Ta kamienica pamięta getto i powstania. Doczekała się remontu

Kamienica Anny Koźmińskiej przy Żelaznej
Żelazna 64 – wracają dekoracje fasady
Źródło: BSKZ
Przed wojną działało w niej kino Cristal. Znalazła się na skraju getta, była świadkiem zaciętych walk powstańczych. Po wojnie Leopold Tyrmand umieścił w niej bar Słodycz w powieści "Zły". Trwa remont zabytkowej kamienicy u zbiegu Żelaznej i Krochmalnej. Koniec prac planowany jest na przyszły rok.

Jak podał urząd miasta, remont miejskiej kamienicy przy ul. Żelaznej 64 rozpoczął się pod koniec ubiegłego roku, od odnowienia elewacji od strony podwórka. Odtworzono wówczas boniowanie (dekoracje ożywiające fasadę) w parterze oraz gzyms.

W maju tego roku roboty przeniosły się na fasady budynku: południową (od strony skweru) z przejazdem bramnym oraz zachodnią (od Żelaznej). Pierwszym zadaniem było oczyszczenie elewacji z wtórnych tynków czy pozostałości po nieprawidłowych napraw. Następnie ekipa nałożyła nowe tynki.

Kamienica Anny Koźmińskiej przy Żelaznej
Kamienica Anny Koźmińskiej przy Żelaznej
Źródło: BSKZ

Odtwarzają dekoracje na podstawie zdjęć

Brakujące ozdobne fragmenty dekoracji fasady są odtwarzane na poddaszu kamienicy. "Jako wzór służą zachowane, oryginalne elementy i archiwalne fotografie głównie gzymsów i ozdobnych guzów. Detal wykonywany jest tradycyjną metodą w tynku na metalowej konstrukcji. Gotowe części umieszczane są na elewacji" - podał urząd miasta.

Obecnie trwa montaż gzymsów pomiędzy parterem a pierwszym piętrem oraz pierwszym i drugim piętrem. Montowane są także nowe wsporniki, które umożliwią odtworzenie balkonów.

Remont kamienicy prowadzi ZGN Wola pod nadzorem Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków, zakończenie prac planowane jest późną jesienią 2025 roku.

Kamienica Anny Koźmińskiej przy Żelaznej
Kamienica Anny Koźmińskiej przy Żelaznej
Źródło: BSKZ

Tutaj działał bar Słodycz w "Złym"

Budowa kamienicy Anny Koźmińskiej u zbiegu Żelaznej i Krochmalnej rozpoczęła się w ostatnich latach XIX wieku, a ukończono ją w 1912 roku. Projekt Józefa Napoleona Czerwińskiego zakładał powstanie wielkomiejskiej, dekorowanej kamienicy z boniowaniem, ozdobnymi gzymsami, balustradami balkonów i półokrągłym zwieńczeniem na dachu.

W okresie międzywojennym na parterze funkcjonowało kino Cristal, które później zmieniło nazwę na Acron. W 1940 roku kamienica znalazła się na skraju getta, którego granice przebiegały wzdłuż ul. Żelaznej.

W czasie Powstania Warszawskiego rejon ten był miejscem intensywnych walk powstańczych. Po wojnie budynek pojawia się w powieści "Zły" Leopolda Tyrmanda. To w nim funkcjonował słynny bar IV kategorii Słodycz, należący do Warszawskich Zakładów Gastronomicznych.

Kamienica Anny Koźmińskiej przy Żelaznej
Kamienica Anny Koźmińskiej przy Żelaznej
Źródło: BSKZ
Czytaj także: