Warszawa chce pomóc Ukraińcom w odbudowie miast

W inicjatywie Dom Odbudowy Ukrainy chodzi o zabezpieczenie dziedzictwa, a w dalszej perspektywie odbudowę miast Ukrainy. Jak zaznacza stołeczny ratusz, po pierwszej doraźnej pomocy materialnej, realizowanej przez samorządy oraz po nawiązaniu regularnej współpracy z ukraińskimi miastami, Warszawa uruchamia pakiet inicjatyw, które pomogą przygotować się do docelowej odbudowy zniszczonych zabytków.

-  Już w pierwszych dniach wojny Warszawa ruszyła ze zbiórką materiałów do ochrony ukraińskich zabytków. Zebraliśmy ponad 500 koców gaśniczych, a także tkaniny niepalne, paczki taśm mocujących, płyty OSB i agregaty prądotwórcze oraz blisko 2000 gaśnic. Dzięki materiałom nadesłanym z Polski zabezpieczone zostały zabytki we Lwowie, a worki na piasek zostały wykorzystane do ochrony pomników w Charkowie. Zbiórka trwa nadal, ale przyszedł czas na kolejny poziom wsparcia. Dlatego powołujemy Dom Odbudowy Ukrainy - powiedział cytowany w komunikacie ratusza prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

- W Domu skupimy więc osoby, którym zależy na odbudowie zbombardowanych ukraińskich obiektów, ochronie zabytków o wybitnej wartości, poprawie architektury historycznych miast, ale także wymianie doświadczeń i nawiązaniu kontaktów ze specjalistami z różnych dziedzin. Dlatego też rozmawiamy z ukraińskimi samorządowcami, pytamy o potrzeby i sposoby współpracy – dodał Michał Krasucki, stołeczny konserwator zabytków.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Przed i po. Tak Rosjanie zniszczyli zabytki Ukrainy>>>

Wspomniany przez ratusz pakiet inicjatyw to: platforma wymiany informacji miast polskich i ukraińskich, zbiórka materiałów do zabezpieczenia zabytków, wsparcie Warszawy we wpisaniu ukraińskich miast na listę UNESCO, fundusz na rzecz odbudowy Ukrainy oraz prace nad planem odbudowy ukraińskiego dziedzictwa z ekspertami różnych dziedzin. 

Za pośrednictwem Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków zainicjowano już sieć kontaktów. W cyklicznych, zdalnych konsultacjach uczestniczą konserwatorzy z Charkowa, Chortycy, Czerniowców, Czernichowa, Dniepru, Kijowa, Lwowa, Łucka, Sum i Zaporoża. Z polskiej strony w spotkaniach oprócz konserwatora wzięli udział także samorządowi konserwatorzy miejscy m.in. z Będzina, Krakowa, Lublina, Łodzi, Olsztyna, Poznania, Raciborza, Rudy Śląskiej, Rzeszowa, Sopotu, Szczecina, Torunia i Żor.W spotkaniach uczestniczą też przedstawiciele powołanego przy Narodowym Instytucie Dziedzictwa Polish Support Center for Culture in Ukraine. Tematem, który wybija się na pierwszy plan jest zabezpieczenie, inwentaryzacja i późniejsza odbudowa zabytków Ukrainy ze zniszczeń.

Jak przypomina stołeczny ratusz, zbiórka materiałów do ochrony zabytków w Ukrainie ruszyła na początku marca. Samorządom udało się zebrać ponad 500 koców gaśniczych, blisko 400 opakowań wełny mineralnej, a także tkaniny niepalne, paczki taśm mocujących, płyty OSB i agregaty prądotwórcze i gaśnicze oraz blisko 2000 gaśnic. Po przeładunku na wagony towary dotarły do ukraińskich miast. Przy użyciu materiałów zabezpieczono zabytki we Lwowie (np. witraże w katedrze lwowskiej czy pomnik Adama Mickiewicza), a worki na piasek zostały wykorzystane do ochrony pomników w Charkowie. Gaśnice przekazano m.in. administratorom zabytków drewnianych. Zbiórka trwa nadal.

Ponadto, Warszawa pomaga miastom ukraińskim w przygotowaniu trzech wniosków o wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wnioski będą dotyczyć: Odessy (historyczne centrum miasta portowego z końca XVIII-XIX wieku), Czernichowa (historyczne centrum miasta z soborem Św. Borysa i Gleba z XII w. i soborem Przemienienia Pańskiego z XI w.) oraz Charkowa (układ urbanistyczny Placu Swobody i Dzierżprom - pierwszy wieżowiec w ZSRR wybudowany w 1928 r. w stylu konstruktywizmu). Po wspólnym przygotowaniu wniosków zostaną one przesłane do ukraińskiego Ministerstwa Kultury, które jako strona jest partnerem w dyskusji z UNESCO.

Dom Odbudowy Ukrainy będzie też zbierał się środki na zabezpieczenie zabytków i odbudowę. W tym zostanie wykorzystany specjalny fundusz powołany przez Organizację Miast Światowego Dziedzictwa UNESCO. Środki umożliwią m.in.: zakup materiałów do zabezpieczenia zabytków, inwentaryzację i skanowanie 3D najbardziej zagrożonych obiektów, zakup sprzętu do dokumentacji, a w przyszłości także odbudowę wybranych zabytków po zakończeniu wojny.

W ramach Domu Odbudowy Ukrainy rozpoczną się także prace z ekspertami nad planem rekonstrukcji ukraińskich miast. Dopóki trwa wojna prawdziwa odbudowa na pewno się nie rozpocznie, ale – żeby mogła się zacząć tuż po ustaniu działań wojennych – już teraz trzeba rozpocząć jej planowanie i dyskusję o tym, co jest ważne, co koniecznie powinno podlegać rekonstrukcji, ale z drugiej strony o tym, co należałoby w przyszłości zmienić w przestrzeni ukraińskich miast.