Specjaliści instytutu od lipca 2012 roku prowadzą ekshumacje na Łączce, będącej częścią Powązek. Na razie prace tam wstrzymali, ale planują wrócić wiosną. Później chcą zbadać dwa kolejne miejsca, w których prac ziemnych jeszcze nie prowadzili.
- Planujemy przeprowadzenie prac na terenie cmentarza przy Wałbrzyskiej – informuje Szwagrzyk. Jak wyjaśnia, w latach 1946–48 mieli tu być chowani zabici w więzieniu przy Rakowieckiej i w innych warszawskich więzieniach, również po praskiej stronie.
W latach 40. teren który zostanie zbadany był jednak poza granicami dzisiejszego cmentarza.
Teren toru na Służewcu
Jak podkreśla Szwagrzyk, kolejnym miejscem, które planuje w tym roku badać IPN jest "teren wyścigów konnych na Służewcu". - Z posiadanych informacji wynika, że w latach 1945–48 mogły się w tym miejscu odbywać pochówki – mówi Szwagrzyk. O które konkretnie miejsce chodzi? Tego profesor nie chce zdradzić przed rozpoczęciem prac.
W dalszej kolejności badane mają być kwatery na Cmentarzu Bródnowskim.
To nie jedyne lokalizacje gdzie były chowane ofiary komunistycznych oprawców. Jak mówi Szwagrzyk, jest ich w Warszawie kilkanaście. Mogą w nich spoczywać szczątki nawet tysiąca osób.
Nie popełnić błędu poprzedników
W latach 1948-1956 pochowano na warszawskich Powązkach kilkaset osób zamordowanych przez UB. Wśród poszukiwanych są bohaterowie Polskiego Państwa Podziemnego, powstańcy warszawscy i żołnierze powojennego podziemia niepodległościowego. Wciąż nie wiadomo, czy znajdują się tam szczątki płk. Witolda Pileckiego. W czerwcu ubiegłego w miejsce tymczasowego spoczynku odprowadzono szczątki 83 ofiar reżimu komunistycznego odnalezionych na Łączce.
Szczątki są identyfikowane w laboratoriach. Ustalenie tożsamości kolejnych ofiar bezpieki jest możliwe dzięki naukowcom z Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmu (PBGOT), która działa przy szczecińskim Pomorskim Uniwersytecie Medycznym. Dotychczas historykom IPN i genetykom PBGOT udało się ustalić nazwiska 16 ofiar.
Krzysztof Szwagrzyk o pracach na Łączce:
Dr hab. Krzysztof Szwagrzyk opowiada o prowadzonych pracach
wp/ran