Remont biblioteki, izba pamięci, szkoła w biurowcu. Nagrodzili najlepszą architekturę

- Dziś nowoczesne miasto to miasto, które jest dla wszystkich. I nie może to być tylko slogan. Dlatego tak bardzo "torturujemy" was, architektów miejskich i projektantów, swoimi priorytetami w planowaniu Warszawy. Ponieważ chcemy, żeby stolica była jeszcze bardziej zielona, żeby było w niej więcej przestrzeni do życia, a wreszcie, żeby była dostępna dla każdego. Wszystko to tworzy nowoczesne miasto, w którym chce się żyć. I bardzo wam dziękuję, że te wizję podzielacie i rozumiecie, że choć żyjemy fantastycznym mieście, to jeszcze wiele pracy przed nami. Że chcemy zmieniać Warszawę tak, jak robimy to obecnie z centrum miasta, które – choć na razie składa się z niepozszywanych ze sobą przestrzeni – to cały czas staje się piękniejsze, bardziej zielone i dostępne dla wszystkich – mówił podczas gali Rafał Trzaskowski, prezydent Warszawy.

Mieszkańcy stolicy mogli zgłaszać swoje ulubione miejsca, inwestycje, przestrzenie publiczne i wydarzenia architektoniczne już od 16 stycznia. Warunkiem wpisania na listę realizacji nominowanych do Nagrody Architektonicznej Prezydenta Warszawy było ich ukończenie w 2022 roku. Zgłoszonych zostało 17 przedsięwzięć – w sześciu kategoriach. 8 maja rozpoczęło się głosowanie publiczności.

Izba Pamięci niewątpliwym zwycięzcą

W środę, 14 czerwca, w kinie Atlantic ogłoszeni zostali laureaci we wszystkich kategoriach. Na pierwszym, najważniejszym miejscu jest zawsze architektura użyteczności publicznej. Jury konkursowe nie miało wątpliwości, że zwycięzcą w tej kategorii powinna być Izba Pamięci na Cmentarzu Powstania Warszawskiego.

- Szczególne podziękowania kieruję do Pani Wandy Traczyk-Stawskiej, dzięki Jej determinacji powstała Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy. To najlepsza architektura użyteczności publicznej – powiedział Rafał Trzaskowski.

Co zadecydowało o nagrodzie? Pomnikowa realizacja zespołu pracowni Bujnowski Architekci zmusza do refleksji, budzi emocje, zachwyca jakością architektury, wykonawstwa i rzemiosła. Izba Pamięci pełni też funkcje edukacyjne z przekazem "Nigdy więcej wojny". To filia Muzeum Warszawy. Proces identyfikacji ofiar i uzupełniania brakujących nazwisk na Murze Pamięci wciąż trwa. Nie byłoby realizacji, gdyby nie determinacja uczestniczki powstania Wandy Traczyk-Stawskiej.

Szkoła ukraińska z nagrodą mieszkańców

Część architektów najwyżej ceni sobie nagrodę mieszkańców. To oni decydują, która z ze wszystkich nominacji profesjonalnego jury zasługuje na wyróżnienie. Najwięcej głosów w internecie otrzymała Szkoła dla dzieci z Ukrainy, która powstała w biurowcu myhive Mokotów Two przy ulicy Postępu 18.

- Mieszkanki i mieszkańcy Warszawy nie mieli wątpliwości, komu i za co przyznać ich nagrodę. Wygrała szkoła dla dzieci ukraińskich. Jest piękna i nietypowa. Nie było budżetu na tę szkołę. Ale była pani Magda Garncarek z Inicjatywy "Otwieramy szkoły". I 200 wolontariuszek i wolontariuszy, którzy z architektami z pracowni Xystudio zrealizowali ten projekt. Przez dwa miesiące dokonali niemożliwego. Urządzili wspaniałą przestrzeń dla 300 dzieci. Szkoła ma 11 klas, dwa gabinety psychologów, świetlicę, pomieszczenia administracyjne i łazienki. Realizacja tego projektu nie byłaby możliwa bez udziału wielu prywatnych firm. Właściciel biurowca udostępnił piętro w swoim budynku. Dziękuję. I gratuluję – mówiła na gali Renata Kaznowska, wiceprezydentka Warszawy.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Ponad 17 tysięcy uczniów z Ukrainy w warszawskich szkołach

Nagroda za rozwiązania proekologiczne

Szkoła dla dzieci z Ukrainy zdobyła też nagrodę specjalną za rozwiązania proekologiczne. Zrównoważony rozwój i projektowanie ma bowiem trzy wymiary: społeczny, ekologiczny i ekonomiczny. Stworzenie szkoły dla osób z kraju ogarniętego wojną udało się dzięki pracy wolontariuszy, skorzystania z istniejącej przestrzeni z adaptacją do nowej funkcji i z wykorzystaniem materiałów użytych ponownie – zgodnie z filozofią ekonomii cyrkularnej. Jak oceniono, to piękna i funkcjonalna przestrzeń zrealizowana przy pomocy bardzo ograniczonych środków finansowych.

Z kolei Skwer sportów Ratusz Arsenał - przestrzeń nad stacją metra Ratusz Arsenał, wzdłuż ul. gen. W. Andersa jury doceniło w kategorii Projektowanie przestrzeni publicznej. - Realizacja ta przypomina, jak ważne są sport, rekreacja i wypoczynek w mieście blisko miejsca zamieszkania. Miejsce to spodobało się mieszkańcom i szybko zyskało popularność między innymi wśród młodzieży i rodziców z dziećmi – mówił z kolei Michał Olszewski, wiceprezydent Warszawy.

Biblioteka Narodowa z Grand Prix

Najwięcej nagród zebrała Biblioteka Narodowa na Polu Mokotowskim autorstwa Konior Studio oraz pracowni SOKKA. Zwyciężyła w kategorii Nowe życie budynków. Zdobyła też nagrodę główną Grand Prix. Doceniono ją jako najlepszy przykład "modernizacji modernizmu" – odnowy książnicy projektowanej jeszcze w latach 60. i budowanej przez dekady w kryzysowych czasach. Czytelnie są teraz trzykrotnie większe i oferują prawie 400 miejsc siedzących. Na półkach z wolnym dostępem do zbiorów znalazło się czterokrotnie więcej książek. Zlikwidowane zostały tu bariery architektoniczne i obiekt po modernizacji jest dostępny dla osób z niepełnosprawnościami. Dlatego eksperci przyznali Bibliotece Narodowej Nagrodę za rozwiązania zapewniające dostępność.

- Bardzo dokładnie sprawdzamy wszystkie realizacje, czy są bez barier, czy nikogo nie wykluczają. Oceniamy je pod kątem rozwiązań z zakresu projektowania uniwersalnego i zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Takie usuwanie barier architektonicznych jest zawsze trudniejsze w przypadku budynków już istniejących – mówiła Donata Kończyk, pełnomocniczka prezydenta m.st. Warszawy do spraw dostępności.

Nagrodzeni i nominowani w poszczególnych kategoriach

Realizacje i wydarzenia 9. edycji Nagrody Architektonicznej – nagrody jury

Jury w tej edycji naszego konkursu wybrało 17 najlepszych obiektów, przestrzeni i wydarzeń architektonicznych. Zostały one podzielone na 6 kategorii (na pierwszym miejscu zwycięzca):

Architektura użyteczności publicznej

Zwycięski projekt: Izba Pamięci przy Cmentarzy Powstańców Warszawy, ul. Wolska 168, inicjatorka upamiętnienia: Wanda Traczyk-Stawska, autorzy: Bujnowski Architekci, inwestor: Miasto Stołeczne Warszawa (Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta).

Nominowani:

– Szkoła Podstawowa nr 403 na Odolanach, ul. Kacpra Karlińskiego 6, autor: Architekt Radosław Guzowski.

– Dom dziennego pobytu dla osób onkologicznie chorych i ich rodzin, ul. Sławkowska 7, autorzy: Atelier 3 Girtler & Girtler Biuro Architektoniczne, inwestor: Fundacja Wspierania Osób Nieuleczalnie i Przewlekle Chorych "JESTEM".

