TEŻ: "Nieznany nauce" grzyb pasożyt odkryty w Szkocji

Aby nie zatruć się grzybami ważne jest nie tylko umiejętne rozróżnianie gatunków, ale także ich prawidłowe przechowywanie. Kamiński przestrzega przed przechowywaniem zebranych grzybów w foliowych workach. - Po pierwsze ryzyko tego, że grzyby ulegną uszkodzeniu w takim worku, jest wyższe niż w koszyku, a bez całego owocnika ocena konkretnego gatunku może być niemożliwa. Po drugie, nawet grzyby teoretycznie jadalne, przechowywane dłuższy czas w foliowych workach, mogą wytworzyć trujące substancje - tłumaczy ekspert.

Dodaje, że początkujący grzybiarze powinni chodzić na swoje wyprawy do lasu w towarzystwie osób bardziej doświadczonych. A po powrocie do domu, z pomocą atlasu grzybów lub internetu, jeszcze raz zweryfikować swoje zdobycze.

Podejrzenie zatrucia należy skonsultować z lekarzem. Najczęstsze objawy to: nudności, wymioty, bóle brzucha i głowy, biegunka i podwyższona temperatura, a nawet halucynacje. W przypadku ich wystąpienia sanepid zaleca wywołanie wymiotów (na przykład przez wypicie szklanki ciepłej, słonej wody lub podrażnienie tylnej ściany gardła). Warto zabezpieczyć wymiociny i pozostałości grzybów lub potrawy, która została z nich przyrządzona. To pomoże zidentyfikować toksynę.

Muchomor zielonawy (sromotnikowy) - śmiertelnie trujący grzyb, często spotykany w Polsce. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych od lipca do października. Ma lśniący kapelusz o zielonej lub białej barwie. Na trzonie muchomora sromotnikowego znajduje się pierścień. Ma słodkawy zapach.

Muchomor jadowity - ten śmiertelnie trujący grzyb zanim w pełni dojrzeje do złudzenia przypomina jadalną pieczarkę łąkową. Rośnie najczęściej w lasach iglastych lub mieszanych, pod świerkami, sosnami, dębami, brzozami i bukami. Spotyka się go od lipca do października. Ma zapach rzodkiewki.

Borowik szatański (podgrzybek szatański) - potocznie mylnie nazywany jest również prawdziwkiem szatańskim i szatanem. To grzyb silnie trujący, wydzielający nieprzyjemny zapach zgniłej cebuli i rozkładającego się mięsa.

Maślanka wiązkowa - bardzo pospolity grzyb trujący, który rośnie w gromadach od maja do grudnia. Można go spotkać wszędzie, nie tylko w lasach, ale i w ogrodach, na łąkach, przy drogach, w parkach, a nawet na składowanym drewnie. Napotykając grzyby na trawniku można założyć, że są to trujące maślanki.

ZOBACZ TEŻ: Trufle w polskich lasach. Gdzie ich szukać? Na aukcjach kosztują nawet 30 tysięcy zł za kilogram

Aby zminimalizować ryzyko pomyłki podczas zbierania grzybów, warto trzymać się zasad opracowanych przez Lasy Państwowe:

- nie rozpoznaje się trujących grzybów po ich gorzkim smaku. Śmiertelnie trujące grzyby często mają przyjemny słodkawy smak,

- nie powinno zbierać się grzybów, które nie są jeszcze w pełni dojrzałe. Młode grzyby nie mają wykształconych wszystkich cech osobniczych, które pomagają w prawidłowej identyfikacji gatunku,

- nie należy zbierać grzybów blaszkowych, jeśli nie mamy stuprocentowej pewności, że są jadalne. To wśród nich jest najwięcej grzybów trujących.

ZOBACZ TEŻ: Spotkał "palce diabła" w Beskidzie Żywieckim