Dyrektor Biblioteki Narodowej Tomasz Makowski i George Windsor Hrabia St Andrews podpisali umowę o przekazaniu starodruku w poniedziałek w Bibliotece Narodowej w Warszawie.
- To była historyczna chwila, jeden z rozproszonych obiektów wrócił do swojej biblioteki macierzystej. Polska Biblioteka Narodowa została otwarta 276 lat temu. To jedna z najstarszych bibliotek narodowych na świecie. W XVIII wieku książka "L’histoire de Primaleon de Grece" należała do jednej z największych wówczas bibliotek w Europie - powiedział dyrektor Makowski.
- Na ręce hrabiego George'a Windsora przekazuję wyrazy bardzo głębokiego podziękowania, wzruszenia - dodał. Zapewnił, że "wieczyście będziemy pamiętać o tym darze".
Dyrektor przypomniał też, że "biblioteka w większości została zniszczona - najpierw przez Rosjan, którzy wywieźli po trzecim rozbiorze polski książki z Warszawy do Petersburga, a potem, kiedy w części wróciły, zostały podpalone przez Niemców". Powiedział, że "poszczególnie obiekty, które znajdujemy w tak szlachetnych kolekcjach, pozwalają nam myśleć, że może za jakiś czas uda się nam chociaż część z nich odzyskać".
Kupił ją przypadkiem na targu
Hrabia opowiadał po polsku, że miał szczęście natrafić na tę pierwszą księgę romansu rycerskiego "L’histoire de Primaleon de Grece" podczas swoich lat studenckich w Cambridge.
- Dopiero po wielu latach odkryłem jej pochodzenie, jako książki należącej do dawnej kolekcji wielkiego XVIII-wiecznego biskupa i bibliofila Józefa Andrzeja Załuskiego - wspominał. - Dziś, po tym, jak książka ta przez wiele lat towarzyszyła mi na półce, cieszę się, że mogę przyczynić się, aby powróciła do swojego domu. Niech będzie to mój skromny wkład w odbudowę polskiego dziedzictwa kulturowego - dodał.
Hrabia George Windsor pytany przez PAP, jak wszedł w posiadanie książki. odpowiedział, że trafił na nią zupełnie przypadkiem ponad 30 lat temu, kiedy studiował w Cambridge. Kupił ją na targu z książkami, ponieważ, jak wspominał, interesował się wówczas romansami rycerskimi, literaturą renesansu. - Cieszyła mnie bardzo długo, natomiast wiele lat później przyjrzałem się pieczęci i exlibrisowi i zauważyłem, do kogo ta książka należała. Zacząłem się interesować również historią Załuskich i ich kolekcją, jak i losami książki. Z czasem odkryłem, jak wielkie ta książka ma znaczenie - wyjaśnił.
Opowiadał też, że swoje związki z Polską zawdzięcza swojemu dziadkowi, księciu Jerzemu, który w latach 30. był w Polsce, nawiązał wiele przyjaźni, m.in. z generałem Władysławem Sikorskim. Powiedział, że on sam wiele lat temu, w związku ze swoim zainteresowaniem językami, kulturą i literaturą, uczył się polskiego i że nadal potrafi czytać po polsku.
Książka z pierwszej polskiej biblioteki narodowej
"L’histoire de Primaleon de Grece" Francisco Vázqueza w przekładzie François de Vernassala i Gabriela Chappuisa został opublikowany w Lyonie w 1572 roku. Utwór został opublikowany po raz pierwszy w 1512 roku i jest kontynuacją wydanego w 1511 roku "Palmerín de Oliva". Traktuje o przygodach hiszpańskiego rycerza Primaleóna i jego ukochanej Gridonii, przygodach jego brata Polendosa oraz historii miłości jego siostry Fléridy i angielskiego księcia don Duardosa. Niektórzy badacze uważają, że dzieło mogło być inspiracją dla Miguela de Cervantesa podczas tworzenia "Don Kichote z La Manchy". Francuski przekład ukazał się w czterech tomach. Narodowa Książnica otrzymała pierwszy z nich.
Jak podaje BN, podarowany egzemplarz pochodzi ze zbiorów Biblioteki Rzeczypospolitej Załuskich - pierwszej polskiej biblioteki narodowej. Biblioteka Rzeczypospolitej, założona w XVIII wieku przez Andrzeja i Józefa Załuskich, biskupów krakowskiego i kijowskiego, zamożnych i dobrze wykształconych bibliofilów, należała do największych i najważniejszych bibliotek europejskich. Na rozkaz carycy Katarzyny II zbiory zostały wywiezione z Warszawy do Petersburga, gdzie stały się główną kolekcją biblioteki carskiej. Duża część została zwrócona na wniosek Polski po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku.
Prawnuk króla Jerzego V, dyplomata, kanclerz uniwersytecki
George Windsor Earl of St Andrews jest członkiem brytyjskiej rodziny królewskiej, prawnukiem króla Jerzego V. Jest najstarszym synem i dziedzicem tytułu Edwarda księcia Kentu. Jest absolwentem Eton College oraz historii na uniwersytecie w Cambridge. Pracował w brytyjskiej służbie dyplomatycznej w Nowym Jorku i Budapeszcie oraz w domu aukcyjnym Christie’s jako specjalista w zakresie dawnej książki. Jest kanclerzem uniwersytetu w Bolton oraz członkiem rad wielu organizacji charytatywnych.
Autorka/Autor: kz
Źródło: PAP