"Zaprezentujemy sylwetki pięciu rabinów". Marsz w rocznicę Wielkiej Akcji Likwidacyjnej

W trakcie Wielkiej Akcji Likwidacyjnej prowadzonej rzez Niemców, a trwającej od 22 lipca do 21 września 1942 roku, z Umschlagplatzu – placu przeładunkowego przy ulicy Stawki – odjeżdżały pociągi, wywożąc około 5-6 tysięcy osób dziennie. W miarę postępowania akcji te liczby rosły. W ciągu blisko dwóch miesięcy od 253 tysięcy do 300 tysięcy warszawskich Żydów zostało wywiezionych i zgładzonych w Treblince. Ponad 10 tys. zmarło lub zostało zamordowanych na terenie getta, a około 11,5 tys. wywieziono do obozów pracy. Wielu z nich pozostaje niesłusznie bezimiennych. Marsz ma przywrócić pamięć o nich i o ich tragicznej śmierci. 

"Ciągle pozostaje w cieniu walki zbrojnej"

- Tegoroczny Marsz poświęcamy rabinom getta warszawskiego. Chcemy zwrócić uwagę na kwestię życia religijnego w getcie, które, pomimo swojego ogromnego znaczenia dla jego mieszkańców, ciągle pozostaje w cieniu walki zbrojnej czy działalności kulturalnej. Zaprezentujemy sylwetki pięciu rabinów, które przybliżą nam szczególną formę cywilnego oporu, jakim była wiara. Ponadto przyjrzymy się formom życia religijnego, organizowaniu pomocy społecznej dla ortodoksyjnych Żydów, nauczaniu w szkołach religijnych oraz wygłaszanym przez rabinów kazaniom, które w najtrudniejszych chwilach dodawały sił religijnym mieszkańcom getta. Skupimy się nie tylko na religijności w rozumieniu praktyk, ale także na idei, która łączyła wielu mieszkańców getta – mówi cytowany w komunikacie dr Michał Trębacz, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego.

Przeczytaj także: "Tysiąca lat historii polskich Żydów i Żydówek nie zakończyła Zagłada" >>>

Trasa marszu: z Umschlagplatz na Dzielną

Do Marszu Pamięci mogą przyłączyć się wszyscy, chcący pielęgnować pamięć o mieszkańcach getta warszawskiego. Wyruszy spod pomnika Umschlagplatz (ulica Stawki 10, róg Dzikiej) 22 lipca o godz. 18. Przejdzie ulicami: Stawki – Andersa – Anielewicza – Zamenhofa – Dzielna 5. 

- Marsz Pamięci zakończy się na ulicy Dzielnej 5. To tu podczas wojny, w getcie warszawskim, mieszkał rabin Kalonimus Kalman Szapiro, jeden z bohaterów Marszu. W tym miejscu, na koniec Marszu, zostanie odsłonięta instalacja artystyczna autorstwa Norberta Delmana, stworzona we współpracy z HOS Gallery. Uczestnicy Marszu będą mogli przywiązać do rzeźby Wstążki Pamięci, które otrzymają od wolontariuszy na początku uroczystości. Marszowi towarzyszyć będą inne wydarzenia, takie jak spotkania, dyskusje, spacery tematyczne, które będą odbywać się w sierpniu i we wrześniu - zapowiada Zuzanna Schnepf-Kołacz, zastępczyni dyrektora ds. Programowych Żydowskiego Instytutu Historycznego.

- Inspiracją do powstania dzieła były zapiski rabina Kalonimusa Kalmana Szapiry i jego rozważania teologiczne, zatytułowane "Nakaz i ochotne spełnienie", w których pisał, że "dobrze jest, aby człowiek notował sobie wszystkie swoje myśli – nie po to, aby zdobyć sławę pisarską, ale by utrwalić siebie samego na kartkach papieru, aby zachować wędrówki swej duszy, jej upadki i wzloty". Artysta parafrazuje je i utrwala w dziele sztuki, prezentując abstrakcyjną wizję spotkania myśli z rzeczywistością – mówi Marianna Łomża, koordynatorka projektu z HOS Gallery, partnera tegorocznego Marszu.

Przeczytaj także: "Encyklopedia getta warszawskiego" już dostępna. Jej głównym źródłem było archiwum Ringelbluma >>>

Na zakończenie wydarzenia zgromadzeni wysłuchają odczytu fragmentów pism rabina Szapiry, które zachowały się w Podziemnym Archiwum Getta Warszawskiego oraz śpiewu chazana z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.