Architektura komercyjna

Zwycięski projekt: Biurowiec Forest, ul. Burakowska 14, autorzy: HRA Architekci, inwestor: HB Reavis.

Nominowani:

– Varso Tower i Varso Place, Forest + Partners (wieża), HRA Architekci, ul. Chmielna 69/73, inwestor: HB Reavis.

– Lustrzany biurowiec na Poleczki, ul. Poleczki 32, autorzy: A5 Architekci, inwestor PID Polska.

Architektura mieszkaniowa

Zwycięski projekt: Ceglane budynki przy Grodzieńskiej, ul. Grodzieńska 19, autorzy: TZA, inwestor: Agena Development.

Nominowani:

– Apartamenty przy Niemcewicza, ul. Juliana Ursyna Niemcewicza 19, autorzy: JEMS Architekci, inwestor: Nap Inwest Kołobrzeg. 

Nowe życie budynków

Zwycięski projekt: Modernizacja Biblioteki Narodowej, al. Niepodległości 213, autorzy: Konior Studio, SOKKA, inwestor: Biblioteka Narodowa, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Nominowani:

– Szkoła dla dzieci z Ukrainy w biurowcu myhive Mokotów Two, ul. Postępu 18, autorzy: Xystudio, inwestor: Magda Garncarek, Inicjatywa "Otwieramy Szkoły".

– Ogrody Ulricha, ul. Górczewska 124, autorzy: WXCA, inwestor: Ingka Centres Polska.

Projektowanie przestrzeni publicznej

Zwycięski projekt: Skwer sportów Ratusz Arsenał – przestrzeń nad stacją metra Ratusz Arsenał, wzdłuż ul. gen. W. Andersa, autorzy: WWJA; współpraca: Skwer Sportów Miejskich, Flowparks, inwestor: Zarząd Zieleni m.st. Warszawy.

Nominowani:

– Plac Pięciu Rogów (Szpitalna, Chmielna, Zgoda, Bracka, Krucza), autorzy: WXCA, inwestor: Zarząd Dróg Miejskich m.st. Warszawy.

– Upamiętnienie masowych grobów na Cmentarzu Żydowskim, ul. Okopowa 49/51, autorzy: Archiworks, inwestor: Fundacja Dziedzictwa Kulturowego.

Wydarzenie architektoniczne

Zwycięski projekt: Wystawa "Natalia Romik. Kryjówki. Architektura przetrwania", autorka: Natalia Romik, kuratorzy: Stanisław Ruksza, Kuba Szreder, współpraca naukowa: Aleksandra Janus, organizator: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki.

Nominowani:

– Wielki zlot powiatowy. Konferencja, seminaria, warsztaty i kino, kuratorki w Warszawie: Zuzanna Mielczarek, Alicja Gzowska; produkcja: Mateusz Włodarek, Artur Wosz, koordynatorka programowa konferencji: Katarzyna Lisowska, organizator: Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki.

– 10. edycja festiwalu Otwarte mieszkania, autorzy: Jerzy Stanisław Tarłowski, Klaudia Anna Obrębska, Maria Tyszkiewicz, Dorota Gołębiewska, Marek Działek, Adrian Sobieszczański, Katarzyna Uchowicz, Beata Chomątowska, Krzysztof Mordyński, Sławomir Gzell, Grzegorz Michalak, Grzegorz Mika, Agnieszka Dankowska, Klaudia Mateuszuk, Bartosz Zacharski, Dominika Czajka, Maciej Gałecki, Michał Murawski, Wojciech Biernacki, Arkadiusz Wójcicki, Nawojka Bauer, Paulina Pakosz; organizator: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Warszawie.

Organizatorem konkursu i fundatorem Nagrody jest prezydent Warszawy. Partnerzy merytoryczni to Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich, Mazowiecka Okręgowa Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej oraz Oddział Warszawski Towarzystwa Urbanistów Polskich.